Opublikowane: 2021-02-011

Najbardziej demokratyczna forma wyboru? Uwarunkowania plebiscytu z 20 marca 1921 roku na Górnym Śląsku

Maciej Fic
Echa Przeszłości
Dział: ARTYKUŁY I ROZPRAWY
https://doi.org/10.31648/ep.6355

Abstrakt

Tekst poświęcony został plebiscytowi, który odbył się 20 marca 1921 r. na Górnym Śląsku. Forma ta uznana została przez Radę Najwyższą Konferencji Pokojowej w Paryżu za najlepsze
narzędzie zbadania woli mieszkańców regionu i opowiedzenia się przez nich za pozostaniem w granicach Niemiec albo włączeniem do terytorium Polski. Mimo pozornie równych warunków przygotowań i udziału w głosowaniu, zaproponowane rozwiązanie okazało się w rzeczywistości być obarczone szeregiem różnych ograniczeń, bardziej dotkliwych dla strony polskiej. Do wskazanych ograniczeń zaliczyć można: przyjętą jako obszar plebiscytowy część Górnego Śląska, ogłoszony ostatecznie na mniej niż miesiąc przed samym głosowaniem jego termin (dający przy tym możliwość jednoczesnego głosowania mieszkańców i tzw. emigrantów); presję, którą na ludność propolską wywierała niemiecka administracja i reprezentanci burżuazji i arystokracji; zbyt małą dla zapewnienia swobody działania strony polskiej liczbę żołnierzy tzw. wojsk rozjemczych czy dopuszczenie do udziału w głosowaniu (i to na obszarze plebiscytowym) tzw. emigrantów. Wszystkie te elementy wpłynęły z pewnością (choć trudno wskazać dokładnie ich znaczenie) na ostateczny wynik plebiscytu, w liczbach bezwzględnych wygranego przez zwolenników pozostania obszaru plebiscytowego w granicach Niemiec. Przyjęte rozwiązanie okazało się przy tym niemożliwe do prostego przełożenia wyniku plebiscytu na wytyczenie granic na spornym terytorium.

Słowa kluczowe:

Górny Śląsk – rywalizacja polsko-niemiecka, plebiscyt 20 III 1921

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Fic, M. (2021). Najbardziej demokratyczna forma wyboru? Uwarunkowania plebiscytu z 20 marca 1921 roku na Górnym Śląsku. Echa Przeszłości, (XXI/2), 253–282. https://doi.org/10.31648/ep.6355

Cited by / Share


Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.