Polskie kino kerygmatyczne? Próba zdefiniowania gatunku filmowego
Adam Regiewicz
Wydział Filologiczno-Historyczny Akademia im. Jana Długosza w Częstochowiedr hab., prof. Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie; kierownik Zakładu Teorii Literatury oraz Pracowni Komparatystyki Kulturowej, dyrektor Instytutu Filologii Polskiej. Mediewista, literaturoznawca, filmoznawca i antropolog. Zajmuje się badaniem zjawisk na pograniczu literaturoznawstwa i komparatystyki kulturowej, m.in. transkulturowym badaniem średniowieczności, semiotyką i antropologią audiowizualności i nowych mediów oraz antropologią i kulturą współczesną, szczególnie popularną, analizowanymi w perspektywie chrześcijaństwa jako paradygmatu kulturowego Europy i jego kryzysu w dobie sekularyzmu. Podejmuje kwestie związane z kerygmatycznością przekazów kulturowych (filmu, przekazów medialnych, reklamy) w ramach szeroko pojętych badań postsekularnych. Opublikował m.in. książki: Poza horyzontem. Eseje o sztuce czytania (Ćwiczenia z poszukiwania sensu) (Kraków 2015), Dekalog polski (Kraków 2016, współautor Michał Legan) oraz Kerygmatyczne figury interpretacji (Kraków 2016).
Abstrakt
Autor artykułu zestawia cztery współczesne polskie filmy – Chemia (2015), reż. Bartosz Prokopowicz; Król życia (2015), reż. Jerzy Zieliński; Miłość (2012), reż. Sławomir Fabicki; Żyć, nie umierać (2015), reż. Maciej Migas – i podejmuje próbę określenia ich cech wspólnych. Wspólnym mianownikiem okazuje się obecność w nich elementów kerygmatu apostolskiego, choć produkcje te dalekie są od tradycyjnie rozumianego kina religijnego. Odnosząc się do zagadnienia konwencji, autor zatrzymuje się nad pytaniem o zakres gatunkowy kina kerygmatycznego, a także ukazuje istniejące we współczesnym kinie polskim tendencje do budowania przekazów o silnym potencjale religijnym, nawet jeśli kategoria chrześcijańska nie jest w nich eksplikowana w sposób bezpośredni i oczywisty.
Słowa kluczowe:
gatunek filmowy, kerygmat, estetyka, kino polskieBibliografia
Bordwell D., Thompson K., Art Film. Wprowadzenie. Sztuka filmowa, tłum. B. Rosińska, Warszawa 2010.
Cierpienie i nadzieja w twórczości filmowej Krzysztofa Zanussiego. Tom jubileuszowy w 75. rocznicę urodzin i 45. rocznicę debiutu, red. A. Baczyński, M. Legan, Kraków 2015.
Eco U., Nadinterpretowanie tekstów, w: U. Eco, R. Rorty, J. Culler, Ch. Brookes-Rose, Interpretacja i nadinterpretacja, red. S. Collini, tłum. T. Bieroń, Kraków 1996.
Eco U., Rorty R., Culler J., Brookes-Rose Ch., Interpretacja i nadinterpretacja, red. S. Collini, tłum. T. Bieroń, Kraków 1996.
Helman A., Pitrus A., Podstawy wiedzy o filmie, Gdańsk 2008.
Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 1994.
Kolasińska I., Film biblijny, w: Wokół kina gatunków, red. K. Loska, Kraków 2001.
Lis M., 100 filmów biblijnych, Kraków 2005.
Lis M., Figury Chrystusa w „Dekalogu” Krzysztofa Kieślowskiego, Opole 2013.
Marczak M., Poetyka filmu religijnego, Kraków 2000.
Nurczyńska-Fidelska E., Klejsa K., Kłys T., Sitarski P., Kino bez tajemnic, Warszawa 2009.
Pisula R., Kerygmat apostolski dzisiaj. Biblijno-teologiczna synteza dla nowej ewangelizacji, Lublin 2005.
