Differential elements in Silesian toponyms with the Berg / góra component
Abstract
The article concerns Silesian geographical names featuring the component Berg / góra (‘mountain’) and the differential elements. The analysed onomastic material comes from Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska [Etymological Dictionary of Geographical Names of Silesia] and includes names of originally German and Polish origin, as well as new Polish names altered by the Commission for Determining Place Names after World War II. The study aims to compare the methods of compound name creation in Polish and German. Using the methodology of linguistic image of the world, the research demonstrates how these names reflect interpretations and classifications
of reality, hierarchies of values, and an anthropocentric perspective on the world.
Polish and German names interwoven in Silesia, although distinct from the perspective
of word-formation, share similar differential elements that describe the size and shape
of an object, its location, topographical characteristics, the presence of fauna and flora,
or the relationship between the object and humans. They may also serve as reflections
of material or spiritual culture. Silesia emerges as a region of rich symbolism and diverse
linguistic and cultural heritage. Findings of the study indicate that the linguistic images
of the world represented by the discussed toponyms in both languages are similar to each
other and coherent.
Keywords:
geographical names, Silesia, toponymic linguistic image of the world, linguistic interpretation of realityReferences
Biolik M. (2001): Współczesne konotacje semantyczne oronimów motywowanych nazwami zwierząt na Warmii i Mazurach. [W:] Toponimia i oronimia. Red. A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch. Kraków, s. 333–340. Google Scholar
Choroś M. (2011): Nazwy złożone w toponimii śląskiej. Opole. Google Scholar
Gondecka T. (1976): Tendencja do uniwerbizacji w nazewnictwie geograficznym. „Onomastica Slavogermanica”. T. 10, s. 111–130. Google Scholar
Grimm J., Grimm W.: Deutsches Wörterbuch von Jacob Grimm und Wilhelm Grimm, http://www.woerterbuchnetz.de Google Scholar
, dostęp: 25.09.2024. Google Scholar
Grzegorczykowa R., Laskowski, R., Wróbel H. (red.) (1998): Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. Warszawa. Google Scholar
Handke K. (1976): Budowa morfologiczna i funkcje compositów polskich. Wrocław. Google Scholar
Jurczyńska-Kłosok A. (2010): Językowy obraz Karpat polskich zawarty w mikrotoponimii Gorców. „Onomastica” LIV, s. 121–138. Google Scholar
Jurczyńska-Kłosok A. (2020): Nazewnictwo Tatr Wysokich. Konceptualizacja przestrzeni górskiej. Kraków. Google Scholar
Klisiewicz E. (2002): Composita toponimiczne motywowane przez antroponimy w dawnym powiecie tarnopolskim. „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Folia 6. Studia Linguistica” 1, s. 123–127. Google Scholar
Komorowska E. (2000): Nazwy metaforyczne w mikrotoponimii tatrzańskiej. „Onomastica” XLV, s. 73–106. Google Scholar
Kołodziejczyk K., Szmytkie R. (2016): Zmiany nazw geograficznych na ziemi kłodzkiej po drugiej wojnie światowej. „Onomastica” LX, s. 361–410.
Crossref
Google Scholar
Kosecki K. (2014): Metafory i metonimie w oronimach tatrzańskich. [W:] Mikrotoponimia i makrotoponimia. Problematyka wstępna. Red. A. Gałkowski, R. Gliwa. Łódź, s. 207–218.
Crossref
Google Scholar
Kurek H. (2002): Językowy obraz Podkarpacia (na przykładzie mikrotoponimii Dukielszczyzny). [W:] Rozmaitości językowe ofiarowane prof. dr. hab. Januszowi Strutyńskiemu z okazji Jego jubileuszu. Red. M. Skarżyński, M. Szpiczakowska. Kraków, s. 139–164. Google Scholar
Lakoff G., Johnson M. (1988): Metafory w naszym życiu. Przekład T. Krzeszowski. Warszawa. Google Scholar
Lech-Kirstein D. (2019): Językowy obraz świata w polskich i niemieckich oronimach pochodzących od nazw roślin i zwierząt. [W:] Nazwy własne w języku, literaturze i kulturze. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Zofii Abramowicz. Red. A. Rygorowicz-Kuźma, K. Rutkowski. Białystok, s. 351–366. Google Scholar
Morciniec N. (2020): Wprowadzenie do językoznawstwa niemieckiego. Wrocław. Google Scholar
Rutkowski M. (2001): Typ przestrzeni społecznej a nazewnictwo (na przykładzie oronimii Tatr). [W:] Toponimia i oronimia. Red. A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch. Kraków, s. 323–332. Google Scholar
Smoczyński P. (1966): Sposoby przejmowania przez język polski compositów niemieckich. „Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego”. T. 6, s. 39–46. Google Scholar
Swoboda P. (2015): (Nie)autentyczność mikrotoponimów ustalonych po 1945 r. na Ziemiach Zachodnich. [W:] Mikrotoponimy i makrotoponimy w komunikacji i literaturze. Red. A. Gałkowski, R. Gliwa. Łódź, s. 41–54.
Crossref
Google Scholar
Taszycki W. (1960): Złożone nazwy miejscowe w języku polskim. „Slavia” XIX, s. 59–64. Google Scholar
Warchoł S. (red.) (2000): Słowiańskie composita onomastyczne (Toponimia. Varia). „Rozprawy Slawistyczne” 17, s. 41–54. Google Scholar
Wolnicz-Pawłowska E. (2021): Nazwy wzgórz i wzniesień w nowej warstwie nazewniczej województwa warmińsko-mazurskiego. „Prace Językoznawcze” XXIII/2, s. 79–90.
Crossref
Google Scholar
Zierhofferowa Z., Zierhoffer K. (2001): Apelatyw góra w oronimii oraz uwagi o polskich nazwach gór Europy i świata. [W:] Toponimia i oronimia. Red. A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch. Kraków, s. 313–322. Google Scholar
