Czy blogi to rzeczywiście prasa? Kilka uwag praktycznych o zasadności uznania blogera za dziennikarza, a bloga za prasę
Łukasz Goniak
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawiehttps://orcid.org/0000-0002-7437-9805
Abstrakt
Celem autora artykułu jest próba oceny zasadności uznania bloga za prasę w rozumieniu Ustawy z dnia 26 stycznia 1984 roku – Prawo prasowe. Choć tematyka ta była już przedmiotem rozlicznych wypowiedzi doktryny prawniczej i literatury z zakresu nauk o mediach, a także orzeczeń sądowych, odmienność prezentowanych stanowisk utwierdza w przekonaniu, że temat wymaga dalszych analiz i dyskusji. Wiele z zaprezentowanych dotychczas ocen budzi bowiem poważne wątpliwości. Związane jest to między innymi z faktem, że obecnie problematyczne jest – nie tylko w ocenie prawników, ale również medioznawców – samo określenie, czym tak naprawdę jest blog i kim jest bloger. Dlatego też autor nie tylko podejmuje się rozstrzygnięcia tytułowego problemu, ale w pierwszej kolejności, na podstawie badań własnych, czyni próbę nakreślenia kształtu współczesnej polskiej blogosfery – ukazania cech, które wyróżniają blogerów na tle innych grup publikujących w środkach masowego przekazu. Ostateczne konkluzje wskazują przy tym, że blogerów nie sposób uznać za żurnalistów, podobnie jak blogów za prasę.
Słowa kluczowe:
blog, dziennikarstwo, personal branding, definicja prasy, proces przygotowania redakcyjnego, subiektywizmBibliografia
Annany, Mike. 2014. Critical News Making and the Paradox of „Do-It-Yourself News”. W: Ratto, Matt, i Boler, Megan (ed.). DIY Citizenship: Critical Making and Social Media. Cambridge: The MIT Press, s. 359–372.
Brzozowska-Pasieka, Monika, Olszyńki, Michał, i Pasieka, Jerzy. 2013. Prawo prasowe. Komentarz. Warszawa: LexisNexis.
Dąbała, Jacek. 2014. Media i dziennikarstwo. Aksjologia – warsztat – tożsamość. Kraków: Universitas.
Donsbach, Wolfgang. 2012. Journalists and Their Professional Identities. W: Allan, Stuart (ed.). The Routledge Companion to News and Journalism. London: Routlege.
Ferenc-Szydełko, Ewa. 2013. Prawo prasowe. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Furman, Wojciech. 2015. Czy można odróżnić działania public relations od stronniczego dziennikarstwa? Zeszyty Prasoznawcze, 1 (221), s. 176–190.
Gajdka, Krzysztof. 2012. Rzecznik prasowy w otoczeniu mediów. Teoria i praktyka. Kraków: Universitas.
Jakubowicz, Karol. 2011. Nowa ekologia mediów. Warszawa: Poltex.
Ji, Hong, i Sheehy, Michael. 2010. Growing Number of Bloggers See Their Work as Journalism. Newspaper Research Journal, 31 (4), s. 38–47.
Leaning, Marcus. 2011. Understanding Blogs: Just Another Media Form. W: Charles, Alec, i Stewart, Gavin (ed.). The End of Journalism: News in the Twenty-First Century. Oxford ‒ New York: Peter Lang.
Lewis, Norman P., Neely, Jeffrey, i Gao, Fangfang. 2011. Few Top Editors Blog about News Decisions. Newspaper Research Journal, 32 (2), s. 63–73.
Lowrey, Wilson, i Mackay, Jenn Burleson. 2008. Journalism and Blogging: A Test of a Model of Occupational Competition. Journalism Practice, 2 (1), s. 64–81.
Lowrey, Wilson, Parrott, Scott, i Meade, Tom. 2011. When Blogs Become Organizations. Journalism Studies, 12 (3), s. 243–259.
Lüders, Marika. 2008. Conceptualizing Personal Media. New Media and Society, 10 (5), s. 683–702.
Olszański, Leszek. 2012. Media i dziennikarstwo internetowe. Warszawa: Poltext.
Paciorek, Karol, i Markowicz, Włodek. 2014. Lekko Stronniczy. Jeszcze więcej. Kraków: Znak.
Page, Ruth. 2014. Blogs. W: Ryan, Marie-Laure, Emerson, Lori, i Robertson, Benjamin J. (ed.). The Johns Hopkins Guide to Digital Media. Baltimore: Johns Hopkins University Press, s. 42–44.
Prades, Jordi, Farré, Jordi, i Gonzalo, Juan Luiz. 2014. Journalists and Bloggers: Professional Identities and Practices in Food Risk/Benefits Communication in Spain. Communication and Society, 27 (1), s. 1–21.
