Poza kategoriami – na przecięciu teorii feministycznych i queerowych
Abstrakt
Queer theory assumes that identity cannot be crystallized, which may seem contradictory to feminism, rooted in a distinction between cultural and biological sex and centered on women's identity. The aim of the article is to outline the network of connections between both concepts, paying particular attention to the issue of the feminist subject. A review of the mentioned theories may become the basis for reflection on the benefits of combining feminist and queer perspectives in literary studies. Considering the category of femininity in queer research allows for filling the gaps created by the marginalization of non-heteronormative heroines and writers.
Słowa kluczowe:
feminism, queer theory, feminist roots of queer theory, feminist subject, non-heteronormativity, lesbianismBibliografia
Ahmed, S. (2006), Queer Phenomenology: Orientations, Objects, Others. Durham/London: Duke University Press. Google Scholar
Banot, A.E./Majka, R. (2012), Wstęp. W: Banot, A.E./Barabasz, A./Majka, R. (red.), Postpłciowość? Praktyki i narracje tożsamościowe w ponowoczesnym świecie. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej: 7‒16. Google Scholar
Bednarek, J. (2014), „Queer jako krytyka społeczna”. Biblioteka Online Think Tanku Feministycznego. http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/f0132_bednarek_queer_krytyka_spoleczna.pdf [dostęp: 3.11.2024]. Google Scholar
Bielecka, K. (2023), Transfeminizm(y) – o możliwościach i (granicach) kolacji transfeministycznych. Czas Kultury. Feministyczno-queerowe polityki solidarności 4/219: 13‒20. 10.61269/SVBN2882 Google Scholar
Brzozowska, E./Młodawska, A. (2006), Teoria queer a podmiot kobiecy na przykładzie wybranych nurtów feminizmu. W: Zakrzewska, J. (red.), Queerowanie feminizmu. Poznań: Konsola: 9‒37. Google Scholar
Burzyńska, A. (2006), Feminizm. W: Burzyńska, A./Markowski, M.P. (red.), Teoria literatury. Podręcznik. Kraków: Znak: 389‒438. Google Scholar
Butler, J. (1997), Against Proper Objects. W: Weed, E./Schor, N. (eds.) Feminism Meets Queer Theory. Bloomington: Indiana University Press: 1‒30. Google Scholar
Butler, J. (1999), Gender Trouble. Feminism and the Subversion of Identity. New York/London: Routledge. Google Scholar
Butler, J. (2004), Undoing Gender. New York/London: Routledge. Google Scholar
Butler, J. (2008), Uwikłani w płeć. Przeł. Krasuska, K. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej. Google Scholar
Butler, J. (2012), Koniec różnicy seksualnej? Fragmenty. Przeł. Kowalcze-Pawlik, A. W: Gajewska, A. (red.), Teorie wywrotowe. Antologia przekładów. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie: 205‒223. Google Scholar
Butler, J. (2024), Who’s Afraid of Gender. Dublin: Allen Lane. Google Scholar
Forstie, C. (2020), Disappearing Dykes? Post-Lesbian Discourse and Shifting Identities and Communities. Journal of Homosexuality 67/12: 1760–1778. DOI: 10.1080/00918369.2019.1613857. Google Scholar
Gleadle, K. (2013), The Imagined Communities of Women’s History: Current Debates and Emerging Themes, a Rhizomatic Approach. Women’s History Review 22/4: 524‒540. Google Scholar
Henry, A. (2006), Feminist Deaths and Feminism Today. PMLA 121/5: 1717‒1721. Google Scholar
Jagose, A. (2009), Feminism’s Queer Theory. Feminism&Psychology 19/2: 157‒174. Google Scholar
Kaliściak, T. (2010), „Homo niewiadomo: polska proza wobec odmienności”, Błażej Warkocki, Warszawa 2007 [recenzja]. Pamiętnik Literacki 101/1: 240‒244. Google Scholar
Kłosińska, K. (2010), Feministyczna krytyka literacka. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Google Scholar
Kosofsky-Sedgwick, E. (1990), Epistemology of the Closet. Berkley: University of California Press. Google Scholar
Kosofsky-Sedgwick, E. (2016), Between Men. English Literature and Male Homosocial Desire. New York: Columbia University Press. Google Scholar
