Wartości rodzinne jako predyktory jakości bliskich związków interpersonalnych

Katarzyna K. Walęcka-Matyja

Instytut Psychologii, Uniwersytet Łódzki
https://orcid.org/0000-0001-8222-729X

Aleksandra Banach

Szkoła Doktorska Nauk Społecznych Uniwersytetu Łódzkiego
https://orcid.org/0000-0003-4338-2718


Abstrakt

Cel

Celem pracy było określenie, czy i w jaki sposób wartości rodzinne współwystępują z jakością relacji interpersonalnych dorosłych rodzeństw i parterów w bliskich długoterminowych związkach.  

Metoda

W przeprowadzonym badaniu ilościowym zastosowano trzy narzędzia samoopisowe: Skalę familizmu, Kwestionariusz relacji dorosłych rodzeństw i Kwestionariusz zaangażowania interpersonalnego. W badaniu uczestniczyły 234 dorosłe osoby (M = 35; SD = 9,128). Kobiety stanowiły 64,1% próby (n = 150).  

Wyniki

Do najczęściej wybieranych przez badanych wymiarów wartości rodzinnych należały Indywidualizm, Wsparcie rodzinne i Szacunek. Wartości rodzinne okazały się istotnymi predyktorami zarówno dla jakości relacji dorosłych rodzeństw, jak i zaangażowania interpersonalnego w bliski długoterminowy związek.  

Konkluzja

Familizm przyczynia się do kształtowania prawidłowych, wspierających relacji interpersonalnych w bliskich związkach.    


Słowa kluczowe:

dorosłe rodzeństwo, familizm, zaangażowanie interpersonalne, związek długoterminowy


Azmitia, M., Cooper, C. R., Brown, J. R. (2009). Support and Guidance from Families, Friends, and Teachers in Latino Early Adolescents’ Math Pathways. Journal of Early Adolescence, 29, 142–169. DOI: 10.1177/0272431608324476.
Crossref   Google Scholar

Bakiera, L. (2006). Rodzina z perspektywy socjologicznej i psychologicznej: ciągłość i zmiana. Obrazy życia rodzinnego z perspektywy interdyscyplinarnej. Roczniki Socjologii Rodziny, XVII (s. 101–115). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.   Google Scholar

Bąbka, J. (2012). Orientacja na wartości indywidualistyczne vs. kolektywistyczne jako podstawa wyjaśniania zachowań kooperacyjnych. Teraźniejszość – Człowiek –Edukacja. Kwartalnik myśli społeczno-pedagogicznej, 2(58), 121–138.   Google Scholar

Bedyńska, S., Cypryńska, M. (2013). Statystyczny drogowskaz 1. Praktyczne wprowadzenie do wnioskowania statystycznego. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno.   Google Scholar

Brzezińska, A. I., Appelt, K., Ziółkowska B. (2015). Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: GWP.   Google Scholar

Campos, B., Scott, I., Roesch, C., Gonzalez, P., Hooker, E. D., Sheila, I., Castañeda, F., Giachello, A. L., Perreira, K. M. (2019). Measurement properties of sabogal’s familism scale: findings from the Hispanic community health study/study of Latinos (HCHS/SOL) sociocultural ancillary study. Journal of Latinx Psychology, 7(4), 257–272. DOI: 10.1037/lat0000126.
Crossref   Google Scholar

Cicirelli, V. G. (1995). Sibling relationships across the life span. New York: Plenum.
Crossref   Google Scholar

Cieciuch, J. (2021). Wdrożenia wiedzy psychologicznej – pięć tez i przykład. Przegląd Psychologiczny, 64(1), 9–26. DOI: 10.31648/pp.7318.
Crossref   Google Scholar

Crouter, A. C., Head, M. R., McHale, S. M., Tucker, J. C. (2004). Family time and psychosocial adjustment of adolescent siblings and their parents. Journal of Marriage and Family, 66(1), 147–162. DOI: 10.1111/j.0022- 2445.2004.00010.x-il.
Crossref   Google Scholar

de Barbaro, B. (red.) (1999). Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Kraków: Wydawnictwo UJ.   Google Scholar

Dyczewski, L. (2003). Rodzina twórcą i przekazicielem kultury. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.   Google Scholar

Erikson, E. H. (1997). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Wydawnictwo Rebis.   Google Scholar

Farnicka, M., Liberska, H. (2014). Transmisja międzypokoleniowa – procesy zachodzące na styku pokoleń. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (s. 185–202). Warszawa: Wydawnictwo PWN.   Google Scholar

Finke, M. (1996). Pedagogika wiary. Poznań: Papieski Wydział Teologiczny.   Google Scholar

Giguère, P. (1997). Dorosły człowiek, dojrzała wiara. Kraków: Wydawnictwo M.   Google Scholar

Janicka, I. (2017). Przyczyny transformacji życia rodzinnego. Studia Humanistica Gedanensia, 5, 29–45.   Google Scholar

Janicka, I., Janicka, K. (2014). Poczucie bezpieczeństwa i zaangażowanie w relacje interpersonalne młodych kobiet. Polskie Forum Psychologiczne, 19(2), 209–228.   Google Scholar

Janicka, I., Szymczak, W. (2017). Kwestionariusz Zaangażowania Interpersonalnego – polska adaptacja metody. Polskie Forum Psychologiczne, 22(2), 205–218.   Google Scholar

Jocson, R. M. (2020). Filipino fathers’ parenting in the context of household and neighborghood risk: familism as a protective factor. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 26(4), 472–482. DOI: 10.1037/cdp0000332.
Crossref   Google Scholar

Kaczuba, A., Janicka, I. (2018). Oczekiwania młodych dorosłych a zaangażowanie w bliskich związkach emocjonalnych. Czasopismo Psychologiczne – Psychological Journal, 24(2), 397– 422.   Google Scholar

Kagitcibasi, C. (2002). Model of Family Change in Cultural Context. Online Readings in Psychology and Culture, 6(3). DOI: 10.9707/2307-0919.1059.
Crossref   Google Scholar

Kałaczyńska, K. (2018). Jakość relacji, satysfakcja seksualna i zaangażowanie partnerów w związkach jednopłciowych. Niepublikowana praca magisterska. Wydział Nauk o Wychowaniu Instytut Psychologii Uniwersytet Łódzki.   Google Scholar

Kiliszek, E. (2019). Rodzina wobec zagrożeń. Rodzina wobec szans. Socjopsychopedagogika rodziny, studium rodziny pełnej. Warszawa: Wydawnictwo Difin.   Google Scholar

Killoren, S. E., Wheeler, L. A., Updegraff, K. A., Rodriguez de Jésus, S. A., McHale, S. M. (2015). Longitudinal association among parental acceptance, familism values and sibling intimacy in Mexican-origin families. Family Process, 54, 217–231. DOI: 10.1111/famp.12126.
Crossref   Google Scholar

Knight, G. P., Gonzales, N. A., Saenz, D. S., Bonds, D. D., German, M., Deardorff, J., Roosa, M. W., Updegraff, K. A. (2010). The Mexican American Cultural Values Scales for adolescents and adults. Journal Early Adolescence, 30(3), 444–481. DOI:10.1177/ 0272431609338178.
Crossref   Google Scholar

Mamot, A., Smykowski, B. (2021). Znaczenie intymności i zaangażowania interpersonalnego w relacji dystansu w związkach miłosnych we wczesnej dorosłości. W: L. Bakiera, M. Obrębska (red.), Człowiek i społeczeństwo. Blisko czy dystans? Psychologiczne aspekty relacji międzyludzkich (s. 23–60). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Crossref   Google Scholar

Oleś, P. K. (2012). Psychologia człowieka dorosłego. Ciągłość – zmiana – integracja. Warszawa: Wydawnictwo PWN.   Google Scholar

Plopa, M. (2019). Rozwody jako niepokojące zjawisko współczesności. Psychologiczna perspektywa badań. W: T. Rostowska, A. Lewandowska-Walter (red.), Psychospołeczne konteksty relacji rodzinnych (s. 117–148). Warszawa: Wydawnictwo Difin.   Google Scholar

Ryś, M. (1997). Dorastać do życia w małżeństwie. W: K. Ostrowska, M. Ryś (red.), Przygotowanie do życia w rodzinie (s. 125–134). Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „ADAM”.   Google Scholar

Rydz, E. (2014). Psychologia religijności/duchowości rodziny. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (s. 203–220). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.   Google Scholar

Sabogal, F., Marín, G., Otero-Sabogal, R., Marín, B. V., Perez-Stable, E. J. (1987). Hispanic familism and acculturation: What changes and what doesn’t? Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 9(4), 397–412. DOI: 10.1177/07399863870094003.
Crossref   Google Scholar

Scharlach, A. E., Kellam, R., Ong, N., Baskin, A., Goldstein, C., Fox, P. J. (2006). Cultural   Google Scholar

attitudes and caregiver service use: Lessons from focus groups with racially and ethnically   Google Scholar

diverse family caregivers. Journal of Gerontological Social Work, 47(1–2), 133–156. DOI: 10.1300/J083v47n01_09.
Crossref   Google Scholar