Pius XII, Il film ideale, [online] <http://www.documentacatholicaomnia.eu/04z/z_1955-10-28__SS_Pius_XII__Il_Film_Ideale__IT.doc.html>, dostęp: 30.12.2016.
Regiewicz A., Katechezy w obrazach. Kerygmatyczna interpretacja filmu, Kraków 2012.
Regiewicz A., Kino a kultura w świetle antropologii współczesnej. Próba interpretacji kerygmatycznej, Lublin 2011.
Regiewicz A., Poza horyzontem. Eseje o sztuce czytania (Ćwiczenia z poszukiwania sensu), Kraków 2015.
Regiewicz A., Traktaty o nawróceniu. Próba kerygmatycznej interpretacji filmów Krzysztofa Zanussiego, w: Cierpienie i nadzieja w twórczości filmowej Krzysztofa Zanussiego. Tom jubileuszowy w 75. rocznicę urodzin i 45. rocznicę debiutu, red. A. Baczyński, M. Legan, Kraków 2015.
Sikorski T., Nawrócenie, w: Słownik teologiczny, red. A. Zuberbier, Katowice 1998.
Słownik teologiczny, red. A. Zuberbier, Katowice 1998.
Wokół kina gatunków, red. K. Loska, Kraków 2001.
Filmografia
Chemia (2015), reż. Bartosz Prokopowicz.
Król życia (2015), reż. Jerzy Zieliński.
Miłość (2012), reż. Sławomir Fabicki.
Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową (2000), reż. Krzysztof Zanussi.
Żyć, nie umierać (2015), reż. Maciej Migas.
Wydział Filologiczno-Historyczny Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie
<p>dr hab., prof. Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie; kierownik Zakładu Teorii Literatury oraz Pracowni Komparatystyki Kulturowej, dyrektor Instytutu Filologii Polskiej. Mediewista, literaturoznawca, filmoznawca i antropolog. Zajmuje się badaniem zjawisk na pograniczu literaturoznawstwa i komparatystyki kulturowej, m.in. transkulturowym badaniem średniowieczności, semiotyką i antropologią audiowizualności i nowych mediów oraz antropologią i kulturą współczesną, szczególnie popularną, analizowanymi w perspektywie chrześcijaństwa jako paradygmatu kulturowego Europy i jego kryzysu w dobie sekularyzmu. Podejmuje kwestie związane z kerygmatycznością przekazów kulturowych (filmu, przekazów medialnych, reklamy) w ramach szeroko pojętych badań postsekularnych. Opublikował m.in. książki: Poza horyzontem. Eseje o sztuce czytania (Ćwiczenia z poszukiwania sensu) (Kraków 2015), Dekalog polski (Kraków 2016, współautor Michał Legan) oraz Kerygmatyczne figury interpretacji (Kraków 2016).</p> Polska
dr hab., prof. Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie; kierownik Zakładu Teorii Literatury oraz Pracowni Komparatystyki Kulturowej, dyrektor Instytutu Filologii Polskiej. Mediewista, literaturoznawca, filmoznawca i antropolog. Zajmuje się badaniem zjawisk na pograniczu literaturoznawstwa i komparatystyki kulturowej, m.in. transkulturowym badaniem średniowieczności, semiotyką i antropologią audiowizualności i nowych mediów oraz antropologią i kulturą współczesną, szczególnie popularną, analizowanymi w perspektywie chrześcijaństwa jako paradygmatu kulturowego Europy i jego kryzysu w dobie sekularyzmu. Podejmuje kwestie związane z kerygmatycznością przekazów kulturowych (filmu, przekazów medialnych, reklamy) w ramach szeroko pojętych badań postsekularnych. Opublikował m.in. książki: Poza horyzontem. Eseje o sztuce czytania (Ćwiczenia z poszukiwania sensu) (Kraków 2015), Dekalog polski (Kraków 2016, współautor Michał Legan) oraz Kerygmatyczne figury interpretacji (Kraków 2016).
