Działania polityczno-militarne podczas drugiej wojny bałkańskiej w świetle doniesień „Dziennika Poznańskiego” (czerwiec – sierpień 1913 roku
Maciej Chaberski
Słupskmgr politologii, absolwent Uniwersytetu Gdańskiego, obecnie w trakcie pracy nad dysertacją doktorską. Pracownik samorządowy. Zainteresowania naukowe koncentruje na historii Półwyspu Bałkańskiego w XIX i XX wieku.
Abstrakt
Bezpośrednią przyczyną wybuchu drugiej wojny bałkańskiej stał się szereg incydentów i starć między wojskami bułgarskimi z jednej strony i serbskimi oraz greckimi z drugiej strony. Niemałą rolę odegrała także szowinistyczna propaganda w szykujących się do wojny krajach bałkańskich. Przyczyną podjęcia przez Bułgarię niezbyt przemyślanej decyzji o rozpoczęciu wojny była między innymi wiadomość o tym, że Serbowie i Grecy porozumieli się co do podziału części Macedonii i ustalili granicę między państwami na zachód od rzeki Wardar. Początkowo armia bułgarska odnosiła sukcesy, jednak w pierwszym poważniejszym starciu Bułgarzy ponieśli klęski nad Bregalnicą i Kukuszem. Do wojny włączyła się także Turcja, kiedy wojska tureckie wkroczyły do Tracji. Wyczerpana Bułgaria była zmuszona prowadzić walkę na czterech frontach, co w krótkim czasie doprowadziło to klęski jej armii. W wyniku podpisania traktatu pokojowego w Bukareszcie Bułgarzy utracili dużą część zdobyczy z pierwszej wojny bałkańskiej, a nawet niektóre rdzenne terytoria (Dobrudża z Bałczikiem). Jednak traktat bukareszteński nie zakończył procesu podziału ziem macedońskich. Problem Macedonii stanowił jedną z najważniejszych kwestii w nadchodzących miesiącach i latach. W drugiej wojnie bałkańskiej, zwanej międzysojuszniczą, doszło do walk między państwami chrześcijańskimi, w wyniku których Bułgaria poniosła największe straty. Przebieg i charakter tych działań polityczno-militarnych był omawiany w „Dzienniku Poznańskim”.
Słowa kluczowe:
wojna międzysojusznicza, 1913 rok, Liga Bałkańska, druga wojna bałkańska, „Dziennik Poznański”, Bułgaria, Turcja, SerbiaBibliografia
„Dziennik Poznański”, styczeń – sierpień 1913 roku.
Opracowania
Băłgarski geroj. Wojnata 1912–1913 god wă iljustracii să tekstă, Sliven 1914.
Batowski H., Państwa bałkańskie 1800–1923. Zarys historii dyplomatycznej i rozwoju terytorialnego, Kraków 1938.
Crampton R.J., The Hollow Détente. Anglo-German Relations in the Balkans, 1911–1914, London
1979.
Erickson E.J., Defeat in Detail. The Ottoman Army in the Balkan Wars, 1912–1913, Westport
– Connecticut – London 2003.
Giza A., Bułgaria i problem macedoński od początku XVIII do lat trzydziestych XX wieku, Szczecin
2003.
Giza A., Państwa bałkańskie wobec kwestii macedońskiej w latach 1878–1918, Szczecin 1998.
Gocew D., Nacjonałnooswoboditełnata borba w Makedonija (1912–1915 g.), Sofija 1981.
Gocew D., Aleksandrow I., Kym wyprosa za wodeniteot Byłgarija wojni prez 1885–1918 g. i otnoszenieto kym tjach na băłgarskoto naselenije w Makedonija i Odrinska Trakija, „Woennoistoriczeski sbornik” 1982, nr 1.
Hall R., Bulgaria’s Road to the First World War, New York 1996.
Hall R., The Balkan Wars 1912–1913. Prelude to the First World War, London – New York 2000.
Helmreich E.C., The Diplomacy of the Balkan Wars 1912–1913, Cambridge 1938.
Istorija na Byłgarite 1878–1944 w dokumenti, t. 2: 1912–1918, red. W. Gjeorgijew, S. Trifonow,
Sofija 1996.
Jonow M., Oswobożdenieto i sydbata na Băłgarite w Makedonija prez Bałkanskite wojni (1912–1913 g.),
„Izsłedwanija po makedonskija wypros” 1993, t. 1.
Kiszkilowa P., Băłgarija 1913: krizata wăw własta, Sofija 1998.
Książka jubileuszowa „Dziennika Poznańskiego” 1859–1909, Poznań 1909.
Nacjonałno-Oswoboditejłnoto Dwiżenije na Makedonskite i Trakijskite Byłgari (1878–1944), t. 3,
red. W. Trajkow, Sofija 1997.
Nikov S., Bałkanskata wojna, Sofija 1913.
Popov K., Pamiatna kniżka za wsăki Băłgarină. Băłăżki ot wojnata, Chaskovo 1913.
Rossos A., Russia and the Balkans. Inter-Balkan Rivalries and Russian Foreign Policy 1908–1914,
Toronto 1981.
Rubacha J., Aspiracje terytorialne państw bałkańskich a zmiany geopolityczne w Europie Południowo-
-Wschodniej po wojnach bałkańskich 1912–1913, „Słupskie Studia Historyczne” 2014, t. 20.
Rubacha J., Bułgarski sen o Bizancjum. Polityka zagraniczna Bułgarii w latach 1878–1913,
Warszawa 2004.
Skowronek J., Tanty M., Wasilewski T., Historia Słowian południowych i zachodnich, Warszawa
1988.
Sołarow K., Bałkanskijat syjuz i oswoboditełnite wojni prez 1912 i 1913 g., Sofija 1926.
Stanew N., Istoria na nowa Băłgarija 1878–1928, Sofija 1929.
Tanty M., Rosja wobec wojen bałkańskich 1912–1913, Warszawa 1970.
The Aspirations of Bulgaria, London 1915.
Toszew A., Bałkanskite wojni, t. 2, Sofija 1933.
Wasilewski T., Historia Bułgarii, Wrocław 1988.
Współcześni historycy brytyjscy. Wybór z pism, Londyn 1963.
Słupsk
<p>mgr politologii, absolwent Uniwersytetu Gdańskiego, obecnie w trakcie pracy nad dysertacją doktorską. Pracownik samorządowy. Zainteresowania naukowe koncentruje na historii Półwyspu Bałkańskiego w XIX i XX wieku.</p> Polska
mgr politologii, absolwent Uniwersytetu Gdańskiego, obecnie w trakcie pracy nad dysertacją doktorską. Pracownik samorządowy. Zainteresowania naukowe koncentruje na historii Półwyspu Bałkańskiego w XIX i XX wieku.
