Logopaedics of the 21st century – its own methodology, new research perspectives
Jolanta Panasiuk
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lubliniehttps://orcid.org/0000-0002-5666-4899
Abstract
During its sixty-year-long history, Polish logopaedics has become transdisciplinary; it encompasses a separate area of knowledge, has a distinct object of study, uses its own terminology and concepts, has developed standards of diagnostic and therapeutic procedures as well as seeking to become an independent discipline. At the same time, speech therapists aspire to have their profession regulated in the legal system. In Polish logopaedics, the second half of the 20th century was the time of building academic structures and developing programmes for training speech therapists, the period of integration of the professional community, and first of all, the period of developing a distinct research methodology. It is a feature of all scholarly studies that they see some sphere of reality from the perspective of the adopted methodology, documented by theoretical and/or empirical evidence. The article presents limitations resulting from
the current research into speech disorders and outlines research possibilities offered by
the interaction theory embraced as the research paradigm of the 21st century logopaedics.
Keywords:
language behaviours, speech disorders, linguistic competence, linguistic skill, interactionReferences
Bernstein B. (1980): Odtwarzanie kultury. Przekład Z. Bokszański. Warszawa. Google Scholar
Chomsky N. (1982): Zagadnienia teorii składni. Przekład I. Jakubczak. Wrocław. Google Scholar
Grabias S. (1997a): Język w zachowaniach społecznych. Lublin. Google Scholar
Grabias S. (1997b): Mowa i jej zaburzenia. „Audiofonologia” X, s. 9−36. Google Scholar
Grabias S. (2001): Perspektywy opisu zaburzeń mowy. [W:] Mowa. Teoria. Praktyka. T. 1: Zaburzenia mowy. Red. S. Grabias. Lublin, s. 1143. Google Scholar
Grabias S. (2007): Język, poznanie, interakcja. [W:] Mowa. Teoria – Praktyka. T. 2: Język, interakcja, zaburzenia mowy. Metodologia badań. Red. T. Woźniak, A. Domagała. Lublin, s. 355−377. Google Scholar
Grabias S. (2010/2011): Logopedia – nauka o biologicznych uwarunkowaniach języka i zachowaniach językowych. „Logopedia” 39/40, s. 9−34. Google Scholar
Grabias S. (2012): O ostrość refleksji naukowej. Przedmiot logopedii i procedury logopedycznego postępowania. [W:] Logopedia. Wybrane aspekty historii, teorii i praktyki. Red. S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray. Gdańsk, s. 56−69. Google Scholar
Grabias S., Panasiuk J., Woźniak T. (2015): Wprowadzenie. [W:] Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego. Red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak. Lublin, s. 9–11. Google Scholar
Habermas J. (1999): Teoria działania komunikacyjnego (uwagi wyjaśniające). „Kultura i Społeczeństwo” 30(3), s. 21–44. Google Scholar
Heinz A. (1988): Język i językoznawstwo. Warszawa. Google Scholar
Hymes D. (1980): Socjolingwistyka i etnografia mówienia. Przekład K. Biskupski. [W:] Język i społeczeństwo. Red. M. Głowiński. Warszawa, s. 46–54. Google Scholar
Jakobson R. (1989): W poszukiwaniu istoty języka. Cz. 1. Przekład M.R. Mayenowa. Warszawa. Google Scholar
Kaczmarek L. (1988): Nasze dziecko uczy się mowy. Lublin. Google Scholar
Michalik M. (2015): Transdyscyplinarność logopedii – między metodologiczną koniecznością a teoretyczną utopią. [W:] Metodologia badań logopedycznych z perspektywy teorii i praktyki. Red. S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray. Gdańsk, s. 32–46. Google Scholar
Michalik M. (2023): Logopedia jako nauka sensu largo a logopedia jako nauka sensu stricto. Różnicowa refleksja metalogopedyczna. [W:] Logopedia jako nauka 1: Przedmiot i metodologia badań. Red. J. Panasiuk. Warszawa, s. 13−34. Google Scholar
Mystkowska H. (1970): Właściwości mowy dziecka sześcio-, siedmioletniego. Warszawa. Google Scholar
Panasiuk J. (2012): Afazja a interakcja. TEKST – metaTEKST – konTEKST. Lublin. Google Scholar
Panasiuk J. (red.) (2023a): Logopedia jako nauka 1: Przedmiot i metodologia badań. Warszawa. Google Scholar
Panasiuk J. (2023b): Logopedia dziś – wczoraj – jutro. „Wielkopolski Przegląd Logopedyczny” 1(20), s. 9−17. Google Scholar
Panasiuk J. (2023c): Jestem normalny/jestem normalna, czyli… Norma, normalność i neuroróżnorodność. [W:] Edukacja dla równości. Przewodnik dla nauczycielek i nauczycieli. Red. U. Majcher-Legawiec. Kraków, s. 10−29. Google Scholar
Patočka J. (1993): Filozofia kryzysu nauki według Edmunda Husserla i jego koncepcji fenomenologii „świata przeżywanego. Przekład J. Zychowicz. [W:] Świat przeżywany. Fenomenologia i nauki społeczne. Red. Z. Krasnodębski, K. Nellen. Warszawa, s. 25–47. Google Scholar
Peirce C.S. (1997): Wybór pism semiotycznych. Przekład R. Mirek, A. Nowak. Warszawa. Google Scholar
Pruszewicz A. (red.) (1992): Foniatria kliniczna. Warszawa. Google Scholar
Schütz A. (1984): Potoczna i naukowa interpretacja ludzkiego działania. Przekład D. Lachowska. [W:] Kryzys i schizma. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej 1. Red. E. Mokrzycki. Warszawa, s. 137–192. Google Scholar
Styczek I. (1970): Zarys logopedii. Warszawa. Google Scholar
Tarkowski Z., Janas-Kaszczyk J. (1991): O metodologii logopedii. Wprowadzenie do badań nad teorią i metodą logopedii. Lublin. Google Scholar
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
https://orcid.org/0000-0002-5666-4899
