“An internal matter for the Soviet Union”. The attitude of the Polish Embassy in Moscow towards problems with changing the citizenship of Polish repatriates from the depths of the Soviet Union in 1945
Wojciech Marciniak
University of LodzAbstract
After concluding the Polish-Soviet repatriation agreement (6 July 1945), the Soviet Union (the USSR) started preparing for the evacuation of Polish exiles: victims of the Soviet deportation from the years 1940–1941. It soon became apparent that those who wanted to return to Poland were required to undergo the procedure of changing citizenship. The exiles had to prove they had been Polish citizens prior to 17 September 1939. The majority of them did not have the documents that could confirm this, thus, the planned repatriation was under threat. In the autumn of 1945, the Polish Embassy in Moscow took action to make the procedure of changing citizenship easier, and finally mass repatriation began.
Keywords:
Polish exiles in the USSR; repatriation; Polish Embassy in Moscow; Polish-Soviet relations in 1945References
Archiwum Akt Nowych w Warszawie (AAN), Krajowa Rada Narodowa (KRN), sign. 856. Google Scholar
Archiwum Akt Nowych w Warszawie (AAN). Związek Patriotów Polskich w ZSRR (ZPP), sign. 75, 118, 1164, 1334, 1481, 1483. Google Scholar
Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie (AMSZ), Ambasada Polski w Moskwie, sign. 27-2-15, 27-2-24, 27-10-155, 27-15-255. Google Scholar
Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie (AMSZ), Biuro ds. Repatriacji, sign. 22-10-246. Google Scholar
Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie (AMSZ), Departament Polityczny. Wydział Radziecki, sign. 6-29-447, 6-30-452, 6-30-461, 6-32-502. Google Scholar
Bugaj, N. F. (red.) (1994), Specjalna teczka Stalina. In: Zeszyty Historyczne. 107, 76-151. Google Scholar
Ciesielski, S. (ed.) (1999), Przesiedlenie ludności polskiej z Kresów Wschodnich do Polski 1944- -1947. Warszawa. Google Scholar
Dokumenty i materiały (1974), Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich, 8: styczeń 1944 – grudzień 1945. Warszawa. Google Scholar
Gieysztor, A. | Materski, W. | Pichoja, R. (red.) (1995), Katyń. Dokumenty zbrodni, 1: Jeńcy nie wypowiedzianej wojny. Sierpień 1939 – marzec 1940. Warszawa. Google Scholar
Jędrychowski, S. (1987), Przedstawicielstwo PKWN w Moskwie. Materiały i studia historyczne, 1. Warszawa. Google Scholar
Marciniak, W. (red.) (2016), Dwa raporty ambasadora Henryka Raabego o obywatelach polskich represjonowanych w ZSRR (1943-1946). In: Wrocławskie Studia Wschodnie. 20, 167-178. Google Scholar
Marciniak, W. (red.) (2016), Polska Delegacja w Polsko-Radzieckiej Komisji Mieszanej do spraw Ewakuacji. Wybór dokumentów (1945-1947). Łódź. Google Scholar
Marciniak, W. (red.) (2017), Tajna notatka Wydziału Zagranicznego KC PPR o problemach repa¬triacyjnych Polaków z ZSRR z 5 grudnia 1947 r. In: Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX-XX wieku. Losy Polaków na Wschodzie. Wiek XX i współczesność. 18, 187-196.
Crossref
Google Scholar
Głowacki, A. (1990), Sytuacja prawna obywateli polskich w ZSRR w latach 1939-1945. In: Mar¬szałek, A. (red.), Położenie ludności polskiej na terytorium ZSRR i wschodnich ziemiach II Rze¬czypospolitej w czasie II wojny światowej. Toruń, 29-49. Google Scholar
Głowacki, A. (2009), Deportowani w latach 1940-1941. In: Materski, W. | Szarota, T. (red.), Polska 1939-1945. Straty osobowe i ofiary represji pod dwiema okupacjami. Warszawa, 238-246. Google Scholar
Marciniak, W. (2013), Uwagi o genezie polsko-radzieckiej umowy repatriacyjnej z 6 lipca 1945 r. In: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica. 91, 111-132.
Crossref
Google Scholar
Marciniak, W. (2021), Repatriation of Polish citizens – Catholics and Jews from Distant Parts of the Soviet Union in Polish-Soviet relations 1944-1947. In: Friedla, K. | Nesselrodt, M. (eds.), Polish Jews in the Soviet Union (1939-1959). History and Memory of Deportation, Exile and Survival. Boston, 110-129.
Crossref
Google Scholar
Noskowa, A. (2005), Na drodze do stworzenia PKWN – rola Moskwy. In: Pamięć i Sprawiedliwość. 4(2), 31-49. Google Scholar
University of Lodz
