„Język tylko wtedy żyje, kiedy ma korzenie”. Strategie intertekstualne w reportażach Wołoka oraz Wilczy notes Mariusza Wilka
Edyta Żyrek-Horodyska
Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytet Jagiellońskidr, asystent w Instytucie Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Absolwentka polonistyki i dziennikarstwa na UJ. Zainteresowaniami badawczymi obejmuje głównie genologię dziennikarską, literaturę I połowy XIX wieku oraz historię mediów. Autorka książki Wieszczowie i gazeciarze. Europejska publicystyka epoki romantyzmu (Kraków 2016) oraz współredaktorka tomu Komunikowanie o nauce (Kraków 2016, współredaktorka Magdalena Hodalska).
Abstrakt
Celem autorki artykułu jest zbadanie strategii intertekstualnych, które wykorzystuje w swych reportażach o Rosji Mariusz Wilk. Szczegółowej analizie poddano książki Wołoka oraz Wilczy notes, w których niezwykle często pojawiają się nawiązania do prac innych autorów. Reportażysta w swych tekstach wielokrotnie cytuje zarówno rosyjskich, jak i polskich twórców: dziennikarzy, literatów i naukowców. Polemizuje z ich tekstami bądź czyni je punktem wyjścia do dalszej dyskusji. Powodem podjęcia zaprezentowanych rozważań jest prześledzenie funkcji i celu tych intertekstualnych nawiązań, jak również określenie roli, jaką pełnią one we współczesnym reportażu literackim.
Słowa kluczowe:
reportaż, intertekstualność, Mariusz Wilk, Rosja, Kołyma, reportaż, intertekstualność, Mariusz Wilk, KołymaBibliografia
Barthes R., Efekt rzeczywistości, tłum. M.P. Markowski, „Teksty Drugie” 2002, nr 4.
Chudoba E., „Lapidarium” Ryszarda Kapuścińskiego jako kolaż, „Teksty Drugie” 2007, nr 6.
Cieślikowska T., Tekst intertekstualny. Tekst – kontekst – intertekst (sytuacje graniczne), w: tejże, W kręgu genologii, intertekstualności, teorii sugestii, Warszawa 1995.
Cieślikowska T., W kręgu genologii, intertekstualności, teorii sugestii, Warszawa 1995.
Czekalski S., Intertekstualność i malarstwo. Problemy badań nad związkami międzyobrazowymi, Poznań 2006.
Fiołek-Lubczyńska B., Intertekstualność i gatunkowość jako klucz interpretacyjny filmu „Trzy kolory. Biały” Krzysztofa Kieślowskiego, „Folia Litteraria Polonica” 2012, nr 3.
Gałecki Z., Język polsko-ruski w dzienniku Mariusza Wilka, w: Wokół polszczyzny dawnej i obecnej, red. B. Nowowiejski, Białystok 2006.
Głowiński M., O intertekstualności, „Pamiętnik Literacki” 1986, nr 4.
Grochowski G., Tekstowe hybrydy. Literackość i jej pogranicza, Toruń 2014.
Henseler D., Mariusza Wilka „topografia”. Inspiracje Bouvierowskie, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2008, t. 5.
Janion M., Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury, Kraków 2007.
Janion M., Wilk – Słowianin na Północy, w: tejże, Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury, Kraków 2007.
Kapuściński R., Lapidarium II, Warszawa 1995.
Kapuściński R., Lapidarium III, Warszawa 1997.
Koziołek R., Zdobyć historię. Problem przedstawienia w „Twarzy księżyca” Teodora Parnickiego, Katowice 1999.
Kristeva J., Semeiotikè. Recherches pour unesémanalyse. Essais, Paris 1969.
Marszałek M., Rosyjska Północ jako punkt widzenia. Geopoetyczne strategie w prozie Mariusza Wilka, „Rocznik Komparatystyczny” 2011, nr 2.
Mitosek Z., Teorie badań literackich, Warszawa 2004.
Nycz R., Intertekstualność i jej zakresy: teksty, gatunki, światy, w: tegoż, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa 1993.
Nycz R., Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa 1993.
Opus citatum. O cytacie w kulturze, red. J. Tabaszewska, A. Jarmuszkiewicz, Kraków 2014.
Podrygajło K., Poetyzacja prozy w „Wilczym notesie” Mariusza Wilka, „Prace Literackie” 2014, t. 54.
Siembieda M., Reportaż po polsku, Poznań 2003.
Sławkowa E., Na szlakach włóczęgi, ścieżkach lektury i duktach języka: o przynależności gatunkowej i stylu „Dziennika północnego” Mariusza Wilka, „Język Artystyczny” 2014, nr 15.
Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Wrocław – Warszawa 1998.
Szczygieł M., Projekt: prawda, Warszawa 2016.
Wańkowicz M., Karafka La Fontaine’a, t. 1, Kraków 1983.
Wasilewska-Chmura M., Przestrzeń intermedialna literatury i muzyki. Muzyka jako model i tworzywo w szwedzkiej poezji późnego modernizmu i neoawangardy, Kraków 2011.
Wilk M., Dom nad Oniego, Warszawa 2006.
Wilk M., Dom włóczęgi, Warszawa 2014.
Wilk M., Lotem gęsi, Warszawa 2012.
Wilk M., Tropami rena, Warszawa 2007.
Wilk M., Wilczy notes, Warszawa 2003.
Wilk M., Wołoka, Kraków 2011.
Wokół polszczyzny dawnej i obecnej, red. B. Nowowiejski, Białystok 2006.
Wolny-Zmorzyński K., Reportaż – jak go napisać, Warszawa 2004.
Wysocka A., Metatekstowy i intertekstualny wymiar motta. „Nowe Ateny” Benedykta Chmielowskiego w „Cesarzu” Ryszarda Kapuścińskiego, „Roczniki Humanistyczne” 2013, z. 6.
Zimnoch M., Poetyka reportażu intertekstualnego na przykładzie tekstów Mariusza Szczygła, „Jednak Książki” 2016, nr 5.
Żyrek E., „Cudzosłowie” w polskim reportażu literackim, w: Opus citatum. O cytacie w kulturze, red. J. Tabaszewska, A. Jarmuszkiewicz, Kraków 2014.
Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytet Jagielloński
<p>dr, asystent w Instytucie Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Absolwentka polonistyki i dziennikarstwa na UJ. Zainteresowaniami badawczymi obejmuje głównie genologię dziennikarską, literaturę I połowy XIX wieku oraz historię mediów. Autorka książki Wieszczowie i gazeciarze. Europejska publicystyka epoki romantyzmu (Kraków 2016) oraz współredaktorka tomu Komunikowanie o nauce (Kraków 2016, współredaktorka Magdalena Hodalska).</p> Polska
dr, asystent w Instytucie Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Absolwentka polonistyki i dziennikarstwa na UJ. Zainteresowaniami badawczymi obejmuje głównie genologię dziennikarską, literaturę I połowy XIX wieku oraz historię mediów. Autorka książki Wieszczowie i gazeciarze. Europejska publicystyka epoki romantyzmu (Kraków 2016) oraz współredaktorka tomu Komunikowanie o nauce (Kraków 2016, współredaktorka Magdalena Hodalska).
