Prawosławie w życiu gagauskiej społeczności w Mołdawii

Wiktor Józef Jesionek

doi:10.31648/hip.2622

Opublikowane: 2019-01-181

Nr 24 (2018)

Prawosławie w życiu gagauskiej społeczności w Mołdawii

Wiktor Józef Jesionek

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Dział: ARTYKUŁY Wiara – religia – kościół

https://doi.org/10.31648/hip.2622

Abstrakt

Myślą przewodnią jest twierdzenie, że prawosławie pełniło i pełni nadal istotną rolę w życiu społeczności mołdawskich Gagauzów. Celem niniejszego tekstu jest ukazanie roli prawosławia, która zmieniała się w czasie, oraz omówienie wybranych zagadnień związanych z prawosławiem przy uwzględnieniu obecnego stanu rzeczy, dokonane w oparciu o obserwacje własne i literaturę przedmiotu. W toku rozważań zostaną przedstawione bądź zasygnalizowane takie zagadnienia jak: tło historyczne, znaczenie duchowieństwa, religijność, prawosławne święta, cmentarze, świątynie, prawosławie w przestrzeni publicznej oraz struktura organizacyjna cerkwi prawosławnej.

Słowa kluczowe:

Gagauzja, Gagauzi, Mołdawia, prawosławie, religijność

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Jesionek, W. J. (2019). Prawosławie w życiu gagauskiej społeczności w Mołdawii. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (24), 319–334. https://doi.org/10.31648/hip.2622

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Ageeva E.A., Pidgajko V.G. (2017), Kagul'skaâ i Komratskaâ Eparhiâ, URL= http://www.pravenc.ru/text/1319764.html [dostęp z dnia 30.09.2018].

Axenti M. (2016), Hederlez – a unique celebration of Gagauz traditions, URL= https://ygmoldova.com/hederlez-unique-celebration-gagauz-traditions/ [dostęp z dnia 11.09.2018].

Buckmaster B., Hitchins K.A., Latham E., Sukhopara F.N. (2018), Moldova, URL= https://www.britannica.com/place/Moldova#ref476800 [dostęp z dnia 9.09.2018].

Bulgar S.S. (2006), Istoriâ i kultura gagauzov, Sovet naučnyh issledovanij v oblasti istorii, kultury i obrazovaniâ pri ispolkome Gagauzii, Komrat-Kišinev.

Gagauzi, [w:] Encyklopedia pwn.pl, URL= https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Gagauzi;3903548.html [dostęp z dnia 9.09.2018].

Gagauzi, [w:] Wikipedia. Wolna encyklopedia, URL= https://pl.wikipedia.org/wiki/Gagauzi [dostęp z dnia 9.09.2018].

Gerb i flag goroda Čadyr-Lunga mogut vidoizmenit'sâ (2016), Oficialnyj sait mun. Čadyr-Lunga, URL= http://ceadir-lunga.md/novosti/item/1947-gerb-i-flag-goroda-chadyr-lunga-mogut-vidoizmenitsy [dostęp z dnia 30.09.2018].

Guboglo M.N. (2012), Religioznost' i religioznaâ identičnost' gagauzov v nastoâŝee vremâ, [w:] Gagauzy v mire i mir gagauzov Tom 1: Gagauzy v mire, M.N. Guboglo (red.) Ispolkom ATO Gagauziâ (Gagauz Eri), Komrat-Kišinev: 365-378.

Hatlas E. (2009), Osnovnye periody suŝestvovaniâ hristianstva u gagauzov Budžaka i ih ocenka s istoričeskoj točki zreniâ, "Tyragetia, serie nouă" III (XVIII)/2: 273-282.

Hatłas J. (2009), Gagauzja i Gagauzi: historia oraz współczesność, Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, Poznań.

Hatłas J., Żyromski M. (2012), Christian Orthodox Churches in Gagauzian Villages in South Bessarabia After Second World War, "Sacrum et Profanum" V: 199-203.

