Baza źródłowa do powstania listopadowego na ziemiach litewskich
Source database for the November Uprising in Lithuania’s areas
Norbert Kasparek
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstract
The history of the November Uprising is still studied from the same sources. Polish historians rarely reach for materials from Russian, Lithuanian or Byelorussian archives. The most well-known collection was prepared by Feliks Wrotnowski. It has a publicistic and memoir character and it was created a few years after 1831. This collection should be critically re-published.
Keywords:
November uprising war of 1831 year Lithuania Poland HistoriographyReferences
Barszczewska-Krupa, A. (1999), Emigracja i kraj. Wokół modernizacji polskiej świadomości społecznej i narodowej 1831-1863. Łódź.
Bartnik, G. (1983), Materiały w AGAD dotyczące powstania listopadowego w zespołach akt Komisja Województwa Mazowieckiego i Komisja Województwa Kaliskiego oraz Papierach gen. F. Rohlada. W: Archeion. 75, 53-58.
Caban, W. (1999), Droga Józefa Przecławskiego do ugody z Rosją. W: Kalembka, S./Kasparek, N. (red.), Między irredentą a kolaboracją. Postawy społeczeństwa polskiego wobec zaborców. Olsztyn, 81-95.
Dangel, S. (1925), Rok 1831 na Mińszczyźnie. Warszawa.
Djakow, W. (1992/1993), Przegląd dokumentów dotyczących polskich ruchów niepodległościowych z okresu 1830-1855 w zasobach Centralnego Państwowego Archiwum Wojskowo-Historycznego Rosji w Moskwie. W: Przegląd Wschodni. 2(1/2), 165-167, 419-434.
Feduszka, J. (2004) , Powstanie listopadowe na Litwie i Żmudzi. W: Teka Komisji Historycznej. 110-160.
[Gadon, L.] (1902), Emigracya Polska. Pierwsze lata po upadku powstania listopadowego, skreślił… T. 3. Kraków.
Gulczyński, E. (1933), Rok 1830-1831 w Wilnie. Wilno.
Inglot, M. (1982), Propagandowe funkcje carskiej prasy polskojęzycznej w okresie powstania listopadowego. W: Kwartalnik Historii Prasy Polskiej. 3-4, 5-23.
Iwaszkiewicz, J. (1929), Wykaz dóbr ziemskich skonfiskowanych przez rządy zaborcze w latach 1773-1867. Warszawa.
Kaczkowski, J. (1918), Konfiskaty na ziemiach polskich pod zaborem rosyjskim po powstaniach roku 1831 i 1863. Warszawa.
Karew, D. (2001), Polskie powstania XIX wieku w historiografii białoruskiej. W: Barańska, A./ Matwiejczyk, W./Ziółek, J. (red.), Polskie powstania narodowe na tle przemian europejskich. Lublin.
Kasparek, N. (2001), Powstańczy epilog. Żołnierze listopadowi w dniach klęski i internowania 1831-1832. Olsztyn.
Kasparek, N. (2016), Pamiętniki powstańców listopadowych. Przegląd edycji. W: Sikorska-Kulesza, J. (red.), Edytorstwo źródeł XIX wieku – problemy teoretyczne i praktyka edytorska. Warszawa, 91-102.
Kasparek, N. (2019), Dni przełomu powstania listopadowego. Bitwa pod Ostrołęką (26 maja 1831). Ostrołęka.
Klatka, U. (2015), Listy Feliksa Wrotnowskiego do Eustachego Januszkiewicza z lat 1859-1868. W: Sztuka Edycji. 1, 125-160.
Kłak, C. (1986), Relacje „Tygodnika Petersburskiego” o powstaniu listopadowym. W: Kwartalnik Historii Prasy Polskiej. 1, 29-45.
[Lelewel, J.] (1949), Listy emigracyjne. T. 2. Kraków.
Mienicki, R. (1938), Zeznania i zobowiązania uczestników powstania r. 1830/31 na Litwie w świetle akt śledczych. Wilno.
Miknys, R. (2001), Powstania XIX w. w Polsce i na Litwie w historiografii litewskiej. W: Barańska, A./Matwiejczyk, W./Ziółek, J. (red.), Polskie powstania narodowe na tle przemian europejskich. Lublin.
Nowak, A. (2004), Od Imperium do imperium. Spojrzenie na historię Europy Wschodniej. Kraków.
Nowak, A. (2005), Emigracyjne Towarzystwo Litewskie i Ziem Ruskich (1831-1833): laboratorium rozpadu „przednowoczesnego” narodu Rzeczypospolitej. W: Brus, A, (red.), Życie jest wszędzie… Ruchy społeczne w Polsce i Rosji do II wojny światowej. Warszawa, 123-146.
