Wspierająca interakcja społeczna jako pojęcie służące opisaniu sytuacji osób w kryzysie niepłodności
Abstrakt
Cel: Niniejszy artykuł przedstawia definicje i uzasadnienie konieczności wprowadzenia do obiegu naukowego autorskiego pojęcia: wspierającej interakcji społecznej (supportive social interaction). Wspierająca interakcja społeczna rozumiana jest jako interakcja grupowa obejmująca mówienie lub słuchanie w nieformalnym i pozbawionym osądu środowisku, co wiąże się z koniecznością, a zarazem daje możliwość, wzajemnego ujawniania przeżyć, potrzeb czy przekonań osobistych osób uczestniczących w tej interakcji oraz skutkuje redukcją stresu. W artykule wskazano różnicę pomiędzy tradycyjnymi ujęciami wsparcia a wspierającymi interakcjami społecznymi oraz znaczenie tychże w procesie leczenia niepłodności.
Tezy: Wspierające interakcje społeczne, których warunkiem koniecznym jest zajście ujawniania, różnią się jakościowo i funkcjonalnie od tradycyjnie ujmowanego wsparcia. Jednocześnie stanowią źródło redukcji stresu w procesie leczenia niepłodności metodami wspomaganego rozrodu.
Konkluzja: W kontekście leczenia niepłodności znaczenia nabierają wspierające interakcje społeczne. Proponowane pojęcie stanowi niezbędny element służący opisowi funkcjonowania osób w kryzysie niepłodności.
Słowa kluczowe:
wspierająca interakcja społeczna, wsparcie społeczne, niepłodność, ujawnianieBibliografia
Bielawska-Batorowicz, E. (2006). Psychologiczne aspekty prokreacji. Wydawnictwo Śląsk. Google Scholar
Bishop, G. D. (2000). Psychologia zdrowia ‒ zintegrowany umysl i ciało (wyd. 1). Wydawnictwo ASTRUM. Google Scholar
Bloom, J., Kang, S., Romano, P. (1991). Cancer and stress: the effect of social support as a resource. W: C. L. Cooper i M. Watson (red.), Cancer and Stress. Biological and Coping Studies (s. 95–124). Wiley. Google Scholar
Boivin, J., Scanlan, L., Walker, S. (1999). Why are infertile patients not using psychosocial counseling? Human Reproduction, 14, 1384–1391. https://doi.org/10.1093/humrep/14.5.1384 Google Scholar
Bronfenbrenner, U. (1979). The Ecology of Human Development: Experiments by Nature and Design. Harvard University Press. https://doi.org/10.2307/j.ctv26071r6 Google Scholar
Caplan, G. (1974). Support systems and community mental health: Lectures on concept development. Behavioral Publications. Google Scholar
Chanduszko-Salska, J., Kossakowska, K. (2018). Stres a objawy depresji i sposoby radzenia sobie u kobiet z niepłodnością i kobiet w ciąży wysokiego ryzyka. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica, 22, 73–96. https://doi.org/10.18778/1427-969X.22.05 Google Scholar
Cieślak, R. (2004). Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. W: H. Sęk i R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie (s. 11‒28). Wydawnictwo Naukowe PWN. Google Scholar
Cobb, S. (1976). Social suport as a moderator of life stress. Psychosomatic Medicine, 38(5), 300–314. https://doi.org/10.1097/00006842-197609000-00003 Google Scholar
Cohen, F., Horowitz, M., Lazarus, R., Moos, R., Robins, L., Rose, R., Rutter, M. (1982). Panel report on Psychological Stress. W: G. Elliott i C. Eisdorfer (red.), Stress and Human Health: Analysis and Implications for Research (s. 147–288). Springer. Google Scholar
Cohen, S., Wills, T. A. (1985). Stress, social support and thebuffering hypothesis. Psychological Bulletin, 98, 310–357. https://doi.org/10.1037/0033-2909.98.2.310 Google Scholar
Dembińska, A. (2012). Rola personelu medycznego we wsparciu kobiet poddawanych leczeniu niepłodności. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 18, 366–370. Google Scholar
