UWAGI O JĘZYKU PROPAGANDY POLITYCZNEJ W PRASIE POLSKOJĘZYCZNEJ WYDAWANEJ W ZSRR W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM (NA PRZYKŁADZIE „TRYBUNY RADZIECKIEJ”)

Tamara Graczykowska

Instytut Neofilologii i Lingwistyki Stosowanej Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy



Abstrakt

This paper discusses the linguistic characteristics of political propaganda texts written in Polish,
extracted from “Trybuna Radziecka,” a central Polish weekly published in Moscow in 1927–1938 and
edited by Polish left-wing intelligentsia, living in this period in the USRR as political émigrés.
The propaganda creates the world which is different from the real one and this world is always
tendentious, up to point of being fictitious.
The author attempts to demonstrate that many linguistic characteristics are common to all periods
of Polish propaganda. The Polish press published in Moscow in the interwar period initiated the
creation of the political socialist Polish post-war propaganda.
There are seven fundamental properties which constitute the persuasive dimension of
propaganda texts: importance, universality, proximity, necessity, legitimacy, coherence, progress,
and permanence.
The persuasive function of propaganda texts is achieved by such words as słuszny [legitimate],
podstawowy [fundamental], zasadniczy [principal], kluczowy [key], masy [the masses], każdy
[everyone], wszyscy [all], powszechny [universal] etc.


Słowa kluczowe:

propaganda, the Polish press, the interwar period, Moscow


Bralczyk J., 1986, O języku polskiej propagandy politycznej // Współczesna polszczyzna. Wybór
zagadnień, red. Kurkowska H., Warszawa, 336–354.

Bralczyk J., 2007, O języku propagandy i polityki, Warszawa: Wydawnictwo Trio.

Głowiński M., 2010, Nowomowa // Współczesny język polski, red. Bartmiński J., Lublin, 173–182.

Graczykowska T., 2007, Rusycyzmy i sowietyzmy w tekstach Tomasza Dąbala (przedstawiciela
polskich komunistów przebywających w okresie międzywojennym w ZSRR) // Język, historia,
polityka, red. Laskowska E., Jaracz M., Bydgoszcz, 39–49.

Graczykowska T., 2008, Wpływ sytuacji politycznej na jakość polszczyzny tygodnika „Trybuna
Radziecka”, wydawanego w ZSRR w dwudziestoleciu międzywojennym // Język, społeczeństwo,
wartości, red. Laskowska E., Benenowska I., Jaracz M., Bydgoszcz, 137–149.

Graczykowska T., 2009, Osobliwa leksyka w książce Tomasza Dąbala „Polacy Związku
Radzieckiego”, Linguistica Bidgostiana VI, 64–72.

Gregorowicz S., 1996, Polacy w Rosji i w ZSRR // Nowa encyklopedia powszechna PWN, t. 5,
Warszawa, 591.

Iwanow M., 1991, Pierwszy naród ukarany. Polacy w Związku Radzieckim 1921–1939, Warszawa-
Wrocław.

Iwanow M., 1999, Między polskością a żydowskością. Polska autonomia kulturalna w Związku
Sowieckim, // Lewandowski J., Goleman W., Samoidentyfikacja mniejszości narodowych
i religijnych w Europie Środkowo-Wschodniej, Lublin, 23–39.

Lizak W., 1990, Rozstrzelana Polonia. Polacy w ZSRR 1917–1939, Szczecin.

Mędelska J., 2008, Nowe, radzieckie realia odzwierciedlone w Moskiewskim słowniku rosyjskopolskim,
wydanym w latach 30. ubiegłego wieku //, Język społeczeństwo, wartości, red. Laskowska
E., Benenowska I., Jaracz M., Bydgoszcz, 275–285.

Paczkowski A., 1977, Prasa polonijna w latach 1870–1939. Zarys problematyki, Warszawa.
Patek A., 2001, Polska diaspora w Rosji Radzieckiej i Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich
// Polska diaspora, red. Walaszek A., Kraków, 293–316.

Ruchniewicz M., 2004, Polacy w Rosji i Związku Radzieckim // Wielka encyklopedia PWN, red.
Kalisiewicz D., t. 23, Warszawa, 508.

Sierocka K., 1963, Z dziejów czasopiśmiennictwa polskiego w ZSRR („Kultura Mas” 1929–1937),
Warszawa.

Sierocka K., 1966, Z kulturalnych i literackich dziejów lewicy polskiej w ZSRR w okresie 20-lecia
międzywojennego, Warszawa.

Sierocka K., 1968, Polonia Radziecka 1917–1939. Z działalności kulturalnej i literackiej,
Warszawa.

Stępień M., 1973, Polska książka w ZSRR w latach 1918–1939, Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej
XXIII, nr 1/2, 244–257.

Syczow A., 1992, Некоторые особенности употребления оценочных средств в газетно-публи-
цистической речи. Studia z filologii rosyjskiej i słowiańskiej, t. 20, Warszawa, 163–167.

Szydłowska-Ceglowa B., 1997, Język polski w Rosji porewolucyjnej i ZSRR (do roku 1935), Język
Polski LXXVII, z. 4–5, 251–258.

Życki A., 2006, II Rzeczpospolita w publicystyce sowieckiej. Polityka, gospodarka, stereotypy,
Ostrołęka-Warszawa.

Селищев М. А., 1928, Язык революционной эпохи. Из наблюдений над русским языком послед-
них лет (1917–1926), Москва.
Pobierz


Opublikowane
2014-12-01

Cited By /
Share

Graczykowska, T. (2014). UWAGI O JĘZYKU PROPAGANDY POLITYCZNEJ W PRASIE POLSKOJĘZYCZNEJ WYDAWANEJ W ZSRR W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM (NA PRZYKŁADZIE „TRYBUNY RADZIECKIEJ”). Acta Neophilologica, 2(XVI), 37–46. Pobrano z https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/an/article/view/773

Tamara Graczykowska 
Instytut Neofilologii i Lingwistyki Stosowanej Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy