Spor o racjonalność w obliczu argumentów filozofii zycia - Nietzsche, Dilthey, Bergson

Andrzej Kucner

doi:10.31648/hip.1397

Published: 2018-10-071

No. 12 (2006)

Dispute about Rationality and the Arguments of Philosophy of Life - Nietzsche, Dilthey, Bergson

Andrzej Kucner

Humanities and Natural Sciences

Section: Articles

https://doi.org/10.31648/hip.1397

Abstract

This paper presents an evolution of philosophy of life in 19-th and 20-th century. The main question in article is rationality as a model of philosophical reflection. Author analyzes this problem with reference to arguments of F. Nietzsche, W. Dilthey and H. Bergson. Each of them is an author of original form of philosophy of life and constructive criticism of scientific models of rationality.

Keywords:

philosophy of life, rationality, intellect, understanding, history, intuition, duree, lif

Most read articles by the same author(s)

Andrzej Kucner, Contemporary faces of nihilism: Baudrillard - Vattimo - Bauman , Humanities and Natural Sciences: No. 18 (2012)
Andrzej Kucner, Between Life and its Form: Georg Simmel’s Philosophy of Culture , Humanities and Natural Sciences: No. 17 (2011)
Andrzej Kucner, The Origin of Nihilism and the Early Dispute on German Idealism at the Turn of the 18th and 19th Century , Humanities and Natural Sciences: No. 13 (2007)
Andrzej Kucner, Gehla filozofia miasta dla ludzi , Humanities and Natural Sciences: No. 23 (2017)
Andrzej Kucner, Nietzschego radosna wiedza , Humanities and Natural Sciences: No. 15 (2009)
Andrzej Kucner, "Mała encyklopedia filozofii: pojęcia, problemy, kierunki, szkoły", red. Stanisław Jedynak, Bydgoszcz 1996: [recenzja] , Humanities and Natural Sciences: No. 3 (1997)
Andrzej Kucner, VII Festiwal Filozofii "Filozofia i Muzyka", Olsztyn 4-5 września 2014 , Humanities and Natural Sciences: No. 20 (2014)
Andrzej Kucner, Man in the Philosophy of Life's Tradition , Humanities and Natural Sciences: No. 14 (2008)
Andrzej Kucner, The Concept of Culture of Friedrich Nietzsche , Humanities and Natural Sciences: 1994
Andrzej Kucner, Człowiek i hermeneutyka , Humanities and Natural Sciences: No. 16 (2010)

1 2 3 > >>

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Kucner, A. (2018). Dispute about Rationality and the Arguments of Philosophy of Life - Nietzsche, Dilthey, Bergson. Humanities and Natural Sciences, (12), 45–63. https://doi.org/10.31648/hip.1397

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.

References

J.W. Goethe , Natura. Fragment, (spisany przez Ch. Toblera), cyt. za: Filozofia niemieckiego oświecenia, wybór T. Namowicz, K. Sauerland, M.J. Siemiek, PWN, Warszawa 1973.

A. Przyłębski, Przeciwko irracjonalności w filozofii. H. Rickerta polemika z filozofią życia, „Roczniki Filozoficzne KUL” 2003, t. LI, z. 1.

Por. m.in.: O.F. Bollnow , Die Lebensphilosophie, Berlin Gottingen Heidelberg 1958;

F. Fellman , Lebensphilosophie. Elemente einer Theorie der Selbsterfahrung, Reinbek b. Hamburg 1993;

Z. Kuderowicz , Filozofia życia a Kant, (w:) Materiały z sesji kantowskiej, Warszawa 1976;

G. Kijhne - Bertram , Aus dem Leben zum Leben. Entstehung, Wesen und Bedeutungpopularer Lebensphilosop- hen in der Geistesgeschichte des 19. Jahrhunderts, Frankfurt 1987;

H.J. Lieber , Kulturkritik und Lebensphilosophie. Studien zur Deutschen Philosophie der Jahrhundertwende, Darmstadt 1974;

G. Misch , Lebensphilosophie und Phónomenologie. Eine Auseinandersetzung der Diltheyschen Rich- tung mit Heidegger und Husserl, Bonn 1930 (zob. omówienie tej pracy w: Przewodnik po literaturze filozoficznejXXwieku, pod red. B. Skargi, t. 3, Warszawa 1995);

H. Rickert , Philosophie des Lebens. Darstellung und Kritik der philosophischen Modestromungen unserer Zeit, Tubingen 1920;

F. Sawicki, Filozofia życia, Poznań 1946;

H. Schnadelbach , Filozofia w Niemczech 1831-1933, Warszawa 1992;

A. Sendlinger , Lebenspathos und Decadence um 1900. Studien zur Dialektik der Decadence und der Lebensphilosophie am Beispiel Eduard von Keyserlings und Georg Simmels, Frankfurt 1994;

K.-H. Volkmann -Schluck , Leben und Denken. Interpretationen zur Philosophie Nietzsches, Frankfurt a. M. 1968; Z dziejów doktryn antypozytywistycznych, pod red. B. Skargi, Wrocław 1978.

Por. H. Schnadelbach , Filozofia w Niemczech...,

O. Spengler , Zmierzch Zachodu. Zarys morfologii historii uniwersalnej, przeł. J. Marzęcki, Warszawa 2001.

Por. A Przyłębski, Herder jako pionier filozofii życia, (w:) Rozum i świat. Herder i filozofia XVIII, XIX i XX wieku, pod red. M. Heinz, M. Potępy i Z. Zwolińskiego, Warszawa 2004.

F. Nietzsche , Narodziny tragedii albo Grecy i pesymizm, przeł. B. Baran, Kraków 1994.

Por. m.in. W.F. Otto , Dionysos. Mythos und Kultus, Frankfurt am Main 1960;

M. Vogl , Apollinisch und Dionysich, Regensburg 1966.

Por. idem, Nietzsche i filozofia dionizyjska, Wyd. AWF, Warszawa 2001.

F. Nietzsche , Niewczesne rozważania, przeł. M. Łukasiewicz, Znak, Kraków 1996.

F. Nietzsche , Zmierzch bożyszcz czyli jak się filozofuje miotem, przeł. G. Sowinski, Wyd. A, Kraków 2000.

F. Nietzsche , Also sprach Zarathustra. Ein Buch fur Alle und Keinen, (Von den Verachtern des Leibes), Kritische Studienausgabe, hrsg. v. G. Colli und M. Montinari, Bd. 4, DTV/de Gruyter, Berlin - New York 1988.

E. Paczkowska -Łagowska, Logos życia. Filozofia hermeneutyczna w kręgu Wilhelma Dilthaya, Gdańsk 2000.

A. Przyłębski, Hermeneutyczny zwrot filozofii, Wyd. UAM, Poznań 2005.

W. Dilthey , Budowa świata historycznego w naukach humanistycznych, przeł. E. Paczkowska- Łagowska, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2004.

Por. M. Szulakiewicz, Filozofia jako hermeneutyka, Wyd. UMK, Toruń 2004.

Por H. Bergson, Myśl i ruch. Wstęp do metafizyki. Intuicja filozoficzna. Postrzeżenie zmiany. Dusza i ciało, przeł. P. Beylin, K. Błeszyński, PWN, Warszawa 1963.

H. Bergson , Ewolucja twórcza, przeł. F. Znaniecki, Wyd. Zielona Sowa, Kraków 2004. Google Scholar