Plany oblężenia Kamieńca Podolskiego w 1672 roku

Leszek Opyrchał

Military University of Technology in Warsaw

Justyna Recław-Mastronardi

Military University of Technology in Warsaw


Abstrakt

The article discusses two undated, handwritten plans for the Kamieniec Podolski fortress in 1672. The first plan (Paris) has descriptions in French and Turkish and shows the location of individual Ottoman units during the siege of Kamieniec Podolski in 1672. The second plan (Bologna) is very similar to the Paris plan. It was provided with a legend made later in Italian, but its contents do not indicate the date of its creation. A comparison of the view of the fortifications (the Black Tower and the Turkish Bridge) with other plans shows that the Bologna plan is an unfinished copy of the Paris plan and was made between the years 1672-1685, most likely after the fortress was conquered by the Ottoman army in 1672. This is evidenced by the minarets located in the city.


Słowa kluczowe:

Kamieniec Podolski, fortress, Polish-Turkish war in 1672, old cartography


Aleksandrowicz, S. | Łuczyński, J. | Skrycki, R. (2017), Historia kartografii ziem polskich do końca XVIII wieku. Warszawa.   Google Scholar

Bania, Z. | Wiraszka, M. (2001), Kamieniec Podolski, miasto – legenda. Zarys dziejów urbanistyki i architektury od czasów najdawniejszych do współczesności. Warszawa.   Google Scholar

Bochenek, H. R. (1980), 1000 słów o inżynierach i fortyfikacjach. Warszawa.   Google Scholar

Bernatowicz, T. (2003), Na Kresach Multańskich. Kamieniec Podolski i zamki pogranicza pol¬sko-tureckiego w świetle nieznanych planów. W: Sulimierska, A. | Szmelter, A. (red.), Studium urbis charisteria Teresiae Zarębska Anno Jubilaei oblata. Warszawa, 13-29.   Google Scholar

Czubiński, J. | Tucholska, J. (2005), Historyczna kartografia Kamieńca Podolskiego. W: Czaso¬pismo Techniczne. 13-A, 47-71.   Google Scholar

Dr Antoni J. (Rolle, J. A) (1880), Zameczki podolskie na kresach multańskich. Kamieniec nad Smotryczem. Warszawa.   Google Scholar

Duchniewski, J. (2004), Lanckorońsaki Wespazajan. W: Encyklopedia katolicka, X. Lublin.   Google Scholar

Dybaś, B. (2018), Fortece Rzeczypospolitej. Studium z dziejów budowy fortyfikacji stałych w pań¬stwie polsko-litewskim w XVII wieku, Toruń.   Google Scholar

Ehrensvärd, U. (2008), Cartographica Poloniae 1750-1930. Katalog źródeł rękopiśmiennych do historii ziem polskich w zbiorach szwedzkich. Warszawa | Sztokholm.   Google Scholar

Fleischer, C. (1986), Bureaucrat and Intellectual in the Ottoman Empire: The Historian Mustafa Ali (1541-1600). New Jersey.
Crossref   Google Scholar

Grabowski, A. (1845), Ojczyste spominki w pismach do dziejów dawnéj Polski: diaryusze, relacye, pamiętniki itp., służyć mogące do objaśnienia dziejów krajowych: tudzież listy historyczne do panowania królów Jana Kazimierza i Michała Korybuta, oraz listy Jana Sobieskiego marszałka i hetmana wielkiego koronnego. Kraków.   Google Scholar

Gwagnin, A. (1860), Z kroniki sarmacyi europskiej, … opisanie Polski, W. Ks. Litewskiego, ziemie ruskiej, ziemie pruskiej, ziemie intflantskiej, ziemie żmudzkiej. Kraków.   Google Scholar

Górski, K. (1890), Wojna Rzeczypospolitej Polskiej z Turcyą w latach 1672 i 1673 przez Konstantego Górskiego. W: Biblioteka Warszawska. 163-183.   Google Scholar

Hundert Z. (2014), Garnizon wojskowy Kamieńca Podolskiego w latach 1667-1672 – zarys pro¬blematyki. W: Saeculum Christianum. Pismo historyczne. 21, 141-153.   Google Scholar

Król-Mazur, R. (2008), Miasto trzech nacji. Studia z dziejów Kamieńca Podolskiego w XVIII w. Kraków.   Google Scholar

Kołodziejczyk, D. (1994), Podole pod panowaniem tureckim. Ejalet Kamieniecki 1672-1699. Warszawa.   Google Scholar

Kołodziejczyk, D. (2001), O Turkach w Kamieńcu raz jeszcze – refleksje z kwerendy w Bolonii. W: Barok: Historia ‒ Literatura ‒ Sztuka. 8/1, 165-175.   Google Scholar

Kopylov, S. (2005), Kam”yanets’-Podil’s’kyy i pol’s’ko-turets’ka viyna 1672-1676 rr.: retsept¬siyav ukrayins’komu istorychnomu pys’menstvi (kinets’ XVII – persha tretyna XVIII st.). W: Kiryk, F (red.), Kamieniec Podolski: studia z dziejów miasta i regionu, 2, Kraków. 140-148 [Копилов, С. (2005), Кам’янець-Подільський і польсько-турецька війна 1672-1676 рр.: рецепція в українському історичному письменстві (кінець XVII – перша третина XVIII ст.).]   Google Scholar

