Z dalekiego kraju. Karol Wojtyła widziany z daleka
Marek Lis Lis
Wydział Teologiczny Uniwersytet Opolskidr hab., prof. Uniwersytetu Opolskiego. Teolog i filmoznawca. Należy do Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem, jest także członkiem ekumenicznego jury na międzynarodowych festiwalach filmowych, m.in. w Erywaniu, Warszawie (2010), Fryburgu (2011) i Cannes (2013). Opublikował m.in. książki: Audiowizualny przekład Biblii (Opole 2002), 100 filmów biblijnych. Leksykon (Kraków 2005), Figury Chrystusa w „Dekalogu” Krzysztofa Kieślowskiego (Opole 2007, 2013) oraz Krzysztof Zanussi. Przewodnik teologiczny (Opole 2015). Redaktor m.in. opracowań: Ukryta religijność kina (Opole 2002), Światowa encyklopedia filmu religijnego (Kraków 2007, z Adamem Garbiczem), Cinematic Transformations of the Gospel (Opole 2013), Kieślowski czyta Dekalog (Opole 2014, z Michałem Leganem), SIGNIS and Cinema. Looking for God Behind the Screen (Bruxelles–Opole 2016).
Abstrakt
Film Krzysztofa Zanussiego zatytułowany Z dalekiego kraju nie opowiada pełnej biografii Karola Wojtyły. Zadanie, jakie postawił przed sobą reżyser, polegało na przedstawieniu ludzi, miejsc i wydarzeń, które wpłynęły na kształtowanie postaci przyszłego papieża z Polski, nieznanego przecież widzom zza Żelaznej Kurtyny. Film, inaczej niż późniejsze produkcje (Karol. Człowiek, który został papieżem; Jan Paweł II), jednak nie stawia w centrum narracji postaci Karola Wojtyły: reżyser posługuje się wyjaśnieniami spoza kadru i fragmentami dokumentów przedstawiających przemiany zachodzące w kraju (II wojna światowa, czas komunizmu, odnowiona nadzieja po wyborze Jana Pawła II), sam zaś protagonista ukazywany jest często w dość odległej perspektywie. Autor artykułu podkreśla, że nie tylko Polska jest tu „dalekim krajem”, lecz także Wojtyła staje się postacią drugoplanową: jest filmowany z daleka, przywoływany w rozmowach przyjaciół, bliski i rozpoznawalny stanie się dopiero w dokumentalnych ujęciach już jako papież. W ten sposób Zanussi unika tworzenia filmowej narracji, która łatwo mogłaby się stać hagiografią.
Słowa kluczowe:
Jan Paweł II, film, Z dalekiego kraju, Krzysztof ZanussiBibliografia
Krzysztof Zanussi. Sylwetka artysty. Rozmawia Iga Czarnawska, Warszawa 2008.
Kucharczak P., Królowa na plan, „Gość Niedzielny” 2007, nr 22, s. 50.
Lever F., Il papa e i media nei primi cento giorni di pontificato, w: Karol Wojtyła, un pontefice in diretta, red. G. Mazza, Roma 2006, s. 91–108.
Lis M., Krzysztof Zanussi. Przewodnik teologiczny, Opole 2015.
Lubelski T., Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty, Katowice 2009.
Marczak M., Niepokój i tęsknota. Kino wobec wartości. O filmach Krzysztofa Zanussiego, Olsztyn 2011.
Pieńkowska B., Ikona czy człowiek, „Kino” 2006, nr 11, s. 57
Rusin W., Zanussi jako były genealog moralności, w: Zanussi. Przewodnik Krytyki Politycznej, red. J. Majmurek, Warszawa 2014, s. 6–34.
Tagliabue C., Ludzie nie patrzą w niebo, w: Światowa encyklopedia filmu religijnego, red. M. Lis, A. Garbicz, Kraków 2007, s. 290.
Weigel G., Świadek nadziei. Biografia papieża Jana Pawła II, tłum. J. Piątkowska, Kraków 2000.
Zanussi K., Osądy moralne muszą istnieć. Z Krzysztofem Zanussim rozmawia J. Majmurek, w: Zanussi. Przewodnik Krytyki Politycznej, red. J. Majmurek, Warszawa 2014, s. 178–190.
Zanussi K., Pora umierać, Warszawa 1999.
Zanussi – przemiany, red. S. Zawiśliński, Kraków 2009.
Zanussi. Przewodnik Krytyki Politycznej, red. J. Majmurek, Warszawa 2014.
Wydział Teologiczny Uniwersytet Opolski
<p>dr hab., prof. Uniwersytetu Opolskiego. Teolog i filmoznawca. Należy do Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem, jest także członkiem ekumenicznego jury na międzynarodowych festiwalach filmowych, m.in. w Erywaniu, Warszawie (2010), Fryburgu (2011) i Cannes (2013). Opublikował m.in. książki: Audiowizualny przekład Biblii (Opole 2002), 100 filmów biblijnych. Leksykon (Kraków 2005), Figury Chrystusa w „Dekalogu” Krzysztofa Kieślowskiego (Opole 2007, 2013) oraz Krzysztof Zanussi. Przewodnik teologiczny (Opole 2015). Redaktor m.in. opracowań: Ukryta religijność kina (Opole 2002), Światowa encyklopedia filmu religijnego (Kraków 2007, z Adamem Garbiczem), Cinematic Transformations of the Gospel (Opole 2013), Kieślowski czyta Dekalog (Opole 2014, z Michałem Leganem), SIGNIS and Cinema. Looking for God Behind the Screen (Bruxelles–Opole 2016).</p> Polska
dr hab., prof. Uniwersytetu Opolskiego. Teolog i filmoznawca. Należy do Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem, jest także członkiem ekumenicznego jury na międzynarodowych festiwalach filmowych, m.in. w Erywaniu, Warszawie (2010), Fryburgu (2011) i Cannes (2013). Opublikował m.in. książki: Audiowizualny przekład Biblii (Opole 2002), 100 filmów biblijnych. Leksykon (Kraków 2005), Figury Chrystusa w „Dekalogu” Krzysztofa Kieślowskiego (Opole 2007, 2013) oraz Krzysztof Zanussi. Przewodnik teologiczny (Opole 2015). Redaktor m.in. opracowań: Ukryta religijność kina (Opole 2002), Światowa encyklopedia filmu religijnego (Kraków 2007, z Adamem Garbiczem), Cinematic Transformations of the Gospel (Opole 2013), Kieślowski czyta Dekalog (Opole 2014, z Michałem Leganem), SIGNIS and Cinema. Looking for God Behind the Screen (Bruxelles–Opole 2016).