Pamiętniki (1844-1845), Pamiętniki polskie wydawane przez K. Bronikowskiego. T. 1-4. Paryż [T. 1-2, wyd. 2 Przemyśl 1883-1884].
Powstanie (1931), Powstanie listopadowe na Litwie. W: Powstanie 1831 r. na Litwie. Wspomnienia uczestników. Wilno, 1-174.
Pietkiewicz, M. (1832), La Lithuanie et sa dernière insurrection (avec une carte). Bruxelles.
Potulicki , K. P. (1832), Coup d’oeil sur la révolution de Pologne en 1830 et 1831. Avignon.
Rabinowiczówna, S. (1832), Wilno w powstaniu roku 1830/31.Wilno.
Radzyuk, A. (2017), Nad skipetram Raseiskai Imperyi: represiunaya palityka tsaryzmu na zemlyakh Belarusi u kantsy XVII – pershai palove XIX st. Haridnia/Kraków. [Paдзюк, A. (2017), Над скіпетрам Расійскай Імпэрыі: рэпрэсіўная палітыка царызму на землях Беларусі ў канцы XVIII – першай палoвe XIX ст. Гародня/Kрakaў.]
Ramotowska, F. (1983), Akta Władz Centralnych Powstania 1830-1831 przechowywane w Archiwum Głównym Akt Dawnych. W: Archeion. 7, 7-52.
Rosiak, S. (1933), Wileńska Komisja Śledcza (1831-1834). W: Księga pamiątkowa Koła Historyków Słuchaczy Uniwersytetu Stefana Batorego. Wilno, 250-268.
Różycki, K. (1832), Powstanie na Wołyniu, czyli pamiętnik pułku jazdy wołyńskiej, uformowanego w czasie wojny narodów polskich przeciw despotyzmowi tronu rosyjskiego 1831 roku, pisany przez dowódcę tegoż pułku. Bourges [wyd. 2 Bourges 1833].
Skarbek, J. (1986), Powstanie listopadowe na Litwie w historiografii polskiej (1831-1939). W: Skarbek, J./Ziółek, J. (red.), Państwo. Kościół. Niepodległość. Lublin, 55-72.
Slesoriūnas, F. (1974), 1830-1831 metų sukilimas Lietuvoje. Vilnius.
Staszewska, M. (1970), Życie literackie Wielkiej Emigracji we Francji 1831-1840. Warszawa.
Stolzman, M. (1977), Powstanie listopadowe na Wileńszczyźnie w świetle pamiętnika Michała Pełki Polińskiego. W: Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej. XXVII, 89-110.
Straszewicz, J. (1832-1837), Les Polonais et les Polonaises de la Révolution du 29 novembre 1830, ou cent portraits des personnes qui ont figuré dans la dernière guerre de l’indépendance polonaise. Z. 1-20. Paris.
Tokarz, W. (1993), Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831. Warszawa.
Wrotnowski, F. (1837), Powstanie na Wołyniu, Podolu i Ukrainie. T. 1-2. Paryż.
Yanushkevich, Y. (2011), Uspaminy. Minsk. [Янyшкeвіч, Я. (2011), Успаміны. Miнcк.]
Akta urzędowe (1845), Akta urzędowe tyczące się działań jenerała Giełguda na Litwie. W: Bronikowski, K. (red.), Pamiętniki polskie. 3. Paryż, 1-28.
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie (AGAD). Papiery gen. Rohlanda, rkps 2-19.
Archiwum Państwowe w Białymstoku, Komisja Województwa Augustowskiego, rkps 4, 7.
Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie (B. Czart.), rkps 5356 III.
Biblioteka Polska w Paryżu (BPP), rkps 345; 346; 347; 398; 406; 432-545; 754.
Dziennik (1831), Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego, nr 5 z 24 X, 23-24; dod. Do nr. 10 z 28 XI, 87-89.
Lietuovos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka (LMAV) (Biblioteka Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich w Wilnie), fond 9-2045.
Lietuvos Valstybės Istorujos Archyvas (LVIA – Litewskie Państwowe Archiwum Historyczne w Wilnie); fond 437, ap. 3, b. 37-51, 54, 68, 65, 79, 83; ap. 1, b. 5; fond 1135, ap. 4: vol. 369, 369a, 370, 371.
Ustawy Towarzystwa (1832), Ustawy Towarzystwa Litewskiego i Ziem Ruskich [Paryż].
Władze Centralne Powstania Listopadowego 1830-1831 (WCPL), rkps 549; 692-695; 706; 709; 710.
