Nauka języków obcych osób w wieku senioralnym – przegląd nurtów badawczych i postulaty badawcze
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie aktualnego stanu wiedzy na temat nauczania języków obcych wśród seniorów, przegląd światowych i krajowych nurtów w tym obszarze i wskazanie na tym tle nowych potrzeb badawczych. Uwzględnione zostały różne perspektywy badawcze, przy czym nacisk został położony na omówienie kwestii najczęściej poruszanych w dyskusjach, takich jak, podtrzymanie lub poprawę poprawa zdolności poznawczych seniorów oraz socjologiczny aspekt uczęszczania osób starszych na kursy językowe. Selekcji literatury przedmiotu dokonano poprzez wyszukiwanie opracowań zawierających słowa kluczowe uznane za istotne dla zagadnienia, a następnie poprzez weryfikację abstraktów zebranych tekstów. Ostatecznie analizie poddano 27 polsko- i angielskojęzycznych publikacji z lat 2011-2019. Badacze zgodni są co do tego, że coraz większe zainteresowanie nauką języków obcych odbiorców senioralnych jest aktualnie ważnym wyzwaniem dla dydaktyki języków obcych, a potwierdzane korzyści z takiej aktywności umysłowej motywują do poszukiwania coraz lepszych rozwiązań w kontekście interdyscyplinarnym. W perspektywie dokonanych analiz jedną z najpilniejszych potrzeb badawczych wydaje się wypracowania propozycji (strategii, modeli) metodycznych i dydaktycznych dopasowanych do możliwości i oczekiwań osób w starszym wieku podejmujących naukę języków obcych.
Słowa kluczowe:
foreign language geragogy, language teaching and learning, third-age language learnersBibliografia
Antoniou Marc, Gunasekera Geshri, Wong Patrick C. M. 2013. Foreign language training as cognitive therapy for age-related cognitive decline: a hypothesis for future research., w: „Neuroscience Biobehavioral” nr 37.
Crossref
Google Scholar
Bąk Tomasz H., Long Madeleine R.,Vega-Mendoza Mariana, Sorace Antonella . 2016. No velty, challenge, and practice: the impact of intensive language learning on attentional functions, w: „PLOS ONE „ nr 11.
Crossref
Google Scholar
Bąk Tomasz. H., Nissan Jack J., Allerhand Michael M., Deary Ian J. 2014. Does bilingualism influence cognitive aging? w: „Annals of Neurology” nr 75.
Crossref
Google Scholar
Blumenfeld Henrike K., Quinzon Sim J., Alsol Cindy, Riera Stephanie A. 2017. Predictors of successful learning in multilingual older adults acquiring a majority language, w: „Frontiers in Communication” nr 2 (23).
Crossref
Google Scholar
Borella Erika., Carretti Barbara, Zanoni Giulia, Zavagnin Michela, De Benin Rossana., 2013, Working memory training in old age: an examination of transfer and maintenance effects. w: „Arch. Clin. Neuropsychol”. 28.
Crossref
Google Scholar
Diaz-Orueta Unai, Facal David, Nap Henk H., and Ranga Myrto-Maria. 2012. What is the key for older people to show interest in playing digital learning games? Initial qualitative findings from the LEAGE project on a multicultural European sample. w: „Games Health Journal” 1(2).
Crossref
Google Scholar
Grotek Monika, Kiliańska-Przybyło Grażyna. 2012. Rola czynników afektywnych w procesie nauki języka obcego przez osoby w wieku senioralnym, w: „Teraźniejszość-Człowiek-Edukacja”, 3/59. Wrocław. Google Scholar
Grotek Monika, Kiliańska-Przybyło Grażyna. 2014. Społeczne aspekty uczenia się języków obcych w późnej dorosłości – doświadczenia uczestników lektoratów w UTW, w: Krys toň,M., Šerák, M., Szyszka, M., Tomczyk, Ł., (red.) „Nowe tendencje w edukacji osób starszych. T. III serii Czesko-polsko-słowackie studia z zakresu andragogiki i gerontologii społecznej”. Banska Bystrica-Praga-Oświęcim: Wyd. Wyższej Szkoły Humanistycznej w Sosnowcu. Google Scholar
Janowska Iwona, Fiema Mariola. 2017. Analiza wybranych podręczników do nauczania języka polskiego jako obcego w kontekście edukacji seniorów, w: „Neofilolog”, 49 (1). Google Scholar
Jaroszewska Anna. 2013. „Nauczanie języków obcych seniorów w Polsce”, wyd. Impuls. Google Scholar
Keijzer Merel ,Van der Ploeg Mara, Lowie Wander. 2020. Methodological concerns and their solutions in third-age language learning studies, w: „Dutch Journal of Applied Linguistics”, 9(1-2).
