Wojsko Polskie w składzie Zjednoczonych Sił Zbrojnych Układu Warszawskiego w końcowym okresie jego funkcjonowania
Wiesław Łach
University of Warmia and Mazury in OlsztynAbstrakt
The Warsaw Pact (UW) was an instrument of the Soviet Union’s military influence on the so-called Eastern Bloc during the confrontation of the East with the West. The purpose of this article is to present the activity of the Polish Armed Forces in the composition of the United Forces of the Warsaw Pact in the 1980s (in the final period of its operation). The most important fact was the lack of operational independence of Poland, which was limited by the Soviet Union. Due to the changing political and economic situation, the Polish authorities saw no point in further participation in the “Allied” organization, which was dissolved on July 1, 1991. The most complete study on the subject is a publication by J. Pałka (2022) which presents the operational participation of the Polish Army in the Warsaw Pact based on the archival sources of the Central Archives of the Military Historical Bureau.
Słowa kluczowe:
Warsaw Pact, Polish Armed Forces, Soviet Union, theater of warfare, operational independenceBibliografia
Centralne Archiwum Wojskowe w Rembertowie (CAW), AWND, 391.92.3, Meldunek szefa zespołu Struktur Organizacyjnych Sztabu Generalnego płk. dypl. Mikołaja Wieczorko dotyczący doskonalenia struktury organizacyjnej organów dowodzenia szczebla operacyjnego z dnia 30.09.1983 r. Google Scholar
Centralne Archiwum Wojskowe w Rembertowie (CAW), AWND, 391.92.3, Stanowisko strony polskiej w sprawie dodatkowych zakupów nowych wzorów uzbrojenia i sprzętu wojskowego w latach 1983-1985 (materiał do wystąpienia szefa Sztabu Generalnego WP na spotkaniu delegacji polskiej z ND ZSZ w dniach 25-26.02.1983). Sprawy rozwoju całości SZ PRL. Google Scholar
Centralne Archiwum Wojskowe w Rembertowie (CAW), AWND, 391.92.3, Szef Zarządu VI Sztabu Generalnego WP, gen. bryg. Roman Ropek, Przedsię¬wzięcia dotyczące dalszego doskonalenia składu bojowego i struktury organizacyjnej wojsk – do 1990 r. (30.09.1983). Google Scholar
Centralne Archiwum Wojskowe w Rembertowie (CAW), AWND, 1272/96.271, Sztab Generalny, Zarząd I, Meldunki i notatki dotyczące restrukturyzacji (2.01-31.12.1989), Wystąpienie w sprawie restrukturyzacji Wojska Polskiego. Google Scholar
Centralne Archiwum Wojskowe w Rembertowie (CAW), AWND, 391.92.3, Wystąpienie Głównego Inspektora Techniki WP na spotkaniu delegacji polskiej z Naczelnym Dowódcą ZSZ w Moskwie w dniach 25-26.02.1983 r. na temat realizacji planów dostaw uzbrojenia i sprzętu, Sprawy rozwoju całości SZ PRL. Google Scholar
Centralne Archiwum Wojskowe w Rembertowie (CAW), AWND, 391.92.3, Zarząd VI Sztabu Generalnego WP, Materiał do notatki informacyjnej w sprawie wykonania w latach 1981-1982 zaleceń Protokołu dotyczących rozwoju wojsk wydzielonych w skład Zjednoczonych Sił Zbrojnych, Sprawy rozwoju całości SZ PRL z 19.01.1983 r. Google Scholar
Centralne Archiwum Wojskowe w Rembertowie (CAW), AWND, 391.92.3, Zastępca Szefa Sztabu Generalnego w WP do spraw organizacyjno-mobiliza¬cyjnych, Wykaz sprzętu wojskowego nie przewidywanego do wprowadzenia na wyposażenie w latach 1983-1985 i do modernizacji, Warszawa 18.02.1983. Google Scholar
Jaroszek, H. (red.) (1986), Organizacja Układu Warszawskiego. Dokumenty 1955-1985. Warszawa. Google Scholar
Dz.U.1955.30.182, Układ o przyjaźni, współpracy i pomocy wzajemnej między Ludową Republi¬ką Albanii, Ludową Republiką Bułgarii, Węgierską Republiką Ludową, Niemiecką Republiką Demokratyczną, Polską Rzecząpospolitą Ludową, Rumuńską Republiką Ludową, Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich i Republiką Czechosłowacką, podpisany w Warszawie dnia 14 maja 1955 roku. Google Scholar
Babula, J. (1998), Wojsko Polskie 1945-1989. Próba analizy operacyjnej. Warszawa. Google Scholar
Dudek, A. (2021), Jaruzelskiego strach przed Moskwą, W: Plus Minus – Rzeczpospolita. 288, 7-9. Google Scholar
Jarno, W. (2022), Zadania i rozwój wojsk operacyjnych Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w pierwszych 15 latach funkcjonowania Układu Warszawskiego. W: Przegląd Wschodnioeuropejski. 13, 217-229.
