African nature in reportages by Ryszard Kapuściński: literariness, faithfulness to facts, an individual vision of the world (based on the book Heban [the English title: The Shadow of the Sun])
Abstract
This article is an attempt to demonstrate the influence of literariness and faithfulness
to facts on the way of expressing and forming an individual vision of the world in
the literary reportage. On the one hand, the fact of showing reality in a documentary
text is determined by the factual nature of the account. Hence, the author strives to
present the truth about the world – the truth which is not so much an objective record
of facts, but is rather marked by a subjective, personal perspective at events. On the other hand, the literary form (style) determines such a choice of devices and techniques of artistic
expression that impose an individualized view of reality. Excerpts of Kapuściński’s reportages
from the book Heban were used as an illustration of the theoretical considerations.
The analysis presented in the article shows that the literary devices used (such as contrast,
enumeration, vivid comparisons and metaphors) determined by the features of the genre
(literary reportage) serve to convey the truth about the places described and help to accurately
depict the essence of events or reveal various aspects of the described phenomena.
Keywords:
language and style of reportage, individual vision of the world, African nature, literary reportage by Ryszard KapuścińskiReferences
Balcerzan E. (2013): Literackość. Modele, gradacje, eksperymenty. Toruń. Google Scholar
Bukowska A. (1975): Literatura bez fikcji. „Miesięcznik Literacki” nr 9, s. 131−132. Google Scholar
Chylak-Wińska E. (2007): Afryka Kapuścińskiego. Poznań. Google Scholar
Dubisz S. (red.) (2003): Uniwersalny słownik języka polskiego. T. I−IV. Warszawa. Google Scholar
Dzięglewski M. (2009): Reportaże Ryszarda Kapuścińskiego: źródło poznania społeczeństw i kultur. Lublin. Google Scholar
Głowiński M. (2008): Kapuściński: reportaż jako sztuka. [W:] „Życie jest z przenikania…”. Szkice o twórczości Ryszarda Kapuścińskiego. Red. B. Wróblewski. Warszawa, s. 63−66. Google Scholar
Gołaszewska M. (1984): Estetyka rzeczywistości. Warszawa. Google Scholar
Horodecka M. (2010): Zbieranie głosów. Sztuka opowiadania Ryszarda Kapuścińskiego. Gdańsk. Google Scholar
Jastrzębski J. (2009): Reportaż jako spotkanie w języku. [W:] Spotkanie w twórczości Ryszarda Kapuścińskiego. Red. M. Horodecka. Gdańsk, s. 40−51. Google Scholar
Jeziorska-Haładyj J. (2016): O granicach reportażu na łamach „Rocznika Literackiego” (1932–1984). „Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne” 5, s. 13−24. Google Scholar
Kapuściński R. (1997): Dlaczego piszę? „Gazeta Wyborcza” 1997, nr 280 z 2 grudnia. Google Scholar
Kapuściński R. (2008): Autoportret reportera [prwdr. 2003]. Wybór: K. Strączek. Kraków. Google Scholar
Kapuściński R. (2008a): Rwący nurt historii. Zapiski o XX i XXI wieku. Wybór: K. Strączek. Kraków. Google Scholar
Kapuściński R. (2013): Heban. Warszawa. Google Scholar
Kapuściński R. (2013a): To nie jest zawód dla cyników. Warszawa. Google Scholar
Kuryłowicz B. (2017): Idiostyl a metafora pojęciowa. [W:] Socjolekt. Idiolekt. Idiostyl. Historia i współczesność. Red. U. Sokólska. Białystok, s. 123−132. Google Scholar
Misiewicz J. (2004): „Praesens historicus” jako figura reportażu. [W:] Reportaż w dwudziestoleciu międzywojennym. Red. K. Stępnik, M. Piechota. Lublin, s. 65−70. Google Scholar
Nierenberg B. (2011): Ryszard Kapuściński – wielkim artystą jest. [W:] Mistrzowie literatury czy dziennikarstwa. Red. K. Wolny-Zmorzyński, W. Furman, J. Snopek. Warszawa, s. 113−118. Google Scholar
Nowacka B., Ziątek Z. (2008): Ryszard Kapuściński. Biografia pisarza. Kraków. Google Scholar
Piechota M. (2011): Techniki narracyjne we współczesnym polskim reportażu literackim. [W:] Mistrzowie literatury czy dziennikarstwa. Red. K. Wolny-Zmorzyński, W. Furman, J. Snopek. Warszawa, s. 97−107. Google Scholar
Rejter A. (2000): Kształtowanie się gatunku reportażu podróżniczego w perspektywie stylistycznej i pragmatycznej. Katowice. Google Scholar
Siembieda M. (2003): Reportaż po polsku. Poznań. Google Scholar
Witosz B. (2009): Stylistyka dyskursu – nowe horyzonty badań nad stylem autora. [W:] Język i styl twórcy w kręgu badań współczesnej humanistyki. Red. K. Maćkowiak, C. Piątkowski. Zielona Góra, s. 313−320. Google Scholar
Woźniakiewicz-Dziadosz M. (2004): O literackości reportażu. [W:] Reportaż w dwudziestoleciu międzywojennym. Red. K. Stępnik, M. Piechota. Lublin, s. 93−101. Google Scholar
Wysocka A. (2016): Fakty – język – podmiotowość. Stylistyczne osobliwości reportaży Ryszarda Kapuścińskiego. Lublin. Google Scholar
Żyrek-Horodyska E. (2017): Reportaż literacki wobec literatury. Korzenie i teorie. „Pamiętnik Literacki” 4, s. 119−131. Google Scholar
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
