Etymological Considerations on Polish Colloquial Vocabulary

Krzysztof Tomasz Witczak

Uniwersytet Łódzki
https://orcid.org/0000-0001-8895-974X


Abstract

The article critically discusses twelve entries in the recently published Etymological Dictionary of Colloquial Polish PWN by Adam Fałowski (Warszawa 2022). The conducted etymological analysis demonstrated that Polish colloquial vocabulary functioning in environmental or regional jargons has a very complex and heterogeneous origin. Among the reviewed words are German or Jewish (Yiddish) borrowings (e.g. Pol. ciumkać, cumelek, cymes, ćwik, flejtuch, kunda, kundel), French (e.g. Pol. dyrdymała), Hungarian (e.g. Pol. fiut), as well as Modern Greek loanwords adopted through the Polish-Ruthenian argot of the Ochweśnicy (e.g. Pol. bulić, troić), and even Iranian item borrowed via the East Slavic languages (e.g. Pol. szamać).


Keywords:

etymology, Polish, colloquial vocabulary, regionalisms, environmental lexics, jargons


Aikio A. (2020): Uralic Etymological Dictionary. Draft version of entries A–Ć, opened for   Google Scholar

comments and discussion on , 17.01.2020. Dostęp: 30.08.2023.   Google Scholar

Altbauer M. (2002): Wzajemne wpływy polsko-żydowskie w dziedzinie językowej. Kraków.   Google Scholar

Bailey H.W. (1979): Dictionary of Khotan Saka. Cambridge.   Google Scholar

Bańkowski A. (2000): Słownik etymologiczny języka polskiego. T. I–II. Warszawa.   Google Scholar

Bartholomae Ch. (1904): Altiranisches Wörterbuch. Strassburg.   Google Scholar

Bieńkowska D., Cybulski M., Umińska-Tytoń E. (2007): Słownik dwudziestowiecznej Łodzi. (Konteksty historyczne, społeczne, kulturowe). Łódź.   Google Scholar

Boryś W. (2005): Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków.   Google Scholar

Borzymińska Z., Żebrowski R. (red.) (2003): Polski słownik judaistyczny. Dzieje, kultura, religia, ludzie. T. I. Warszawa.   Google Scholar

Brückner A. (1927): Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków.   Google Scholar

Budziszewska W. (1957): Żargon ochweśnicki. Łódź.   Google Scholar

Cheung J. (2007): Etymological Dictionary of the Iranian Verb. Leiden–Boston.   Google Scholar

Dąbrowska A. (1993): Eufemizmy współczesnego języka polskiego. Wrocław.   Google Scholar

De Melo V.D.C. (2019): Varro, De lingua Latina. Vol. II: Commentary. Oxford.   Google Scholar

Derksen R. (2008): Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon. Leiden–Boston.   Google Scholar

de Vries J. (1977): Altnordisches etymologisches Wörterbuch. Leiden.   Google Scholar

Długosz-Kurczabowa K. (2003): Nowy słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa.   Google Scholar

Doroszewski W. (red.) (1960): Słownik języka polskiego. T. II. Warszawa.   Google Scholar

Dubisz S. (red.) (2018): Wielki słownik języka polskiego PWN. T. I–IV. Warszawa.   Google Scholar

Dyszak A.S. (2023): Nowy słownik gwary miejskiej bydgoszczan. Bydgoszcz.   Google Scholar

Dziurda M., Choroba P. (2013): Słownik gwary młodzieżowej. Toruń.   Google Scholar

Fałowski A. (2022): Słownik etymologiczny polszczyzny potocznej PWN. Warszawa.   Google Scholar

Grochowski M. (2003): Słownik polskich przekleństw i wulgaryzmów. Warszawa.   Google Scholar

Gruchmanowa M., Walczak B. (red.) (1999): Słownik gwary miejskiej Poznania. Warszawa–Poznań.   Google Scholar

Kania S. (1995): Słownik argotyzmów. Warszawa.   Google Scholar

Kułacz S. (2018): Germanizmy w gwarze polskich żołnierzy armii austro-węgierskiej. Rzeszów.   Google Scholar

Lubaś W. (red.) (2001, 2006): Słownik polskich leksemów potocznych. T. I–II. Kraków.   Google Scholar

Malmor I. (2009): Słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa–Bielsko Biała.   Google Scholar

Mańczak W. (2017): Polski słownik etymologiczny. Kraków.   Google Scholar

Monier-Williams M. (1999): A Sanskrit-English Dictionary. Delhi.   Google Scholar

Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiedzki W. (red.) (1902, 1919): Słownik języka polskiego. T. II, VII. Warszawa.   Google Scholar

Podgórska B., Podgórski A. (2019): Słownik gwar śląskich. Godómy po naszymu, czyli po śląsku. Katowice.   Google Scholar

Rastorgueva V.S., Edelman D.I. (2003): Ètimologičeskij slovar’ iranskich jazykov. Vol. II. Moskva.   Google Scholar

Rédei K. (1986–1988): Uralisches etymologisches Wörterbuch. Budapest.   Google Scholar

Sławski F. (1952–1982): Słownik etymologiczny języka polskiego. T. I–V. Kraków.   Google Scholar

Sławski F. (red.) (1974): Słownik prasłowiański. T. I. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.   Google Scholar

Smoczyński W. (2007): Słownik etymologiczny języka litewskiego. Wilno.   Google Scholar

Stępniak K. (1993): Słownik tajemnych gwar przestępczych. Londyn.   Google Scholar

Ułaszyn H. (1951): Język złodziejski. Łódź.   Google Scholar

Vasmer M. [Fasmer M.] (1987): Ètimologičeskij slovar’ russkogo jazyka. T. III. Moskva.   Google Scholar

Wessén E. (2002): Våra ord. Kortfattad etymologisk ordbok. Stockholm.   Google Scholar

Witczak K.T. (2020): Antonimizacja jako problem diachroniczny. [W:] Wokół pewnego cytatu. Red. K. Wojan. Warszawa, s. 469–474.   Google Scholar

Zgółkowa H. (red.) (1997, 2003): Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny. T. XI, XLI. Poznań.   Google Scholar


Published
2025-03-22

Cited by
Crossref
0
Scopus
0

Witczak, K. T. (2025). Etymological Considerations on Polish Colloquial Vocabulary. Prace Językoznawcze, 27(1), 149–161. https://doi.org/10.31648/pj.10951

Krzysztof Tomasz Witczak 
Uniwersytet Łódzki
https://orcid.org/0000-0001-8895-974X