Rocamora, Agnes. 2012. Hypertextuality and Remediation in the Fashion Media: The Case of Fashion Blogs. Journalism Practice, 6 (1), s. 92–106.
Schultz, Brad, i Sheffer, Mary Lou. 2012. Personal Branding Still in Future For Most Newspaper Reporters. Newspaper Research Journal, 33 (4), s. 63–77.
Serfaty, Viviane. 2011. Passionate Intensity: Political Blogs and the American Journalistic Tradition. Journal of American Studies, 45 (2), s. 303–316.
Sobczak, Jacek. 2008. Prawo prasowe. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Tomczyk, Tomek. 2012. Bloger – poradnik dla blogerów. Katowice: Wydaje.pl.
Tomczyk, Tomek. 2013. Blog. Pisz. Kreuj. Zarabiaj. Warszawa: Wydawnictwo Zielona Sowa.
Wrońska, Agnieszka. 2016. Dziennikarze i blogerzy jako uzupełniające się środowiska tworzące treści. W: Jaskiernia, Alicja, i Gajlewicz-Korab, Katarzyna (red.). Rozwój internetu a zmiany w mediach, systemach medialnych oraz społecznych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA– JR, s. 289–301.
Netografia
Emily. 2014. Maffashion w kampanii Alexandra Wanga! [Online]. Pudelek.pl. Dostęp: https://www.pudelek.pl/artykul/72554/maffashion_w_kampanii_alexandra_wanga_zdjecia [14.03.2015].
Gdak, Rafał. 2013. Ewa Lalik: „Najbardziej rozdmuchani medialnie blogerzy nie potrafią przekazywać treści”. [Online]. Wiadomosci24.pl. Dostęp: http://www.wiadomosci24.pl%2Fartykul%2Fewa_lalik_najbardziej_rozdmuchani_medialnie_blogerzy_nie_potrafia_przekazywac_tresci_278316.html [11.05.2015].
Jeleśniański, Marek. 2010. Polska blogosfera – wyniki badań z 2010 r. [Online]. Eredaktor.pl.Dostęp: https://eredaktor.pl/pdf/polska-blogosfera-wyniki-badan-2010.pdf [22.02.2016].
Maffashion. 2014. Alexander Wang X H&M / Campaign. [Online]. Maffashion.pl. Dostęp: http://www.maffashion.pl [14.03.2015].
Prawo prasowe. 1984. Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 roku – Prawo prasowe. Dz.U. nr 5, poz.24. [Online]. Internetowy System Aktów Prawnych. Dostęp: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19840050024 [22.02.2016].
Pytkowska, Anna, i in. 2016. Badanie: Polska blogosfera 2016. [Online]. Zblogowani.pl. Dostęp:http://www.zblogowani.pl/raport/2016/blogosfera2016.pdf [15.01.2018].
Wilińska, Anna, i Zelek, Mariusz. 2010. Blog w świetle polskiego PrPras. Edukacja Prawnicza 2 (113). [Online]. Edukacjaprawnicza.pl. Dostęp: https://www.edukacjaprawnicza.pl/blog-w--swietle-polskiego-prpras/ [15.01.2018].
Brzozowska-Pasieka, Monika, Olszyńki, Michał, i Pasieka, Jerzy. 2013. Prawo prasowe. Komentarz. Warszawa: LexisNexis.
Dąbała, Jacek. 2014. Media i dziennikarstwo. Aksjologia – warsztat – tożsamość. Kraków: Universitas.
Donsbach, Wolfgang. 2012. Journalists and Their Professional Identities. W: Allan, Stuart (ed.). The Routledge Companion to News and Journalism. London: Routlege.
Ferenc-Szydełko, Ewa. 2013. Prawo prasowe. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Furman, Wojciech. 2015. Czy można odróżnić działania public relations od stronniczego dziennikarstwa? Zeszyty Prasoznawcze, 1 (221), s. 176–190.
Gajdka, Krzysztof. 2012. Rzecznik prasowy w otoczeniu mediów. Teoria i praktyka. Kraków: Universitas.
Jakubowicz, Karol. 2011. Nowa ekologia mediów. Warszawa: Poltex.
Ji, Hong, i Sheehy, Michael. 2010. Growing Number of Bloggers See Their Work as Journalism. Newspaper Research Journal, 31 (4), s. 38–47.
Leaning, Marcus. 2011. Understanding Blogs: Just Another Media Form. W: Charles, Alec, i Stewart, Gavin (ed.). The End of Journalism: News in the Twenty-First Century. Oxford ‒ New York: Peter Lang.
Lewis, Norman P., Neely, Jeffrey, i Gao, Fangfang. 2011. Few Top Editors Blog about News Decisions. Newspaper Research Journal, 32 (2), s. 63–73.
