History on the Screen: From Fact to Fiction. Ways of Presenting the Past and Constructing Characters in Polish Feature Films on Modern History after the Year 2010
Magdalena Urbańska
Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytet Jagiellońskimgr, doktorantka na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyscyplina nauki o sztuce (drugi rok studiów trzeciego stopnia). Absolwentka studiów magisterskich na kierunku teatrologia oraz magisterskich uzupełniających na kierunku filmoznawstwo (UJ). W ramach pracy naukowej zajmuje się polskim kinem współczesnym.
Abstract
The article reviews Polish cinematographic works of fiction about the most recent history created since 2010. Since the early 2000s, Polish cinema has introduced a new narrative of the national identity by analyzing its past. Since 2010 historical cinema has presented an increasing number of fictional characters and has depicted history in very diverse manners. The following article is comprised of three sections, each of them elaborating on a particular model of historical representation: factographical realism, fictional characters in factographical movies and historical works of fiction. Each type’s distinctive functions and characteristics are analyzed, while taking into consideration the embedment of characters in historical realities and focusing on the most important motives, which are shown in particular film examples. The author’s main motivation is to discuss the development in contemporary Polish cinema and recent changes in historical movies by tracing its recurring themes, such as national mythology and remembrance.
Keywords:
historical cinema, past, contemporaary history, remembrance, national remembrance cinemaReferences
Chapman J., War as Spectacle, w: tegoż, War and Film, London 2008.
Film i historia. Antologia, red. I. Kurz, Warszawa 2008.
Graff A., „Ida” – subtelność i polityka, „Krytyka Polityczna”, wyd. z 1 listopada 2013, [online]<http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/film/20131031/graff-ida-subtelnosc-i-polityka>,dostęp: 29.05.2017.
Kino polskie jako kino narodowe, red. T. Lubelski, M. Stroiński, Kraków 2009.
Kino polskie po roku 1989, red. P. Zwierzchowski, D. Mazur, Bydgoszcz 2007.
Majmurek J., Ostatnia dekada: zwrot antyrealistyczny, „Dwutygodnik.com” 2016, nr 196 (10), [online] <http://www.dwutygodnik.com/artykul/6790-ostatnia-dekada-zwrot-antyrealistyczny. html>, dostęp: 1.04.2017.
Marszałek R., Filmowa pop-historia, Kraków 1984.
„Miasto 44” – Powstańcy warszawscy pod wrażeniem filmu Jana Komasy, [online] <https://www.youtube.com/watch?v=fBAEoOFM1nw>, dostęp: 12.02.2017.
Morstin-Popławska A., Zrozumieć sens zapamiętanego. Wybrane aspekty ukazywania przeszłości w kinie polskim lat 90., w: Kino polskie po roku 1989, red. P. Zwierzchowski, D. Mazur, Bydgoszcz 2007.
Mrozek W., Film pamięci narodowej. Najnowsze kino polskie w dyskursie polityki historycznej, w: Kino polskie jako kino narodowe, red. T. Lubelski, M. Stroiński, Kraków 2009.
Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Kraków 2009.
Saryusz-Wolska M., Wprowadzenie, w: Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Kraków 2009.
White H., Fikcjonalność przedstawień opartych na faktach, tłum. D. Kołodziejczyk, w: tegoż, Proza historyczna, red. E. Domańska, Kraków 2009–2010.
White H., Historiografia i historiofotia, tłum. Ł. Zaremba, w: Film i historia. Antologia, red. I. Kurz, Warszawa 2008.
White H., Proza historyczna, red. E. Domańska, Kraków 2009–2010.
Witek P., Metodologiczne problemy historii wizualnej, „Ейдос” 2013, nr 7.
Zwierzchowski P., Kino nowej pamięci. Obraz II wojny światowej w kinie polskim lat 60., Bydgoszcz 2013.
Filmografia
Był sobie dzieciak (2013), reż. Leszek Wosiewicz.
Czas honoru. Powstanie (2014), reż. Jan Hryniak.
Generał Nil (2009), reż. Ryszard Bugajski.
Historia Roja (2016), reż. Jerzy Zalewski.
Ida (2013), reż. Paweł Pawlikowski.
Jack Strong (2014), reż. Władysław Pasikowski.
Kret (2010), reż. Rafael Lewandowski.
Miasto 44 (2014), reż. Jan Komasa.
Obława (2012), reż. Marcin Krzyształowicz.
Obywatel (2014), reż. Jerzy Stuhr.
Pokłosie (2012), reż. Władysław Pasikowski.
Popiełuszko. Wolność jest w nas (2009), reż. Rafał Wieczyński
Powstanie warszawskie (2014), autor pomysłu na fabułę Jan Komasa.
Rewers (2009), reż. Borys Lankosz.
Róża (2011), reż. Wojciech Smarzowski.
Smoleńsk (2016), reż. Antoni Krauze.
Tajemnica Westerplatte (2013), reż. Paweł Chochlew.
Wałęsa. Człowiek z nadziei (2013), reż. Andrzej Wajda.
W ciemności (2011), reż. Agnieszka Holland.
Wołyń (2016), reż. Wojciech Smarzowski.
Wyklęty (2017), reż. Konrad Łęcki.
Zaćma (2016), reż. Ryszard Bugajski.
Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytet Jagielloński
<p>mgr, doktorantka na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyscyplina nauki o sztuce (drugi rok studiów trzeciego stopnia). Absolwentka studiów magisterskich na kierunku teatrologia oraz magisterskich uzupełniających na kierunku filmoznawstwo (UJ). W ramach pracy naukowej zajmuje się polskim kinem współczesnym.</p> Poland
mgr, doktorantka na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyscyplina nauki o sztuce (drugi rok studiów trzeciego stopnia). Absolwentka studiów magisterskich na kierunku teatrologia oraz magisterskich uzupełniających na kierunku filmoznawstwo (UJ). W ramach pracy naukowej zajmuje się polskim kinem współczesnym.