Dembińska, A. (2014). Psychological costs of life crisis in Polish women treated for infertility. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 32(1), 96–107. https://doi.org/10.1080/02646838.2013.852772 Google Scholar
Dembińska, A. (2018). Psychologiczne aspekty zmagania się kobiet z niepłodnością: wahadło nadziei. Difin. Google Scholar
Dembińska, A., Malina, A. (2019). Ujawniać czy nie ujawniać – postawy wobec jawności metod wspomaganego rozrozu na gruncie poskim. W: H. Liberska, A. Malina i D. Suwalska-Barancewicz (red.), Codzienne i niecodzienne zmagania zwykłych ludzi (s. 218‒232). Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Google Scholar
Dudek, B., Koniarek, J. (2003). Wsparcie społeczne jako modyfikator procesu stresu – wybrane problemy teoretyczne i narzędzie pomiaru. Medycyna Pracy, 54(5), 427–435. Google Scholar
Eugster, A., Vingerhoets, A. J. (1999). Psychological aspects of in vitro fertilization: a review. Social Science & Medicine, 48(5), 575–589. https://doi.org/10.1016/s0277-9536(98)00386-4 Google Scholar
Galst, J. (2017). The Elusive Connection Between Stress and Infertility: A Research Review With Clinical Implications. Journal of Psychotherapy Integration, 28(1), 1–13. https://doi.org/10.1037/int0000081 Google Scholar
Giesbrecht, E. (2013). Application of the Human Activity Assistive Technology model for occupational therapy research. Australian Occupational Therapy, 60(4), 230–240. https://doi.org/10.1111/1440-1630.12054 Google Scholar
Haidt, J., Kesebir, S. (2010). Morality. W: S. Fiske, D. Gilbert i G. Lindzey (red.), Handbook of social psychology (wyd. 5, s. 797–832). Wiley. http://courses.washington.edu/ccab/Haidt%20&%20Kesebir%20on%20morality%20-%20HB%20Soc%20Psych%202010.pdf Google Scholar
Hashemi, S., Simbar, M., Ramezani-Tehrani, F., Shams, J., Majd, H. A. (2012). Anxiety and success of in vitro fertilization. European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology, 164, 60–64. https://doi.org/10.1016/j.ejogrb.2012.05.032 Google Scholar
House, J. S. (1981). Work stress and social support. Addison-Wesley Pub. Co., Reading, Mass. Google Scholar
Jarmakowski-Kostrzanowski, T., Jarmakowska-Kostrzanowska, L. (2016). Polska adaptacja Kwestionariusza kodów moralnych (MFQ-PL). Psychologia Społeczna, 11(39), 489‒508. Google Scholar
Kawczyńska-Butrym, Z. (1994). Wsparcie jako element promocji zdrowia. W: Z. Kawczyńska-Butrym (red.), Wsparcie społeczne w zdrowiu i chorobie (s. 29–32). Centrum Metodyczne Doskonalenia Nauczycieli Średniego Szkolnictwa Medycznego. Google Scholar
Kmiecik-Baran, K. (1995). Skala wsparcia społecznego. Teoria i właściwości psychometryczne. Przegląd Psychologiczny, 38, 201–214. Google Scholar
Knapp, P. (1992). Short-Term Immunological Effects of Induced Emotion. American Psychosomatic Society, 54, 133–148. https://doi.org/10.1097/00006842-199203000-00002 Google Scholar
Koss, J., Rudnik, A., Bidzan, M. (2014). Doświadczanie stresu a uzyskiwane wsparcie społeczne przez kobiety w ciąży wysokiego ryzyka. Doniesienia wstępne. Family Forum, 4, 183–201. Google Scholar
Malina, A., Głogiewicz, M., Piotrowski, J. (2019). Supportive Social Interactions in Infertility Treatment Decrease Cortisol Levels: Experimental Study Report. Frontiers in Psychology, 10, artykuł 2779. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.02779 Google Scholar
Malina, A., Szmaus-Jackowska, A. (2021). Znaczenie i źródła wspierających interakcji społecznych w procesie leczenia niepłodności metodami wspomaganego rozrodu. Analiza jakościowa. W: H. Liberska, A. Malina i D. Suwalska-Barancewicz (red.), Społeczny i indywidualny wymiar odpowiedzialności (s. 149‒158). Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Google Scholar