Lowrey, Wilson, i Mackay, Jenn Burleson. 2008. Journalism and Blogging: A Test of a Model of Occupational Competition. Journalism Practice, 2 (1), s. 64–81.
Lowrey, Wilson, Parrott, Scott, i Meade, Tom. 2011. When Blogs Become Organizations. Journalism Studies, 12 (3), s. 243–259.
Lüders, Marika. 2008. Conceptualizing Personal Media. New Media and Society, 10 (5), s. 683–702.
Olszański, Leszek. 2012. Media i dziennikarstwo internetowe. Warszawa: Poltext.
Paciorek, Karol, i Markowicz, Włodek. 2014. Lekko Stronniczy. Jeszcze więcej. Kraków: Znak.
Page, Ruth. 2014. Blogs. W: Ryan, Marie-Laure, Emerson, Lori, i Robertson, Benjamin J. (ed.). The Johns Hopkins Guide to Digital Media. Baltimore: Johns Hopkins University Press, s. 42–44.
Prades, Jordi, Farré, Jordi, i Gonzalo, Juan Luiz. 2014. Journalists and Bloggers: Professional Identities and Practices in Food Risk/Benefits Communication in Spain. Communication and Society, 27 (1), s. 1–21.
Rocamora, Agnes. 2012. Hypertextuality and Remediation in the Fashion Media: The Case of Fashion Blogs. Journalism Practice, 6 (1), s. 92–106.
Schultz, Brad, i Sheffer, Mary Lou. 2012. Personal Branding Still in Future For Most Newspaper Reporters. Newspaper Research Journal, 33 (4), s. 63–77.
Serfaty, Viviane. 2011. Passionate Intensity: Political Blogs and the American Journalistic Tradition. Journal of American Studies, 45 (2), s. 303–316.
Sobczak, Jacek. 2008. Prawo prasowe. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Tomczyk, Tomek. 2012. Bloger – poradnik dla blogerów. Katowice: Wydaje.pl.
Tomczyk, Tomek. 2013. Blog. Pisz. Kreuj. Zarabiaj. Warszawa: Wydawnictwo Zielona Sowa.
Wrońska, Agnieszka. 2016. Dziennikarze i blogerzy jako uzupełniające się środowiska tworzące treści. W: Jaskiernia, Alicja, i Gajlewicz-Korab, Katarzyna (red.). Rozwój internetu a zmiany w mediach, systemach medialnych oraz społecznych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA– JR, s. 289–301.
Netografia
Emily. 2014. Maffashion w kampanii Alexandra Wanga! [Online]. Pudelek.pl. Dostęp: https://www.pudelek.pl/artykul/72554/maffashion_w_kampanii_alexandra_wanga_zdjecia [14.03.2015].
Gdak, Rafał. 2013. Ewa Lalik: „Najbardziej rozdmuchani medialnie blogerzy nie potrafią przekazywać treści”. [Online]. Wiadomosci24.pl. Dostęp: http://www.wiadomosci24.pl%2Fartykul%2Fewa_lalik_najbardziej_rozdmuchani_medialnie_blogerzy_nie_potrafia_przekazywac_tresci_278316.html [11.05.2015].
Jeleśniański, Marek. 2010. Polska blogosfera – wyniki badań z 2010 r. [Online]. Eredaktor.pl.Dostęp: https://eredaktor.pl/pdf/polska-blogosfera-wyniki-badan-2010.pdf [22.02.2016].
Maffashion. 2014. Alexander Wang X H&M / Campaign. [Online]. Maffashion.pl. Dostęp: http://www.maffashion.pl [14.03.2015].
Prawo prasowe. 1984. Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 roku – Prawo prasowe. Dz.U. nr 5, poz.24. [Online]. Internetowy System Aktów Prawnych. Dostęp: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19840050024 [22.02.2016].
Pytkowska, Anna, i in. 2016. Badanie: Polska blogosfera 2016. [Online]. Zblogowani.pl. Dostęp:http://www.zblogowani.pl/raport/2016/blogosfera2016.pdf [15.01.2018].
Wilińska, Anna, i Zelek, Mariusz. 2010. Blog w świetle polskiego PrPras. Edukacja Prawnicza 2 (113). [Online]. Edukacjaprawnicza.pl. Dostęp: https://www.edukacjaprawnicza.pl/blog-w--swietle-polskiego-prpras/ [15.01.2018].
Goniak, Łukasz. (2021). Czy blogi to rzeczywiście prasa? Kilka uwag praktycznych o zasadności uznania blogera za dziennikarza, a bloga za prasę. Media - Kultura - Komunikacja Społeczna, 2(16), 45–61. https://doi.org/10.31648/mkks.6288
Łukasz Goniak
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
https://orcid.org/0000-0002-7437-9805
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
https://orcid.org/0000-0002-7437-9805
