Granice mowy nienawiści – prawo a rzeczywistość

Danuta Kępa-Figura

doi:10.31648/pj.4974

The boundaries of hate speech: law and reality

Danuta Kępa-Figura

DOI: https://doi.org/10.31648/pj.4974

Abstract

The reasons for exploring hate speech in this article were: the significance of this category
in the Polish public discourse in the second decade of the 21st century; lack of consensus as
to what phenomenon it falls within the scope of this category; a need for a legal, statutory
definition of this term. The main aims of the article were to capture the moment when
the meaning of the notion of hate speech broadened, to discover factors determining this
broadening, and to assess the validity of a postulate to make hate speech a legal term.
To realize the research objectives a selection of texts representing anti-discrimination
discourse was analysed as the greatest impact on the broadening of the meaning of hate
speech is wielded by entities involved in the protection of minority rights (in particular
the rights of sexual minorities). The characteristics of this non-legal understanding
of hate speech are listed, taking into account a linguistic, a sociological and a psychological
perspective. The article distinguishes the characteristics of hate speech that – according
to the entities involved in the defence of minority rights – are decisive for the inclusion
of homophobic discourse within the scope of hate speech. It also discusses those features
that are decisive for the identification of cases of hate speech in the field of symbolic
violence, caused by contempt or hatred. Taking into account the fact that broadening
the non-legal understanding of hate speech does not have to imply penalizing all
its manifestations, and allowing for diverse interferences between the legal and the
non-legal understanding of hate speech, the postulate of turning this concept into a legal
term was found unjustified. It was also shown that when there is a balance between being
a minority and being a sufficiently large/visible minority, broadly understood hate speech
is taken into account in the legislative reality.

Keywords:

hate speech, anti-discrimination discourse, linguistics and penal law

References

Bilewicz M., Marchlewska M., Soral W., Winiewski M. (2014): Mowa nienawiści. Raport z badań sondażowych, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa, , dostęp: 14.09.2019. Google Scholar

Bodnar A. (2016): Oświadczenie RPO z okazji Międzynarodowego Dnia Walki z Homofobią i Transfobią (17 maja 2016 r.), , dostęp: 25.05.2019. Google Scholar

Bodnar A. (2019a): 20 rekomendacji RPO. Adam Bodnar o sposobach rozwiązywania problemu mowy nienawiści, , dostęp: 15.09.2019. Google Scholar

Bodnar A. (2019b): Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów ws. walki z mową nienawiści (19 lutego 2019 r.), , dostęp: 25.05.2019. Google Scholar

Bulandra A., Zimnoch M. (2015): Mowa nienawiści w przestrzeni publicznej. Raport z badań prasy w 2014 roku. Red. J. Kościółek. Stowarzyszenie INTERKULTURALNI PL orazFundacja Dialog-Pheniben. Kraków. Google Scholar

Cegieła A. (2014): Słowa i ludzie. Wprowadzenie do etyki słowa. Warszawa. Google Scholar

Kodeks karny – Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r., Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553. Google Scholar

Komitet Ministrów Rady Europy (1997): Recommendation No. R (97) 20 of the Committee of Ministers to member states on “hate speech, , dostęp:14.09.2019. Google Scholar

Komitet Ministrów Rady Europy (2010a): Key legal trends in the protection of LGBT rights in the European Union 2008–2010, , dostęp: 14.09.2019. Google Scholar

Komitet Ministrów Rady Europy (2010b): Recommendation of the Committee of Ministers to member states on measures to combat discrimination on grounds of sexual orientation or gender identity, , dostęp: 25.05.2019. Google Scholar

Kublik A. (2015): Wyborcy PiS boją się sąsiadów bardziej niż reszta Polaków. „Gazeta Wyborcza” 23 października 2015, dostęp: 16 maja 2018. Google Scholar

Linde-Usiekniewicz J. (2015): Teoria relewancji jako narzędzie opisu mowy nienawiści. „Studia Pragmalingwistyczne”. R. VII, s. 53–68. Google Scholar

Łodziński S. (2003): Problemy dyskryminacji osób należących do mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce (polityka państwa, regulacje prawne i nastawienie społeczne). Wydział Analiz Ekonomicznych i Społecznych Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu. Warszawa, , dostęp: 25.05.2019. Google Scholar

Makuchowska M. (red.) (2011): Przemoc motywowana homofobią. Raport 2011. Kampania Przeciw Homofobii. Warszawa. Google Scholar

Pływaczewski W., Duda M. (red.) (2017): Mowa nienawiści a prawo na tle współczesnych zjawisk społeczno-politycznych. Olsztyn. Google Scholar

Portal mowanienawiści.info: , dostęp: 14.09.2019. Google Scholar

Rada Europy (2008): Decyzja ramowa Rady Europy 2008/913/WSiSW z 28 listopada 2008 r. w sprawie zwalczania pewnych form i przejawów rasizmu oraz ksenofobii za pomocą środków prawnokarnych. „Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej” L 328, 6 grudnia 2008 r., , dostęp: 12.09.2019. Google Scholar

Rogalska E., Urbańczyk M. (2017): Złożoność zjawiska mowy nienawiści w pozaprawnym aspekcie definicyjnym. „Acta Universitatis Wratislaviensis. No 3780. Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 39, nr 2, s. 117–135. Google Scholar

Download