Fala i wełna – pochodzenie polskich wyrazów oraz ich najstarsze przekształcenia semantyczne (z nazewnictwem w tle, np. nazwa rzeki Wełna, nazwa miejscowości Wleń oraz nazwy miejsc Wawel i Bawół)
Jerzy Duma
WarszawaAbstract
Polish word fala ‘wave’ (from germ. Welle), which has ousted old ps. *vľ̥nˈa ‘wave’ and
other word wełna ‘wool’ < ps. *vˈľ̥na ‘wool’ – they sounded very similar in the past. But they are
dated from different two pie. roots: *u̯l̥h3- ‘strong stricke, hit’ (: *u̯elh3-/*u̯olh3-) and *Hu̯l̻h2-
‘pick out, fleece, wool’ (: *Hu̯elh2-/*Hu̯olh2-). In polish onomastics pie. root *u̯l̥h3- (:*Hu̯elh2-
/*Hu̯olh2-) meanings ‘wave, wet fields’ prevailed. It concerns for slavic times onomastics
as well as before slavic.
Keywords:
fala, wełna, ewolucja znaczeń, nazwy rzek Wełna, Vìlnia, Wel, WelleReferences
Babik Z. (2001): Najstarsza warstwa nazewnicza na ziemiach polskich. Kraków. Google Scholar
Bańkowski A. (1986): O staropolskiej nazwie Wąwał i mitycznej nazwie Wawel. „Slavia Occidentalis” 43, s. 15−20. Google Scholar
Bednarczuk L. (2010): Nazwy Wilna i jego mieszkańców w dokumentach Wielkiego Księstwa Litewskiego (WKL). „Annales Universitatis Pedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” V, s. 3−18 Google Scholar
Bijak U. (2013): Nazwy wodne dorzecza Wisły. Kraków. Google Scholar
Biolik M. (1994): Mikrotoponimia byłego powiatu ostródzkiego. Olsztyn. Google Scholar
Blažienė G. (2005): Baltische Ortsnamen in Ostpreußen. Hydronymia Europaea. Sonderband III. Stuttgart. Google Scholar
Boryś W. (1975): Prefiksacja imienna w językach słowiańskich. Wrocław. Google Scholar
Duma J. (1979): Wokalizacja jerów słabych w rdzennej sylabie nagłosowej w południowo-wschodniej Słowiańszczyźnie. Wrocław 1979. Google Scholar
Duma J. (1990): Rozwój sonantów zgłoskotwórczych w gwarach południowo-wschodniej Słowiańszczyzny. Wrocław. Google Scholar
Duma J. (1995): The phonetic phenomena connected with the strengthening and weakening of sonants in Bulgarian and Macedonian dialects. [In:] Trends in Linguistics. Studies and Monographs 79. Medieval Dialectology. Editor J. Fisiak. Berlin – New York. Google Scholar
Duma J. (1999): Nazwy rzek lewobrzeżnego Mazowsza z całym dorzeczem Pilicy. Warszawa. Google Scholar
Duma J. (2000): Jak odczytać nazwę rzeki Wełna? [W:] Kontakty językowe polszczyzny na pograniczu wschodnim. Prace ofiarowane Profesorowi Januszowi Riegerowi. Warszawa, s. 67−70. Google Scholar
Duma J. 2012): Wybrane nazwy jezior z terenu Welskiego Parku Krajobrazowego i najbliższej okolicy. „Prace Językoznawcze” XIV, s. 79−88. Google Scholar
Gala S. (1992): Polskie nazwy osobowe z podstawowym -l-/-ł- w części sufiksalnej. Łódź. Google Scholar
Index zur Reihe Hydronymia Germaniae. Bearb. von Eckhard Eggers. (2005). Hydronymia Germaniae. Reihe A. Sonderband 1. Stuttgart. Google Scholar
Körner S. (1993): Ortsnamenbuch der Niederlausitz. Berlin. Google Scholar
Мирчев K. (1978): Историческа граматика на българския език. Sofia. Google Scholar
Rymut K. (1982): Bawół a Uniwersytet Krakowski. „Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego. Prace Językoznawcze” 8 (1983), s. 163−167. Google Scholar
Stieber Z. (1966): Historyczna i współczesna fonologia języka polskiego. Warszawa. Google Scholar
Szulowska W., Wolnicz-Pawłowska E. (2001): Nazwy wód w Polsce. Cz. I: Układ alfabetyczny. Warszawa. Google Scholar
Taszycki W. (1955): Historia i znaczenie nazwy Wawel. „Onomastica” I, s. 41−59. Google Scholar
Топоров В. Н., Трубачев О. Н. (1972): Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Moskwa. Google Scholar
Васильев В. Л. (2012): Славянские топонимические древности Новгородской земли. Moskwa. Google Scholar
Vanagas A. (1981): Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. Vilnius. Google Scholar
Warszawa
License
Access to the electronic edition of the journal is open (open access). It does not require any fees, logging in or providing personal data. Every person, regardless of race, gender, sexual orientation, ethnic origin, nationality, faith or political opinion, may read articles published in "Prace Językoznawcze", download versions of texts in PDF file format, identical to the printed version, and submit for publication texts of their authorship, concerning linguistic issues and meeting editorial substantive and editorial requirements and academic ethical standards binding in science.
Authors of texts may place PDF files with their texts or the entire issue of a journal on scientific Internet portals, indicating the source of the text. The number of PDF files to be used is unlimited. It is forbidden to use the texts commercially or to derive material benefits from them. The Editorial Board has the right to publish the received texts in printed and electronic editions and to disseminate their entirety as well as abstracts and keywords on the website of the journal, the publishing platform of the University of Warmia and Mazury, in printed editions and in Internet scientific databases.
