Wartości rodzinne jako predyktory jakości bliskich związków interpersonalnych
Katarzyna K. Walęcka-Matyja
Instytut Psychologii, Uniwersytet Łódzkihttps://orcid.org/0000-0001-8222-729X
Aleksandra Banach
Szkoła Doktorska Nauk Społecznych Uniwersytetu Łódzkiegohttps://orcid.org/0000-0003-4338-2718
Abstract
Cel
Celem pracy było określenie, czy i w jaki sposób wartości rodzinne współwystępują z jakością relacji interpersonalnych dorosłych rodzeństw i parterów w bliskich długoterminowych związkach.
Metoda
W przeprowadzonym badaniu ilościowym zastosowano trzy narzędzia samoopisowe: Skalę familizmu, Kwestionariusz relacji dorosłych rodzeństw i Kwestionariusz zaangażowania interpersonalnego. W badaniu uczestniczyły 234 dorosłe osoby (M = 35; SD = 9,128). Kobiety stanowiły 64,1% próby (n = 150).
Wyniki
Do najczęściej wybieranych przez badanych wymiarów wartości rodzinnych należały Indywidualizm, Wsparcie rodzinne i Szacunek. Wartości rodzinne okazały się istotnymi predyktorami zarówno dla jakości relacji dorosłych rodzeństw, jak i zaangażowania interpersonalnego w bliski długoterminowy związek.
Konkluzja
Familizm przyczynia się do kształtowania prawidłowych, wspierających relacji interpersonalnych w bliskich związkach.
Keywords:
dorosłe rodzeństwo, familizm, zaangażowanie interpersonalne, związek długoterminowyReferences
Azmitia, M., Cooper, C. R., Brown, J. R. (2009). Support and Guidance from Families, Friends, and Teachers in Latino Early Adolescents’ Math Pathways. Journal of Early Adolescence, 29, 142–169. DOI: 10.1177/0272431608324476.
Crossref
Google Scholar
Bakiera, L. (2006). Rodzina z perspektywy socjologicznej i psychologicznej: ciągłość i zmiana. Obrazy życia rodzinnego z perspektywy interdyscyplinarnej. Roczniki Socjologii Rodziny, XVII (s. 101–115). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Google Scholar
Bąbka, J. (2012). Orientacja na wartości indywidualistyczne vs. kolektywistyczne jako podstawa wyjaśniania zachowań kooperacyjnych. Teraźniejszość – Człowiek –Edukacja. Kwartalnik myśli społeczno-pedagogicznej, 2(58), 121–138. Google Scholar
Bedyńska, S., Cypryńska, M. (2013). Statystyczny drogowskaz 1. Praktyczne wprowadzenie do wnioskowania statystycznego. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno. Google Scholar
Brzezińska, A. I., Appelt, K., Ziółkowska B. (2015). Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: GWP. Google Scholar
Campos, B., Scott, I., Roesch, C., Gonzalez, P., Hooker, E. D., Sheila, I., Castañeda, F., Giachello, A. L., Perreira, K. M. (2019). Measurement properties of sabogal’s familism scale: findings from the Hispanic community health study/study of Latinos (HCHS/SOL) sociocultural ancillary study. Journal of Latinx Psychology, 7(4), 257–272. DOI: 10.1037/lat0000126.
Crossref
Google Scholar
Cicirelli, V. G. (1995). Sibling relationships across the life span. New York: Plenum.
Crossref
Google Scholar
Cieciuch, J. (2021). Wdrożenia wiedzy psychologicznej – pięć tez i przykład. Przegląd Psychologiczny, 64(1), 9–26. DOI: 10.31648/pp.7318.
Crossref
Google Scholar
Crouter, A. C., Head, M. R., McHale, S. M., Tucker, J. C. (2004). Family time and psychosocial adjustment of adolescent siblings and their parents. Journal of Marriage and Family, 66(1), 147–162. DOI: 10.1111/j.0022- 2445.2004.00010.x-il.