Crossref
Google Scholar
Kic-Drgas Joanna. 2013. „Fremdsprachenlernen im Seniorenalter. Entwicklung und Eval uation von Lehr- und Lernmaterialien für Senioren.” Wroclaw/Dresden, Quaestio/Neisse Verlag. Google Scholar
Kliesch Maria, Giroud Nathalie, Pfenninger Simone, Meyer Martin. 2017. Research on second language acquisition in old adulthood: What we have and what we need, w: Third Age Learners of Foreign Languages, Gabrys-Barker, D. (red), Bristol: Multilingual Matters.
Crossref
Google Scholar
Klimczak- Pawlak Agata, Kossakowska-Pisarek Sylwia. 2018. Language Learning over 50 at the Open University in Poland: An Exploratory Study of Needs and Emotions, w: „Educational Gerontology”, nr 44 (4).
Crossref
Google Scholar
Klimova Blanka, Toman Josef, Kuca Kamil. 2019. Effectiveness of the dog therapy for patients with dementia - a systematic review. w: „BMC Psychiatry”, nr 19(1).
Crossref
Google Scholar
Kurdziel Laura B. F., Mantua Janna, Spencer Rebecca. M. C. 2017. Novel word learning in older adults: a role for sleep? „Brain and Language „ nr. 167.
Crossref
Google Scholar
Narushima Miya., Liu Jian., and Diestelkamp Naomi. 2018. Lifelong learning in active ageing discourse: Its conserving effect on wellbeing, health and vulnerability. w: „Ageing Society” 38.
Crossref
Google Scholar
Pfenninger Simone E., Polz Sarah. 2018. Foreign language learning in the third age: a pilot feasibility study on cognitive, socio-affective and linguistic drivers and benefits in relation to previous bilingualism of the learner. w: „JESLA” 2.
Crossref
Google Scholar
Pilar Escuder-Mollon, Roger Esteller-Curto, Luis Ochoa, Massimo Bardus,. 2014. Impact on Senior Learners’ Quality of Life through Lifelong Learning. w: „Procedia Social and Behavioral Science” nr 131.
Crossref
Google Scholar
Pot Anna. Porkert Joanna., Keijzer Merel. 2019. The bidirectional in bilingual: cognitive, social and linguistic effects of and on third-age language learning. w: „Behavioral Science” 9 (9), 98.
Crossref
Google Scholar
Słowik Agata. 2016. Different Perspectives on the Use of L1 inTeaching English to the El derly, w: „Journal of Education Culture and Society”,7 (2).
Crossref
Google Scholar
Słowik-Krogulec Agata. 2019. Developing efficient foreign language classroom environment for older adult learners, w: „Journal of Education Culture and Society”, 10(2).
Crossref
Google Scholar
Valis Martin, Slaninova Gabriela, Prazak Pavel, Poulova Petra, Kacetl Jaroslav, Klimova Blanka. 2019. Impact of learning a foreign language on the enhancement of cognitive functions among healthy older population, w: „Journal of Psycholinguistics” nr 48.
Crossref
Google Scholar
Wilson Robert S., Boyle Patricia A., Yang Jingyun , James Brian D., Bennett David A. 2015. Early life instruction in foreign language and music and incidence of mild cognitive impairment. w: „Neuropsychology” nr 29.
Crossref
Google Scholar
Wong Patrick. C. M., Ou Jinghua, Pang Celestina W. Y., Zhang Ling., Tse Chi. Shing., Lam Linda. C. W., Antonious Mark. 2019. Language training leads to global cognitive improvement in older adults: a preliminary study. w: „Journal of Speech, Language and Hearing Research” nr 62.
Crossref
Google Scholar
World Health Organization, „Global strategy and action plan on ageing and health”. Geneva: 2017. Google Scholar
Yeung Caleb M., St John Phillip D., Menec Verena, Tyas Suzanne. L. 2014. Is bilingualism associated with a lower risk of dementia in community-living old adults? Crosssectional and prospective analyses. w: „Alzheimer Dis. Assoc. Disord.” Nr 28.
Crossref
Google Scholar