Crossref
Google Scholar
Jarmoszko, S. (2003), Wojsko Polskie pierwszej dekady transformacji. Toruń. Google Scholar
Kajetanowicz, J. (2011), Strategie bezpieczeństwa Polski w drugiej połowie XX wieku. W: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych. 3, 238-248. Google Scholar
Kajetanowicz, J. (2013), Wojsko Polskie w systemie bezpieczeństwa państwa 1945-2010. Częstochowa. Google Scholar
Kajetanowicz, J. (2014), Mity w historii Wojska Polskiego w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W: Caban, W. | Smoliński, J. (red.), Mity i legendy w polskiej historii wojskowości. Kielce, 355-363. Google Scholar
Łach, W. B. (2019), Wpływ transformacji ustrojowej na zmiany w systemie obrony na obszarze północnej Polski. W: Panecki, T. | Smoliński, J. (red.), Misja wojskowa. Strategia i bezpieczeństwo państwa. Szkice o siłach zbrojnych. Warszawa, 398-409. Google Scholar
Marcinkowski, A. (1982), Socjalistyczna wspólnota obronna. Warszawa. Google Scholar
Marcinkowski, A. (1986), Układ Warszawski. Problemy działalności politycznej. Warszawa. Google Scholar
Mróz, M. (1994), Traktat o konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie (CFE), Kancelaria Sejmu. Biuro Studiów i Ekspertyz, Raport 74. Warszawa. Google Scholar
Nowak, J. M. (2011), Od hegemonii do agonii. Upadek Układu Warszawskiego – polska perspek¬tywa. Warszawa. Google Scholar
Ostaszewski, P. (20120), Międzynarodowe stosunki polityczne. Warszawa. Google Scholar
Pałka, J. (2022), Polskie wojska operacyjne w Układzie Warszawskim. Warszawa. Google Scholar
Piekarski, M. (2022), Ewolucja Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1990-2020 w kontekście kultury strategicznej Polski. Toruń. Google Scholar
Puchała, F. (2010), Sztab Generalny Wojska Polskiego w latach 1945-1990. Studium strategicz¬no-operacyjne. Warszawa. Google Scholar
Puchała, F. (2011), Sekrety Sztabu Generalnego pojałtańskiej Polski. Warszawa. Google Scholar
Puchała, F. (2014), Budowa potencjału bojowego Wojska Polskiego 1945-1990. Obszary szpie¬gowskich działań. Warszawa. Google Scholar
Rochowicz, R. (2019), 30 lat minęło, czyli Wojsko Polskie w 1989 roku. W: Nowa Technika Wojskowa. 6, 88-98. Google Scholar
Siwicki, F. (2003), Sztab Generalny WP a siły zbrojne – próby modernizacji 1983-1989. W: Myśl Wojskowa – wydanie specjalne, 228-234. Google Scholar
Sur, S. (2012), Stosunki międzynarodowe. Warszawa. Google Scholar
Ślusarczyk, J. (1992), Układ Warszawski. Działalność polityczna (1955-1991). Warszawa. Google Scholar
Zalewski, J. (2009), Apolityczność sił zbrojnych Drugiej i Trzeciej Rzeczypospolitej Polskiej. Teoria i praktyka. Warszawa. Google Scholar
University of Warmia and Mazury in Olsztyn
Inne teksty tego samego autora
- Wiesław Łach, Działania wojenne gen. Żeligowskiego wobec Litwy. Próby rozstrzygnięcia konfliktu przez ligę narodów , Przegląd Wschodnioeuropejski: Tom 12 Nr 2 (2021): Przegląd Wschodnioeuropejski