Zbiór pamiętników (1835), Zbiór pamiętników o powstaniu Litwy w roku 1831, ułożony przez Feliksa Wrotnowskiego. Paryż [wyd. 2 Lipsk 1875].
Bartnik, G. (1983), Materiały w AGAD dotyczące powstania listopadowego w zespołach akt Komisja Województwa Mazowieckiego i Komisja Województwa Kaliskiego oraz Papierach gen. F. Rohlada. W: Archeion. 75, 53-58.
Caban, W. (1999), Droga Józefa Przecławskiego do ugody z Rosją. W: Kalembka, S./Kasparek, N. (red.), Między irredentą a kolaboracją. Postawy społeczeństwa polskiego wobec zaborców. Olsztyn, 81-95.
Dangel, S. (1925), Rok 1831 na Mińszczyźnie. Warszawa.
Djakow, W. (1992/1993), Przegląd dokumentów dotyczących polskich ruchów niepodległościowych z okresu 1830-1855 w zasobach Centralnego Państwowego Archiwum Wojskowo-Historycznego Rosji w Moskwie. W: Przegląd Wschodni. 2(1/2), 165-167, 419-434.
Feduszka, J. (2004) , Powstanie listopadowe na Litwie i Żmudzi. W: Teka Komisji Historycznej. 110-160.
[Gadon, L.] (1902), Emigracya Polska. Pierwsze lata po upadku powstania listopadowego, skreślił… T. 3. Kraków.
Gulczyński, E. (1933), Rok 1830-1831 w Wilnie. Wilno.
Inglot, M. (1982), Propagandowe funkcje carskiej prasy polskojęzycznej w okresie powstania listopadowego. W: Kwartalnik Historii Prasy Polskiej. 3-4, 5-23.
Iwaszkiewicz, J. (1929), Wykaz dóbr ziemskich skonfiskowanych przez rządy zaborcze w latach 1773-1867. Warszawa.
Kaczkowski, J. (1918), Konfiskaty na ziemiach polskich pod zaborem rosyjskim po powstaniach roku 1831 i 1863. Warszawa.
Karew, D. (2001), Polskie powstania XIX wieku w historiografii białoruskiej. W: Barańska, A./ Matwiejczyk, W./Ziółek, J. (red.), Polskie powstania narodowe na tle przemian europejskich. Lublin.
Kasparek, N. (2001), Powstańczy epilog. Żołnierze listopadowi w dniach klęski i internowania 1831-1832. Olsztyn.
Kasparek, N. (2016), Pamiętniki powstańców listopadowych. Przegląd edycji. W: Sikorska-Kulesza, J. (red.), Edytorstwo źródeł XIX wieku – problemy teoretyczne i praktyka edytorska. Warszawa, 91-102.
Kasparek, N. (2019), Dni przełomu powstania listopadowego. Bitwa pod Ostrołęką (26 maja 1831). Ostrołęka.
Klatka, U. (2015), Listy Feliksa Wrotnowskiego do Eustachego Januszkiewicza z lat 1859-1868. W: Sztuka Edycji. 1, 125-160.
Kłak, C. (1986), Relacje „Tygodnika Petersburskiego” o powstaniu listopadowym. W: Kwartalnik Historii Prasy Polskiej. 1, 29-45.
[Lelewel, J.] (1949), Listy emigracyjne. T. 2. Kraków.
Mienicki, R. (1938), Zeznania i zobowiązania uczestników powstania r. 1830/31 na Litwie w świetle akt śledczych. Wilno.
Miknys, R. (2001), Powstania XIX w. w Polsce i na Litwie w historiografii litewskiej. W: Barańska, A./Matwiejczyk, W./Ziółek, J. (red.), Polskie powstania narodowe na tle przemian europejskich. Lublin.
Nowak, A. (2004), Od Imperium do imperium. Spojrzenie na historię Europy Wschodniej. Kraków.
Nowak, A. (2005), Emigracyjne Towarzystwo Litewskie i Ziem Ruskich (1831-1833): laboratorium rozpadu „przednowoczesnego” narodu Rzeczypospolitej. W: Brus, A, (red.), Życie jest wszędzie… Ruchy społeczne w Polsce i Rosji do II wojny światowej. Warszawa, 123-146.
Pamiętniki (1844-1845), Pamiętniki polskie wydawane przez K. Bronikowskiego. T. 1-4. Paryż [T. 1-2, wyd. 2 Przemyśl 1883-1884].
Powstanie (1931), Powstanie listopadowe na Litwie. W: Powstanie 1831 r. na Litwie. Wspomnienia uczestników. Wilno, 1-174.