Hatłas J. (2013), Gagauzi na obszarze Terytorium Autonomicznego Gagauzja –przeszłość oraz teraźniejszość, [w:] Spotkania Polsko-mołdawskie. Księga poświęcona pamięci Profesora Janusza Solaka, M. Kosienkowski (red.), Wydawnictwo Episteme, Lublin: 245-273.

Hatłas J. (2015), Gagauzi w Bułgarii, w Mołdawii oraz na Ukrainie – wybrane aspekty, "Balcanica Posnaniensia. Acta et Studia" XXII/2: 101-116.

Kapaló J.A. (2011), Text, context and performance: Gagauz folk religion in discourse and practice, Brill, Leiden.

Kelešev P. (2015), Gagauzskaâ Eparhiâ: byt' ili ne byt'?, URL= https://regnum.ru/news/1882667.html [dostęp z dnia 22.09.2018].

Konstytucja Republiki Mołdawii (2014), tłum. i wstęp B. Zdaniuk, Wydawnictwo sejmowe, Warszawa 2014.

Kvilinkova E.N. (2003), “Kasym” – načalo zimy, URL= https://web.archive.org/web/20070319072258/http://turkolog.narod.ru/info/I230.htm [dostęp z dnia 12.09.2018].

Kvilinkova E.N. (2012), Sostoânie religioznosti gagauzov v istoričeskoj retrospektive (po arhivnym, istoriografičeskim i ètnografičeskim dannym), [w:] Gagauzy v mire i mir gagauzov Tom 1: Gagauzy v mire, M.N. Guboglo (red.) Ispolkom ATO Gagauziâ (Gagauz Eri), Komrat-Kišinev: 351-365.

Kwilinkowa E. (2012), Cechy wspólne i różnice regionalne w gagauskiej obrzędowości kalendarzowej, [w:] Między etnicznością a lokalnością. Pogranicze bułgarsko-gagauskie w Besarabii, J. Derlicki (red.), Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa: 145-156.

Nikogło D., Stepanow W. (2012), Tradycyjne praktyki pochówkowo-grzebalne Gagauzów [w:] Między etnicznością a lokalnością. Pogranicze bułgarsko-gagauskie w Besarabii, J. Derlicki (red.), Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa: 105-128.

Pašaly P.M. (2017), Gimn. Flag. Gerb, Upravlenie Kul'tury i turizma Gagauzii, Komrat.

Postanovlenie Narodnogo Sobraniâ Gagauzii #69-VII/III ot 12.08.2004 ob učreždenii znamenatel'nyh dat, prazdničnyh i pamâtnyh dnej na territorii Gagauzii (Gagauz Eri), URL= http://www.halktoplushu.md/index.php/postanovleniya/1496-ob-uchrezhdenii-znamenatelnykh-dat-prazdnichnykh-i-pamyatnykh-dnej-na-territorii-gagauzii-gagauz-eri [dostęp z dnia 12.09.2018].

Postanovlenie nr. 433 ot 26.12.1990 o dnâh pamâti, prazdničnyh dnâh i dnâh otdyha v Respublike Moldova, URL= http://lex.justice.md/viewdoc.php?action=view&view=doc&id=306859&lang=2 [dostęp z dnia 11.09.2018].

Turcescu L., Stan L. (2003), Church–State Conflict in Moldova: the Bessarabian Metropolitanate, "Communist and Post-Communist Studies" 36: 443–465.

V Čadyr-Lunge est' flag goroda (2016), Oficialnyj sait mun. Čadyr-Lunga, URL= http://ceadir-lunga.md/novosti/item/1593-v-chadyr-lunge-est-flag-goroda [dostęp z dnia 30.09.2018].

V Gagauzii otmečaût vsenarodnyj prazdnik Kasym (2012), Novostnoj portal gagauzinfo.md, URL= http://gagauzinfo.md/index.php?newsid=5575 [dostęp z dnia 30.09.2018].

V sele Džoltaj idet rekonstrukciâ territorii 300-letnego kladbiŝa (2018), Informacionno-analitičeskij portal Gagauznews, URL= http://gagauznews.md/42724 [dostęp z dnia 13.09.2018]. Google Scholar