Semantics – a challenge for modern speech therapy

Alina Maciejewska

Uniwersytet w Siedlcach


Abstract

Logicians, philosophers, psychologists, sociologists and linguists have long been interested in research on the meaning of words, sentences, and texts. Although evidence shows that meaning influenced the foundations of grammar and determines language development and successful communication, no universally recognised methods of describing it have so far been developed. In speech therapy, however, meaning is taken into account in studies on naming and understanding words and sentences. The article presents the achievements of contemporary cognitive semantics as well as methods proposed in structuralist and cognitive linguistics for investigating and recording word meanings. The study proposes how to use certain methods of description in diagnostic and therapeutic procedures in speech therapy: from the sensory-motor stage of forming knowledge about a word meaning to the stage of understanding a word as a linguistic sign embedded in a linguistic system. Moreover, it is emphasised that research on the semantic development of words and its constraints in speech disorders and language development is of paramount value.




Affolter F. (1997): Język, spostrzeganie, rzeczywistość. Warszawa.   Google Scholar

Barrett M.D. (1978): Lexical development and overextension in child language. „Journal Child Language” 5/2, s. 205−219.
Crossref   Google Scholar

Bartmiński J. (red.) (1999): Językowy obraz świata. Lublin.   Google Scholar

Baudouin de Courtenay J.N. (1974): Dzieła wybrane. T. 1. Warszawa.   Google Scholar

Bergen B. (2017): Latające świnie. Jak umysł tworzy znaczenie. Przekład Z. Lamża. Kraków.   Google Scholar

Blevins J.P., Blevins J. (red.) (2009): Analogy in grammar: form and acquisition. Oxford–New York.
Crossref   Google Scholar

Bogusławski A. (2007): A Study in the Linguistics-Philosophy Interface. Warszawa.   Google Scholar

Borowiec H. (2014): Dziecięce rozumienie świata (studium lingwistyczne). Lublin.   Google Scholar

Bruner J. (1978): Poza dostarczone informacje. Przekład B. Mroziak. Warszawa.   Google Scholar

Carey S. (1985): Conceptual Change in Childhood. Cambridge.   Google Scholar

Chmura-Klekotowa M. (1964): Rozwój rozumienia budowy wyrazów nowych (analogicznych) u dzieci w wieku przedszkolnym. „Psychologia Wychowawcza” 4, s. 403−418.   Google Scholar

Chomsky N. (2005): O naturze i języku. Przekład J. Lang. Poznań.   Google Scholar

Clarc E.V. (1993): The lexicon in acquisition. Cambridge.
Crossref   Google Scholar

Gentner D. (1982): Why nouns are learned before verbs. [W:] Language development: syntaxis and semantics. Red. S. Kuczaj. Hillsdale, s. 64−82.   Google Scholar

Grabias S. (2008): Postępowanie logopedyczne. Diagnoza, programowanie terapii, terapia. „Logopedia” 37, s. 13–28.   Google Scholar

Grzegorczykowa R. (1999): Pojęcie językowego obrazu świata. [W:] Językowy obraz świata. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 39−46.   Google Scholar

Haman M. (1993): Rozwój pojęciowy i semantyczny dziecka. [W:] Psychologia a semiotyka. Pojęcia i zagadnienia. Red. I. Kurcz. Warszawa, s. 2–24.   Google Scholar

Heinz A. (1978): Dzieje językoznawstwa w zarysie. Warszawa.   Google Scholar

Hrycyna E. (2023): Słownictwo w zaburzeniach należących do spektrum autyzmu. „Logopedia Silesiana”, https://doi.org/10.31261/logopediasilesiana. 2022.11.02.08.
Crossref   Google Scholar

Jackendorf R.S. (1983): Semantics and Cognition. London.   Google Scholar

Jęczeń U. (2017): Językowa projekcja emocji w wypowiedziach dzieci w normie intelektualnej i dzieci z zespołem Downa. Lublin.   Google Scholar

Kaczmarek L. (1977): Nasze dziecko uczy się mowy. Lublin.   Google Scholar

Keil F.C. (1979): Semantics and conceptual development. Cambridge.
Crossref   Google Scholar