Crossref
Google Scholar
de Barbaro, B. (red.) (1999). Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Kraków: Wydawnictwo UJ. Google Scholar
Dyczewski, L. (2003). Rodzina twórcą i przekazicielem kultury. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL. Google Scholar
Erikson, E. H. (1997). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Wydawnictwo Rebis. Google Scholar
Farnicka, M., Liberska, H. (2014). Transmisja międzypokoleniowa – procesy zachodzące na styku pokoleń. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (s. 185–202). Warszawa: Wydawnictwo PWN. Google Scholar
Finke, M. (1996). Pedagogika wiary. Poznań: Papieski Wydział Teologiczny. Google Scholar
Giguère, P. (1997). Dorosły człowiek, dojrzała wiara. Kraków: Wydawnictwo M. Google Scholar
Janicka, I. (2017). Przyczyny transformacji życia rodzinnego. Studia Humanistica Gedanensia, 5, 29–45. Google Scholar
Janicka, I., Janicka, K. (2014). Poczucie bezpieczeństwa i zaangażowanie w relacje interpersonalne młodych kobiet. Polskie Forum Psychologiczne, 19(2), 209–228. Google Scholar
Janicka, I., Szymczak, W. (2017). Kwestionariusz Zaangażowania Interpersonalnego – polska adaptacja metody. Polskie Forum Psychologiczne, 22(2), 205–218. Google Scholar
Jocson, R. M. (2020). Filipino fathers’ parenting in the context of household and neighborghood risk: familism as a protective factor. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 26(4), 472–482. DOI: 10.1037/cdp0000332.
Crossref
Google Scholar
Kaczuba, A., Janicka, I. (2018). Oczekiwania młodych dorosłych a zaangażowanie w bliskich związkach emocjonalnych. Czasopismo Psychologiczne – Psychological Journal, 24(2), 397– 422. Google Scholar
Kagitcibasi, C. (2002). Model of Family Change in Cultural Context. Online Readings in Psychology and Culture, 6(3). DOI: 10.9707/2307-0919.1059.
Crossref
Google Scholar
Kałaczyńska, K. (2018). Jakość relacji, satysfakcja seksualna i zaangażowanie partnerów w związkach jednopłciowych. Niepublikowana praca magisterska. Wydział Nauk o Wychowaniu Instytut Psychologii Uniwersytet Łódzki. Google Scholar
Kiliszek, E. (2019). Rodzina wobec zagrożeń. Rodzina wobec szans. Socjopsychopedagogika rodziny, studium rodziny pełnej. Warszawa: Wydawnictwo Difin. Google Scholar
Killoren, S. E., Wheeler, L. A., Updegraff, K. A., Rodriguez de Jésus, S. A., McHale, S. M. (2015). Longitudinal association among parental acceptance, familism values and sibling intimacy in Mexican-origin families. Family Process, 54, 217–231. DOI: 10.1111/famp.12126.
Crossref
Google Scholar
Knight, G. P., Gonzales, N. A., Saenz, D. S., Bonds, D. D., German, M., Deardorff, J., Roosa, M. W., Updegraff, K. A. (2010). The Mexican American Cultural Values Scales for adolescents and adults. Journal Early Adolescence, 30(3), 444–481. DOI:10.1177/ 0272431609338178.
Crossref
Google Scholar
Mamot, A., Smykowski, B. (2021). Znaczenie intymności i zaangażowania interpersonalnego w relacji dystansu w związkach miłosnych we wczesnej dorosłości. W: L. Bakiera, M. Obrębska (red.), Człowiek i społeczeństwo. Blisko czy dystans? Psychologiczne aspekty relacji międzyludzkich (s. 23–60). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Crossref
Google Scholar
Oleś, P. K. (2012). Psychologia człowieka dorosłego. Ciągłość – zmiana – integracja. Warszawa: Wydawnictwo PWN. Google Scholar
Plopa, M. (2019). Rozwody jako niepokojące zjawisko współczesności. Psychologiczna perspektywa badań. W: T. Rostowska, A. Lewandowska-Walter (red.), Psychospołeczne konteksty relacji rodzinnych (s. 117–148). Warszawa: Wydawnictwo Difin. Google Scholar
Ryś, M. (1997). Dorastać do życia w małżeństwie. W: K. Ostrowska, M. Ryś (red.), Przygotowanie do życia w rodzinie (s. 125–134). Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „ADAM”. Google Scholar
Rydz, E. (2014). Psychologia religijności/duchowości rodziny. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (s. 203–220). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Google Scholar
Sabogal, F., Marín, G., Otero-Sabogal, R., Marín, B. V., Perez-Stable, E. J. (1987). Hispanic familism and acculturation: What changes and what doesn’t? Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 9(4), 397–412. DOI: 10.1177/07399863870094003.