Kulpa, R./Mizielińska, J./Stasińska, A. (2012), (Un)translatable Queer?, or What Is Lost and Can Be Found in Translation. W: Mesquita, S./Wiedlack, M.K. (eds.), IMPORT – EXPORT – TRANSPORT. Queer theory, queer critique and activism in motion. Wien: Zaglossus: 115‒145. Google Scholar
Laszuk, A. (2010), Queer po polsku, czyli nowoczesny closet. InterAlia.Pismo poświęcone studiom queer 5: 1‒7. Google Scholar
Lis, R. (2018), „Lesbijka” w cudzysłowie. Dwutygodnik.com. https://www.dwutygodnik.com/artykul/7638-lesbijka-w-cudzyslowie.html [dostęp: 3.11.2024]. Google Scholar
Lisowska, K. (2021), Lesbian Writing and Authorship in the Polish Literary Tradition: How to Define the Non-defined? AVANT XII/3: 1‒17.DOI: 10.26913/avant.2021.00.06. Google Scholar
Love, H. (2007), Feminist Criticism and Queer Theory. W: Plain, G./Sellers, S. (eds.), A History of Feminist Literary Criticism. New York: Cambridge University Press. Google Scholar
Matras, A. (2024), Kiedyś to było… O pierwszej edycji Lesbikonu.. Kongresu Kobiet* Queer, Lesbilans. Magazyn Lesbikonu. Kongresu Kobiet* Queer: 6‒7. Google Scholar
Mizielińska, J. (2006), Płeć, ciało, seksualność. Od feminizmu do teorii queer. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas. Google Scholar
Nicholson, L. (2010), Feminism in "Waves": Useful Metaphor or Not?. New Politics XII-4/48. http://newpol.org/content/feminism-waves-useful-metaphor-or-not [dostęp: 3.11.2024]. Google Scholar
Ormand, K. (1996), Positions for Classicists, or Why Should Feminist Classicists Care about Queer Theory?. https://web.archive.org/web/20080510113021/http://www.stoa.org/diotima/essays/ormand96.shtml [dostęp: 3.11.2024]. Google Scholar
Rampton, M. (2015), Four Waves of Feminism. https://www.pacificu.edu/magazine/four-waves-feminism [dostęp: 3.11.2024]. Google Scholar
Rich, A. (2016), Przymus heteroseksualności a egzystencja lesbijska. Przeł. Kamińska, A. W: Rich, A. 21 wierszy miłosnych. Przeł. Głuszak, J. Stronie Śląskie: Biuro Literackie: 31‒54. Google Scholar
Sobolczyk, P. (2015), Queerowe subwersje. Polska literatura homotekstualna i zmiana społeczna. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN. Google Scholar
Szopa, K. (2023), Ta dziwna różnica, zwana płciową. Czas Kultury. Feministyczno-queerowe polityki solidarności4/219: 103–112. DOI: 10.61269/ICBW5521. Google Scholar
Szpilka, J. (2023), Feminizm jako źródło cierpień. Doświadczenie niemożliwości trans/feministycznej solidarności w literaturze trans. Czas Kultury. Feministyczno-queerowe polityki solidarności 4/219: 33–45. 10.61269/XUWO1625 Google Scholar
Tarnowska, M. (2024), Lesby, gejki, postlesbijki. Konstrukcje tożsamości lesbijskiej w polskiej prozie najnowszej. Zagadnienia Rodzajów Literackich LXVII/1: 57–72. DOI: 10.26485/ZRL/2024/67.1/11. Google Scholar
Tong Putnam, R. (2002), Myśl feministyczna: wprowadzenie. Przeł. Mikos, J. Warszawa: Wydawnictwo Naukowego PWN. Google Scholar
Trzeciak, K. (2021), Z genealogii polskiej queerowości. O książce „Dezorientacje. Antologia polskiej literatury queer”. Pismo Wydziału Polonistyki UJ4/47: 195–205. DOI: 10.4467/2084395XWI.21.036.15299. Google Scholar
Walters, S.D. (1996), From Here to Queer: Radical Feminism, Postmodernism, and the Lesbian Menace (Or, Why Can't a Woman Be More like a Fag?). Feminist Theory and Practice 21/4: 830‒869. Google Scholar
Warkocki, B. (2007), Homo niewiadomo. Polska proza wobec odmienności. Warszawa: Wydawnictwo Sic!. Google Scholar
Warkocki, B. (2023), Ciemny queer po polsku: Michaśki, zwrot historyczny i fantazmatyczne ciągi dalsze Lubiewa. Czas Kultury. Feministyczno-queerowe polityki solidarności 4/219: 90–102. DOI: 10.61269/KTZH8243. Google Scholar
Weed, E. (1997), Introduction, W: Weed, E./Schor N. (eds.), Feminism Meets Queer Theory. Bloomington: Indiana University Press: VII–XIII. Google Scholar
Weiss, A.P. (2018), Introduction Feminist Manifestos and Feminist Traditions. W: Weiss, P.A. (ed.), Feminist Manifestos. A Global Documentary Reader. New York: New York University Press: 1–26. Google Scholar
Zakrzewska, J. (red.) (2006), Queerowanie feminizmu. Poznań: Konsola. Google Scholar