Kielar-Turska M. (1989): Mowa dziecka. Słowo i tekst. Kraków.   Google Scholar

Kurcz I. (2000): Psychologia języka i komunikacji. Warszawa.   Google Scholar

Lakoff G. (2012): Przedmowa J. Lakoffa. [W:] Latające świnie. Jak umysł tworzy znaczenie. Red. B. Bergen (2017). Przekład Z. Lamża. Kraków. s. 7−9.   Google Scholar

Langacker R.W. (1995): Wykłady z gramatyki kognitywnej. Lublin.   Google Scholar

Lyons J. (1975): Wstęp do językoznawstwa. Przekład K. Bogacki. Warszawa.   Google Scholar

Maciejewska A. (2008): Mówione – pisane. Objaśnianie znaczenia wyrazu „dom” przez uczniów z dysleksją. [W:] Zrozumieć, żeby pomagać. Dysleksja w ujęciu interdyscyplinarnym. Red. I. Pietras, G. Krasowicz-Kupis. Gdynia, s. 31−46.   Google Scholar

Maciejewska A. (2010/11): „Zwyczajnie o domu”– językowy obraz świata domu w tekstach studentów. „Conversatoria Linguistica” IV, s. 34–44.   Google Scholar

Maciejewska A. (2015): Analogia w języku i umyśle. Siedlce.   Google Scholar

Maciejewska A. (2021): Sprawność leksykalno-semantyczna w rozwoju mowy. [W:] Logopedia przedszkolna i szkolna. Red. A. Domagała, U. Mirecka. Gdańsk, s. 141–192.   Google Scholar

Mel’čuk I.A. (1988): Dependency Syntax: Theory and Practice. Albany.   Google Scholar

Miodunka W. (1980): Teoria pól językowych. Społeczne i indywidualne ich uwarunkowania. Warszawa–Kraków.   Google Scholar

Nelson K. (1988): Where do taxonomic categories from? „Human Development” 31, s. 3–10.
Crossref   Google Scholar

Ogden C.K., Richards I.A. (1923): The Meaning of Meaning. London.   Google Scholar

Ołtuszewski W. (1896): Rozwój mowy dziecka oraz stosunek tego rozwoju do jego inteligencji. Warszawa.   Google Scholar

Pinker S. (1999): Words and Rules: The Ingrediens od language. New York.   Google Scholar

Przetacznikowa M. (1975): Semantyczna interpretacja wczesnych stadiów rozwoju składni u dzieci. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Psychologiczno-Pedagogiczne” 23, s. 7–53.   Google Scholar

Rosch E. (1978): Principles of Categorization. Hillsdale.   Google Scholar

Rozwadowski J. (1921): O dwuczłonowości wyrazów, „Język Polski” VI/5, s. 129–139.   Google Scholar

Rzętkowska J. (1908): Przyczynek do badań nad rozwojem mowy dziecka. „Biblioteka psychologii dziecięcej”. Warszawa.   Google Scholar

Saussure F. de (2004): Szkice z językoznawstwa ogólnego. Przekład M. Danielewiczowa. Warszawa.   Google Scholar

Smoczyński P. (1955): Przyswajanie przez dziecko podstaw systemu językowego. Łódź–Wrocław.   Google Scholar

Stern W. (1928): Die Kindersprache. Leipzig.   Google Scholar

Szuman S. (red.) (1968): O rozwoju języka i myślenia dziecka. Warszawa.   Google Scholar

Tokarski R. (1984): Struktura pola znaczeniowego. Warszawa.   Google Scholar

Tokarski R. (2001): Słownictwo jako interpretacja świata. [W:] Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 323–370.   Google Scholar

Wierzbicka A. (2006): Semantyka leksykalna. Jednostki elementarne i uniwersalne. Lublin.   Google Scholar

Wierzchowski J. (1980): Semantyka językoznawcza. Warszawa.   Google Scholar

Zarębina M. (1994): Język polski w rozwoju jednostki. Gdańsk.   Google Scholar


Published
2024-11-30

Cited by

Maciejewska, A. (2024). Semantics – a challenge for modern speech therapy. Prace Językoznawcze, 26(4), 37–52. https://doi.org/10.31648/pj.10586

Alina Maciejewska 
Uniwersytet w Siedlcach