Crossref
Google Scholar
Scharlach, A. E., Kellam, R., Ong, N., Baskin, A., Goldstein, C., Fox, P. J. (2006). Cultural Google Scholar
attitudes and caregiver service use: Lessons from focus groups with racially and ethnically Google Scholar
diverse family caregivers. Journal of Gerontological Social Work, 47(1–2), 133–156. DOI: 10.1300/J083v47n01_09.
Crossref
Google Scholar
Stanley, S. M., Markman, H. J. (1992). Assesing commitment in personal relationships. Journal of Marriage and the Family, 54, 596–608.
Crossref
Google Scholar
Stein, G. L., Gonzalez, N. M., Cupito, A. M. (2015). The Protective Role of Familism in the Lives of Latino Adolescents. Journal of Family Issues, 36(10), 1255–1273. DOI: 10.1177/0192513X13502480.
Crossref
Google Scholar
Stocker, C., Lanthier, R., Furman, W. (1997). Sibling relationships in early adulthood. Journal of Family Psychology, 11, 210–221. DOI: 10.1037/0893-3200.11.2.210.
Crossref
Google Scholar
Straś-Romanowska, M. (2014). Sytuacja psychologiczna osoby starszej we współczesnej rodzinie. Studia Salvatoriana Polonica, 8, 143–156. Google Scholar
Straś-Romanowska, M. (2016). Podmiot osobowy w świecie współczesnym. Psychologia Rozwojowa, 21(2), 15–25. DOI: 10.4467/20843879PR.16.007.5085. Google Scholar
Sternberg, R. J. (1986). A triangular theory of love. Psychological Review, 93, 119–135. DOI: 10.1037/0033-295X.93.2.119.
Crossref
Google Scholar
Szlendak, T. (2015). Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: Wydawnictwo PWN. Google Scholar
Szymańska, P. (2019). Uwarunkowania relacji z rodzeństwem we wczesnej dorosłości. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Crossref
Google Scholar
Szymczak, W. (2018). Podstawy statystyki dla psychologów. Warszawa: Wydawnictwo Difin. Google Scholar
Walęcka-Matyja, K. (2014). Psychometric properties of the polish adaptation of the Adult Sibling Relationship Questionnaire (ASRQ). Archives of Psychiatry and Psychotheraphy, 16(4), 77–88. DOI: 10.12740/APP/32460.
Crossref
Google Scholar
Walęcka-Matyja, K. (2018). Relacje interpersonalne dorosłych rodzeństw. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Google Scholar
Walęcka-Matyja, K. (2020). Familizm – pojęcie, pomiar i znaczenie dla zdrowia psychicznego. Psychiatria Polska, 54(4), 791–806.
Crossref
Google Scholar
Walęcka-Matyja, K., Janicka, I. (2021). Rodzina jako wartość. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Google Scholar
Walulik, A. (2017). Religia w kształtowaniu dorosłości. Perspektywa katolicka. Paedagogia Christiana, 2(40), 171‒186. DOI: /10.12775/PCh.2017.031.
Crossref
Google Scholar
White, N., Hughes, C. (2021). Rodzeństwo. Warszawa: PWN. Google Scholar
Wojciszke, B. (2018). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Google Scholar
Wojciszke, B., Szlendak, M. A. (2010). Skale do pomiaru orientacji sprawczej i wspólnotowej. Psychologia Społeczna, 1, 57–70. Google Scholar
Zeiders, K. H., Updegraff, K., Umaña-Taylor, A. J., Wheeler, L. A., Perez-Brena, N. J., Rodriquez, S.A. (2013). Mexican-origin youths’ trajectories of depressive symptoms: The role of familism values. Journal Adolescent Health, 53(5), 648–654. DOI: 10.1016/j.jadohealth.2013.06.008.
Crossref
Google Scholar
Ziółkowski, M. (2000). Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego: teorie, tendencje, interpretacje. Poznań: Wydawnictwo Fundacji „Humaniora”. Google Scholar
Ziółkowski, M., Koralewicz, J. (1990). Mentalność Polaków: sposoby myślenia o polityce, gospodarce i życiu społecznym w końcu lat osiemdziesiątych. Poznań: Wydawnictwo „Nakom”. Google Scholar
Instytut Psychologii, Uniwersytet Łódzki
https://orcid.org/0000-0001-8222-729X
Szkoła Doktorska Nauk Społecznych Uniwersytetu Łódzkiego
https://orcid.org/0000-0003-4338-2718
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.