Uprowadzenie rodzicielskie na tle Konwencji Haskiej

Aleksandra Potaczało

doi:10.31648/cetl.6304

Opublikowane: 2021-10-021

Tom 31 Nr 3 (2021)

Uprowadzenie rodzicielskie na tle Konwencji Haskiej

Aleksandra Potaczało

Civitas et Lex

Dział: Nauki prawne

https://doi.org/10.31648/cetl.6304

Abstrakt

Artykuł porusza kwestię związaną z uprowadzeniem rodzicielskim w ujęciu prawnym, a dokładniej zawiera analizę wybranych zagadnień z zakresu prawa konstytucyjnego, prawa rodzinnego i opiekuńczego, a przede wszystkim z zakresu regulacji prawnych ujętych w Konwencji Haskiej.

W ogólnym zarysie wskazano konstytucyjne prawa i obowiązki rodziców w zakresie wychowania dziecka, w tym prawo do kontaktów z dzieckiem. Niniejszy artykuł wskazuje, iż Konwencja Haska jest głównym instrumentem prawnym, regulującym kwestię uprowadzeń rodzicielskich za granicę, którego celem jest doprowadzenie do przywrócenia stanu faktycznego i prawnego, jaki istniał przed bezprawnym uprowadzeniem dziecka.

Celem artykułu jest omówienie głównych zagadnień związanych z uprowadzeniem rodzicielskim na tle Konwencji Haskiej, w tym zaprezentowanie stanowiska doktryny oraz powszechnie obowiązującej linii orzeczniczej. Ponadto, założeniem pracy jest także rozróżnienie bezprawnego uprowadzenia od bezprawnego zatrzymania dziecka; zaprezentowanie regulacji dotyczących zarządzeń w zakresie niezwłocznego powrotu dziecka oraz podstaw do oddalenia wniosku w sprawie powrotu dziecka.

Analiza podjętej tematyki pozwala na wysnucie wniosków, iż założenia prawne w teorii zakładają szybką i skuteczną procedurę, natomiast w praktyce okres oczekiwania na rozstrzygnięcia w sprawie jest znacznie wydłużony co w konsekwencji utrudnia powrót dziecka.

Słowa kluczowe:

władza rodzicielska, kontakty, uprowadzenie dziecka za granicę

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Potaczało, A. (2021). Uprowadzenie rodzicielskie na tle Konwencji Haskiej. Civitas Et Lex, 31(3), 15–27. https://doi.org/10.31648/cetl.6304

Cited by / Share

Bibliografia

Akty prawne
1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.).
2. Konwencja o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989 r. (Dz.U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526).
3. Konwencja dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzona w Hadze 25 października 1980 r. (Dz.U. z 1995 r. Nr 108, poz. 528).
4. Ustawa z dnia 26 stycznia 2018 r. o wykonywaniu niektórych czynności organu centralnego w sprawach rodzinnych z zakresu obrotu prawnego na podstawie prawa Unii Europejskiej i umów międzynarodowych (Dz.U. 2018 r. poz. 416).
5. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, art. 93, 109-111 (Dz.U. z 2019 r., poz. 2086).
6. Kodeks postępowania cywilnego z dnia 17 listopada 1964 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1460)

Wykaz orzecznictwa:
1. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 kwietnia 2011 r., sygn. akt SK 62/08.
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2004 r., sygn. akt IV CK 615/03.
3. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2011 r., sygn. akt IV CSK 566/10.
4. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2000 r., sygn. akt V CKN 1747/00.
5. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2000 r., sygn. akt II CKN 959/00.
6. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 1999 r., sygn. akt I CKN 23/99.
7. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 1997 r., sygn. akt II CKN 90/96.
8. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 października 2010 r. sygn. akt I ACa 458/10.
9. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2018 r., C-512/17 PPU.
10. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 8 czerwca 2017 r., C-111/17 PPU.
11. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 9 października 2014 r., C-376/14 PPU.
12. Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 21 lipca 2015 r. sygn. akt 63777/09.

Wykaz źródeł internetowych:
1. Ministerstwo Sprawiedliwości, Chronimy prawa polskich dzieci – ruszają nowe sądy specjalistyczne, https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/chronimy-prawa-polskich-dzi eci-ruszaja-nowe-sady-specjalistyczne (dostęp: 28.06.2020).
2. CASE OF X v. LATVIA (Application no. 27853/09), https://hudoc.echr.coe.int/en g#{%22itemid%22:[%22001-138992%22]} (dostęp: 25.10.2020 r.)
3. Europejski Trybunał Praw Człowieka, Podręcznik prawa europejskiego dotyczącego praw dziecka, https://www.echr.coe.int/Documents/Handbook_rights_child_POL.PDF (dostęp: 24.10.2020 r.).

Wykaz literatury:
1. Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012.
2. Górski M., Glosa do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 1 marca 2016, skarga nr 30813/14, opublikowano: LEX/el. 2016.
3. Holewińska-Łapińska E., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 1999 r., sygn. akt I CKN 23/99, teza 3, opublikowano: OSP 2000/2/23.
4. Ignaczewski J., Komentarz do konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, [w:] Władza rodzicielska i kontakty z dzieckiem. Komentarz, wyd. 4, red: Ignaszewski J., Warszawa 2019.
5. Łachacz O., Mediacja międzynarodowa w sprawach rodzicielskiego uprowadzenia dziecka za granicę – uwagi na tle skali zjawiska i rozwiązań prawnych stosowanych w państwach europejskich, „Studia Prawnoustrojowe” 2016, nr 33.
6. Mostowik M., Władza rodzicielska i opieka nad dzieckiem w prawie prywatnym międzynarodowym, Kraków 2014.
7. Stojanowska W., Kosek M., Nowelizacja prawa rodzinnego na podstawie ustaw z 6 listopada 2008 r. i 10 czerwca 2010 r., analiza, wykładnia, komentarz, Warszawa 2011. Google Scholar