Bronisław Ferdynand Trentowski vs. panslawizm rosyjski
Bronisław Ferdynand Trentowski vs. Russian Pan-Slavism
Ewa Starzyńska-Kościuszko
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
In the article I recreate and analyze the attitude of Bronisław Ferdynand Trentowski (1808-1869), one of the leading Polish representatives of “national philosophy”, participant of November Uprising and political emigrant, towards Russian Pan-Slavism. In opposition to Pan-Slavism, Trentowski introduced the idea of the Slavic Reich. Originally he based it on values specific to Western culture (occidentalism), and later on the conservative-catholic idea of Poland as the “Christ of Nations”. Combination of these two doctrines (Russian pan-Slavism and Polish messianism) offers an insight into historical premises of Polish and Russian national identities. The reconstruction of Trentowski’s position is proceeded by synthetic characteristics of Slavophilia and Pan-Slavism in Russia.
Słowa kluczowe:
pan-Slavism, slavophilia, messianism, Russia, Poland, TrentowskiBibliografia
BAZYLOW, L./WIECZORKIEWICZ, P. (2005), Historia Rosji. Wrocław/Warszawa/Kraków. Google Scholar
DANILEWSKI, M. [= Данилевский, М.] (1895), Россия и Европа. Санкт-Петербург. Google Scholar
EBERHARDT, P. (2010), Rosyjski panslawizm jako idea geopolityczna. W: Przegląd Geopolityczny. 2, 43-64. Google Scholar
KONSTAŃCZAK, S. (2017), Polska XIX i XX wieku w filozoficznym zwierciadle. Kraków. Google Scholar
KIRIEJEWSKI, I. (1998), O charakterze cywilizacji Europy i jej stosunku do cywilizacji Rosji. W: Dobieszewski, J. (red.), Wokół Słowianofilstwa. Warszawa, 76-109. Google Scholar
KULCZYCKI, L (1916), Panslawizm a sprawa polska. Kraków. Google Scholar
STARZYŃSKA-KOŚCIUSZKO, E. (2018), Bronisław Ferdynand Trentowski (1809-1869). Filozofia uniwersalna i myśli o „wyjarzmieniu” ojczyzny. Olsztyn. Google Scholar
STOŁOWICZ, R. (2008), Historia filozofii rosyjskiej. Gdańsk. Google Scholar
WALICKI, A. (1973), Rosyjska filozofia i myśl społeczna. Od oświecenia do marksizmu. Warszawa. Google Scholar
WALICKI, A. (2002), W kręgu konserwatywnej utopii. Struktura i przemiany rosyjskiego słowianofilstwa. War-szawa. Google Scholar
TRENTOWSKI, B. F. (1845), Rzecz o wyjarzmieniu ojczyzny. W: Teraźniejszość i Przyszłość. 1 (4), 1-180. Google Scholar
TRENTOWSKI, B. F. (1847), Wizerunki duszy narodowej s końca ostatniego szesnastolecia przez Ojczyźniaka. W: Teraźniejszość i Przyszłość. 2 (1), 1-230. Google Scholar
TRENTOWSKI, B. F. (1848), Przedburza polityczna. Freiburg w Bryzgowii. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