Martins, M. V., Peterson, B. D., Almeida, V. M., Costa, M. E. (2011). Direct ans indirect effects od perceived scial suppoet on woent’s infertility-relares stress. Human Reports, 26(8), 2113–2121. https://doi.org/10.1093/humrep/der157 Google Scholar
McDowell, I., Newell, C. (1987). Measuring health: A guide to rating scales and questionnaires. Oxford University Press. Google Scholar
McNaughton-Cassill, M. E., Bostwick, J. M., Arthur, N. J., Robinson, R. D., Neal, G. S. (2002). Efficacy of brief couples support groups developed to manage the stress of in vitro fertilization treatment. Mayo Clinic Proceedings, 77(10), 1060–1066. https://doi.org/10.4065/77.10.1060 Google Scholar
McNaughton-Cassill, M. E., Bostwick, M., Vanscoy, S. E., Arthur, N. J., Hickman, T. N., Robinson, R. D., Neal, G. S. (2000). Development of brief stress management support groups for couples undergoing in vitro fertilization treatment. Fertility and Sterility, 74(1), 87–93. https://doi.org/10.1016/s0015-0282(00)00564-1 Google Scholar
Payne, R. L., Jones, J. G. (1987). Measurement and Methodological Issues in Social Support. W: S. V. Kasl i C. L. Cooper (red.), Stress and health: Issues in research methodology (s. 167–205). John Wiley & Sons. Google Scholar
Popiołek, K. (1996). Wsparcie społeczne – zarys problematyki. W: K. Popiołek (red.), Psychologia pomocy. Wybrane zagadnienia (s. 30–45). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Google Scholar
Richman, L. (2005). Positive emotion and health: going beyond the negative. Health Psychology, 24(4), 422–429. https://doi.org/10.1037/0278-6133.24.4.422 Google Scholar
Sęk, H. (1986). Wsparcie społeczne – co zrobić, aby stało się pojęciem naukowym? Przegląd Psychologiczny, 3, 791-800. Google Scholar
Sęk, H. (1997). Rola wsparcia społecznego w sytuacji kryzysu. W: D. Kubacka-Jasiecka i A. Lipowska-Teutsch (red.), Oblicza kryzysu psychologicznego i pracy interwencyjnej (s. 143–158). Wydawnictwo ALL. Google Scholar
Slade, G. D. (1997). Derivation and validation of a short-form oral health impact profile. Community Dentistry and Oral Epidemiology, 25(4), 284–290. https://doi.org/10.1111/j.1600-0528.1997.tb00941.x Google Scholar
Smeenk, J. M., Verhaak, C. M., Eugster, A., van Minnen, A., Zielhuis, G. A., Braat, D. D. (2001). The effect of anxiety and depression on the outcome of in-vitro fertilization. Human Reproduction, 16(7), 1420–1423. https://doi.org/10.1093/humrep/16.7.1420 Google Scholar
Thoits, P. A. (1983). Multiple identities and psychological well-being: A reformulation and test of the social isolation hypothesis. American Sociological Review, 48(2), 174–187. https://doi.org/10.2307/2095103 Google Scholar
Waligóra, B. (1974). Funkcjonowanie człowieka w warunkach izolacji więziennej. Wydawnictwo Naukowe UAM. Google Scholar
Weinstein, R. (2004). The Stress Effect. Avery-Penguin Group. Google Scholar
Wischmann, T. (2008). Implications of psychosocial support in infertility ‒ A critical appraisal. Journal of Psychosomatic Obstetrics and Gynecology, 29, 83–90. https://doi.org/10.1080/01674820701817870 Google Scholar
Ying, L.-Y., Wu, L. H., Loke, A. Y. (2015). The Experience of Chinese Couples Undergoing In Vitro Fertilization Treatment: Perception of the Treatment Process and Partner Support. PLOS ONE, 10(10). artykuł e0139691. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0139691 Google Scholar
Zaig, I., Azem, F., Schreiber, S., Gottlieb-Litvin, Y., Meiboom, H., Bloch, M. (2012). Women’s psychological profile and psychiatric diagnoses and the outcome of in vitro fertilization: is there an association? Archives of Women’s Mental Health, 15, 353–359. https://doi.org/10.1007/s00737-012-0293-z Google Scholar
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