Matviyishyn, Y. (2006), Kam”yanets’-Podil’s’kyyi Khotyn na rukopysnykh planakh XVII-XVII st. W: Istorychnatopohrafiya i sotsiotopohrafiya Ukrayiny: zb. nauk. Prats’. L’viv, 216-257. [Матвіїшин, Я. (2006) „Кам’янець-Подільський і Хотин на рукописних планах XVII-XVIII ст.” W: Історична топографія і соціотопографія України: зб. наук. Праць. Львів, 216-257.]   Google Scholar

Nowak, T. (1973), Fortyfikacje i artyleria Kamieńca Podolskiego w XVIII w. W: Studia i Materiały do Historii Wojskowości. XIX, 139-186.   Google Scholar

Nowak, Z. | Tomczak, A. (1971), Rękopiśmienne plany miast dawnej Rzeczypospolitej w zbiorach Biblioteki Królewskiej w Kopenhadze. W: Kwartalnik Architektury i Urbanistyki. XVI, 225-232.   Google Scholar

Opyrchał, L. (2015a), Rękopiśmienne plany Kamieńca Podolskiego w zbiorach Austriackiej Biblioteki Narodowej w Wiedniu. W: Przegląd Historyczno-Wojskowy. 16 (67/4), 131-140.   Google Scholar

Opyrchał, L. (2015b), Osiemnastowieczne plany Kamieńca Podolskiego z diariusza podróżnika Karstena Niebuhra (1773/1815). W: Kwartalnik Architektury i Urbanistyki. 3, 69-74.   Google Scholar

Opyrchał, L. | Bąk, A. (2016), Drezdeńskie plany Kamieńca Podolskiego. W: Kwartalnik Archi¬tektury i Urbanistyki. 1, 55-66.   Google Scholar

Opyrchał, L. (2016), Drukowane plany i grafiki oraz medale z wizerunkiem twierdzy Kamieniec Podolski. Kraków.   Google Scholar

Opyrchał, L. (2019), Rękopiśmienne plany i ryciny twierdzy Kamieniec Podolski. Warszawa.   Google Scholar

Petrov, M. (2002), Istorychna topohrafiya Kam’yantsya-podil’s’koho Kintsyaxvii-XVII-XVIII st. (Istoriohrafiya. Dzherela). Kam”yanets’-Podil’s’kyy. [Петров, М. (2002), Історична топографія Кам’янця-подільського кінця XVIІ-ХVІІІ ст. (Історіографія. Джерела). Кам’янець¬-Подільський.]   Google Scholar

Plamenyts’ka, O. (2020), Castrum Camenecensis Fortetsya Kam”yanets’. Kam”yanets’-Podil’s’kyy. [Пламеницька, О. (2020), Castrum Camenecensis Фортеця Кам’янець. Кам’янець-Поділь¬ський.]   Google Scholar

Şakul, K. (2021), Kamanice Kuşatması 1672. Istambuł.   Google Scholar

Sitsins’kyy, Yu. (1994), Narysy z istorychnoyi topohrafiyi mista Kam”yantsya-Podil’s’koho ta yoho okolyts’. Kam”yanets na Podillyu. [Сіцінський, Ю. (1994), Нариси з історичної топографії міста Кам’янця-Подільського та його околиць. Кам’янец на Поділлю.].   Google Scholar

Stolicki, J. (2000), Przygotowanie Kamieńca Podolskiego do obrony przed rokiem 1672. W: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne. 127, 59-72.   Google Scholar

Stoye, J. (1994), Marsigli’s Europe. The life and times of Luigi Ferdinando Marsigli, soldier and virtuoso. New Haven.   Google Scholar

Wagner, M. (2009), Wojna polsko-turecka w latach 1672-1676. Zabrze.   Google Scholar

Wiraszka, M. (2008), Rozwój przestrzenny i zabudowa miast guberni podolskiej w czasach Imperium Rosyjskiego. Warszawa.   Google Scholar

Woliński, J. (1966), Oblężenie Kamieńca w 1672 r. W: Zeszyty Naukowe. Seria Historyczna Woj¬skowej Akademii Politycznej. XLIV, 177-196.   Google Scholar

Zgórniak, M. (1991), Nieznany plan Kamieńca Podolskiego z 1713 r. W: Studia i Materiały do Historii Wojskowości. XXXIV, 321-325.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
24.12.2023

Cited By /
Share

Opyrchał, L., & Recław-Mastronardi, J. (2023). Plany oblężenia Kamieńca Podolskiego w 1672 roku. Przegląd Wschodnioeuropejski, 14(2), 39–53. https://doi.org/10.31648/pw.9701

Leszek Opyrchał 
Military University of Technology in Warsaw
Justyna Recław-Mastronardi 
Military University of Technology in Warsaw