Pietkiewicz, M. (1832), La Lithuanie et sa dernière insurrection (avec une carte). Bruxelles.
Potulicki , K. P. (1832), Coup d’oeil sur la révolution de Pologne en 1830 et 1831. Avignon.
Rabinowiczówna, S. (1832), Wilno w powstaniu roku 1830/31.Wilno.
Radzyuk, A. (2017), Nad skipetram Raseiskai Imperyi: represiunaya palityka tsaryzmu na zemlyakh Belarusi u kantsy XVII – pershai palove XIX st. Haridnia/Kraków. [Paдзюк, A. (2017), Над скіпетрам Расійскай Імпэрыі: рэпрэсіўная палітыка царызму на землях Беларусі ў канцы XVIII – першай палoвe XIX ст. Гародня/Kрakaў.]
Ramotowska, F. (1983), Akta Władz Centralnych Powstania 1830-1831 przechowywane w Archiwum Głównym Akt Dawnych. W: Archeion. 7, 7-52.
Rosiak, S. (1933), Wileńska Komisja Śledcza (1831-1834). W: Księga pamiątkowa Koła Historyków Słuchaczy Uniwersytetu Stefana Batorego. Wilno, 250-268.
Różycki, K. (1832), Powstanie na Wołyniu, czyli pamiętnik pułku jazdy wołyńskiej, uformowanego w czasie wojny narodów polskich przeciw despotyzmowi tronu rosyjskiego 1831 roku, pisany przez dowódcę tegoż pułku. Bourges [wyd. 2 Bourges 1833].
Skarbek, J. (1986), Powstanie listopadowe na Litwie w historiografii polskiej (1831-1939). W: Skarbek, J./Ziółek, J. (red.), Państwo. Kościół. Niepodległość. Lublin, 55-72.
Slesoriūnas, F. (1974), 1830-1831 metų sukilimas Lietuvoje. Vilnius.
Staszewska, M. (1970), Życie literackie Wielkiej Emigracji we Francji 1831-1840. Warszawa.
Stolzman, M. (1977), Powstanie listopadowe na Wileńszczyźnie w świetle pamiętnika Michała Pełki Polińskiego. W: Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej. XXVII, 89-110.
Straszewicz, J. (1832-1837), Les Polonais et les Polonaises de la Révolution du 29 novembre 1830, ou cent portraits des personnes qui ont figuré dans la dernière guerre de l’indépendance polonaise. Z. 1-20. Paris.
Tokarz, W. (1993), Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831. Warszawa.
Wrotnowski, F. (1837), Powstanie na Wołyniu, Podolu i Ukrainie. T. 1-2. Paryż.
Yanushkevich, Y. (2011), Uspaminy. Minsk. [Янyшкeвіч, Я. (2011), Успаміны. Miнcк.]
Akta urzędowe (1845), Akta urzędowe tyczące się działań jenerała Giełguda na Litwie. W: Bronikowski, K. (red.), Pamiętniki polskie. 3. Paryż, 1-28.
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie (AGAD). Papiery gen. Rohlanda, rkps 2-19.
Archiwum Państwowe w Białymstoku, Komisja Województwa Augustowskiego, rkps 4, 7.
Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie (B. Czart.), rkps 5356 III.
Biblioteka Polska w Paryżu (BPP), rkps 345; 346; 347; 398; 406; 432-545; 754.
Dziennik (1831), Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego, nr 5 z 24 X, 23-24; dod. Do nr. 10 z 28 XI, 87-89.
Lietuovos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka (LMAV) (Biblioteka Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich w Wilnie), fond 9-2045.
Lietuvos Valstybės Istorujos Archyvas (LVIA – Litewskie Państwowe Archiwum Historyczne w Wilnie); fond 437, ap. 3, b. 37-51, 54, 68, 65, 79, 83; ap. 1, b. 5; fond 1135, ap. 4: vol. 369, 369a, 370, 371.
Ustawy Towarzystwa (1832), Ustawy Towarzystwa Litewskiego i Ziem Ruskich [Paryż].
Władze Centralne Powstania Listopadowego 1830-1831 (WCPL), rkps 549; 692-695; 706; 709; 710.
Zbiór pamiętników (1835), Zbiór pamiętników o powstaniu Litwy w roku 1831, ułożony przez Feliksa Wrotnowskiego. Paryż [wyd. 2 Lipsk 1875].
Kasparek, N. (2020). Baza źródłowa do powstania listopadowego na ziemiach litewskich: Source database for the November Uprising in Lithuania’s areas. Przegląd Wschodnioeuropejski, 11(1), 45–58. https://doi.org/10.31648/pw.5969
Norbert Kasparek
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