Stanley, S. M., Markman, H. J. (1992). Assesing commitment in personal relationships. Journal of Marriage and the Family, 54, 596–608.
Crossref   Google Scholar

Stein, G. L., Gonzalez, N. M., Cupito, A. M. (2015). The Protective Role of Familism in the Lives of Latino Adolescents. Journal of Family Issues, 36(10), 1255–1273. DOI: 10.1177/0192513X13502480.
Crossref   Google Scholar

Stocker, C., Lanthier, R., Furman, W. (1997). Sibling relationships in early adulthood. Journal of Family Psychology, 11, 210–221. DOI: 10.1037/0893-3200.11.2.210.
Crossref   Google Scholar

Straś-Romanowska, M. (2014). Sytuacja psychologiczna osoby starszej we współczesnej rodzinie. Studia Salvatoriana Polonica, 8, 143–156.   Google Scholar

Straś-Romanowska, M. (2016). Podmiot osobowy w świecie współczesnym. Psychologia Rozwojowa, 21(2), 15–25. DOI: 10.4467/20843879PR.16.007.5085.   Google Scholar

Sternberg, R. J. (1986). A triangular theory of love. Psychological Review, 93, 119–135. DOI: 10.1037/0033-295X.93.2.119.
Crossref   Google Scholar

Szlendak, T. (2015). Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: Wydawnictwo PWN.   Google Scholar

Szymańska, P. (2019). Uwarunkowania relacji z rodzeństwem we wczesnej dorosłości. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Crossref   Google Scholar

Szymczak, W. (2018). Podstawy statystyki dla psychologów. Warszawa: Wydawnictwo Difin.   Google Scholar

Walęcka-Matyja, K. (2014). Psychometric properties of the polish adaptation of the Adult Sibling Relationship Questionnaire (ASRQ). Archives of Psychiatry and Psychotheraphy, 16(4), 77–88. DOI: 10.12740/APP/32460.
Crossref   Google Scholar

Walęcka-Matyja, K. (2018). Relacje interpersonalne dorosłych rodzeństw. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.   Google Scholar

Walęcka-Matyja, K. (2020). Familizm – pojęcie, pomiar i znaczenie dla zdrowia psychicznego. Psychiatria Polska, 54(4), 791–806.
Crossref   Google Scholar

Walęcka-Matyja, K., Janicka, I. (2021). Rodzina jako wartość. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.   Google Scholar

Walulik, A. (2017). Religia w kształtowaniu dorosłości. Perspektywa katolicka. Paedagogia Christiana, 2(40), 171‒186. DOI: /10.12775/PCh.2017.031.
Crossref   Google Scholar

White, N., Hughes, C. (2021). Rodzeństwo. Warszawa: PWN.   Google Scholar

Wojciszke, B. (2018). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.   Google Scholar

Wojciszke, B., Szlendak, M. A. (2010). Skale do pomiaru orientacji sprawczej i wspólnotowej. Psychologia Społeczna, 1, 57–70.   Google Scholar

Zeiders, K. H., Updegraff, K., Umaña-Taylor, A. J., Wheeler, L. A., Perez-Brena, N. J., Rodriquez, S.A. (2013). Mexican-origin youths’ trajectories of depressive symptoms: The role of familism values. Journal Adolescent Health, 53(5), 648–654. DOI: 10.1016/j.jadohealth.2013.06.008.
Crossref   Google Scholar

Ziółkowski, M. (2000). Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego: teorie, tendencje, interpretacje. Poznań: Wydawnictwo Fundacji „Humaniora”.   Google Scholar

Ziółkowski, M., Koralewicz, J. (1990). Mentalność Polaków: sposoby myślenia o polityce, gospodarce i życiu społecznym w końcu lat osiemdziesiątych. Poznań: Wydawnictwo „Nakom”.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2022-12-23

Cited By /
Share

Walęcka-Matyja, K. K., & Banach, A. (2022). Wartości rodzinne jako predyktory jakości bliskich związków interpersonalnych. Przegląd Psychologiczny, 65(1), 43–64. https://doi.org/10.31648/przegldpsychologiczny.8542

Katarzyna K. Walęcka-Matyja 
Instytut Psychologii, Uniwersytet Łódzki
https://orcid.org/0000-0001-8222-729X
Aleksandra Banach 
Szkoła Doktorska Nauk Społecznych Uniwersytetu Łódzkiego
https://orcid.org/0000-0003-4338-2718