African nature in reportages by Ryszard Kapuściński: literariness, faithfulness to facts, an individual vision of the world (based on the book Heban [the English title: The Shadow of the Sun])

Beata Kuryłowicz

Uniwersytet w Białymstoku
https://orcid.org/0000-0003-2309-4313


Abstract

This article is an attempt to demonstrate the influence of literariness and faithfulness
to facts on the way of expressing and forming an individual vision of the world in
the literary reportage. On the one hand, the fact of showing reality in a documentary
text is determined by the factual nature of the account. Hence, the author strives to
present the truth about the world – the truth which is not so much an objective record
of facts, but is rather marked by a subjective, personal perspective at events. On the other hand, the literary form (style) determines such a choice of devices and techniques of artistic
expression that impose an individualized view of reality. Excerpts of Kapuściński’s reportages
from the book Heban were used as an illustration of the theoretical considerations.
The analysis presented in the article shows that the literary devices used (such as contrast,
enumeration, vivid comparisons and metaphors) determined by the features of the genre
(literary reportage) serve to convey the truth about the places described and help to accurately
depict the essence of events or reveal various aspects of the described phenomena.


Keywords:

language and style of reportage, individual vision of the world, African nature, literary reportage by Ryszard Kapuściński


Balcerzan E. (2013): Literackość. Modele, gradacje, eksperymenty. Toruń.   Google Scholar

Bukowska A. (1975): Literatura bez fikcji. „Miesięcznik Literacki” nr 9, s. 131−132.   Google Scholar

Chylak-Wińska E. (2007): Afryka Kapuścińskiego. Poznań.   Google Scholar

Dubisz S. (red.) (2003): Uniwersalny słownik języka polskiego. T. I−IV. Warszawa.   Google Scholar

Dzięglewski M. (2009): Reportaże Ryszarda Kapuścińskiego: źródło poznania społeczeństw i kultur. Lublin.   Google Scholar

Głowiński M. (2008): Kapuściński: reportaż jako sztuka. [W:] „Życie jest z przenikania…”. Szkice o twórczości Ryszarda Kapuścińskiego. Red. B. Wróblewski. Warszawa, s. 63−66.   Google Scholar

Gołaszewska M. (1984): Estetyka rzeczywistości. Warszawa.   Google Scholar

Horodecka M. (2010): Zbieranie głosów. Sztuka opowiadania Ryszarda Kapuścińskiego. Gdańsk.   Google Scholar

Jastrzębski J. (2009): Reportaż jako spotkanie w języku. [W:] Spotkanie w twórczości Ryszarda Kapuścińskiego. Red. M. Horodecka. Gdańsk, s. 40−51.   Google Scholar

Jeziorska-Haładyj J. (2016): O granicach reportażu na łamach „Rocznika Literackiego” (1932–1984). „Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne” 5, s. 13−24.   Google Scholar

Kapuściński R. (1997): Dlaczego piszę? „Gazeta Wyborcza” 1997, nr 280 z 2 grudnia.   Google Scholar

Kapuściński R. (2008): Autoportret reportera [prwdr. 2003]. Wybór: K. Strączek. Kraków.   Google Scholar

Kapuściński R. (2008a): Rwący nurt historii. Zapiski o XX i XXI wieku. Wybór: K. Strączek. Kraków.   Google Scholar

Kapuściński R. (2013): Heban. Warszawa.   Google Scholar

Kapuściński R. (2013a): To nie jest zawód dla cyników. Warszawa.   Google Scholar

Kuryłowicz B. (2017): Idiostyl a metafora pojęciowa. [W:] Socjolekt. Idiolekt. Idiostyl. Historia i współczesność. Red. U. Sokólska. Białystok, s. 123−132.   Google Scholar

Misiewicz J. (2004): „Praesens historicus” jako figura reportażu. [W:] Reportaż w dwudziestoleciu międzywojennym. Red. K. Stępnik, M. Piechota. Lublin, s. 65−70.   Google Scholar

Nierenberg B. (2011): Ryszard Kapuściński – wielkim artystą jest. [W:] Mistrzowie literatury czy dziennikarstwa. Red. K. Wolny-Zmorzyński, W. Furman, J. Snopek. Warszawa, s. 113−118.   Google Scholar

Nowacka B., Ziątek Z. (2008): Ryszard Kapuściński. Biografia pisarza. Kraków.   Google Scholar

Piechota M. (2011): Techniki narracyjne we współczesnym polskim reportażu literackim. [W:] Mistrzowie literatury czy dziennikarstwa. Red. K. Wolny-Zmorzyński, W. Furman, J. Snopek. Warszawa, s. 97−107.   Google Scholar

Rejter A. (2000): Kształtowanie się gatunku reportażu podróżniczego w perspektywie stylistycznej i pragmatycznej. Katowice.   Google Scholar

Siembieda M. (2003): Reportaż po polsku. Poznań.   Google Scholar

Witosz B. (2009): Stylistyka dyskursu – nowe horyzonty badań nad stylem autora. [W:] Język i styl twórcy w kręgu badań współczesnej humanistyki. Red. K. Maćkowiak, C. Piątkowski. Zielona Góra, s. 313−320.   Google Scholar

Woźniakiewicz-Dziadosz M. (2004): O literackości reportażu. [W:] Reportaż w dwudziestoleciu międzywojennym. Red. K. Stępnik, M. Piechota. Lublin, s. 93−101.   Google Scholar

Wysocka A. (2016): Fakty – język – podmiotowość. Stylistyczne osobliwości reportaży Ryszarda Kapuścińskiego. Lublin.   Google Scholar

Żyrek-Horodyska E. (2017): Reportaż literacki wobec literatury. Korzenie i teorie. „Pamiętnik Literacki” 4, s. 119−131.   Google Scholar


Published
2020-02-27

Cited by

Kuryłowicz, B. (2020). African nature in reportages by Ryszard Kapuściński: literariness, faithfulness to facts, an individual vision of the world (based on the book Heban [the English title: The Shadow of the Sun]). Prace Językoznawcze, 22(2), 79–91. https://doi.org/10.31648/pj.5235

Beata Kuryłowicz 
Uniwersytet w Białymstoku
https://orcid.org/0000-0003-2309-4313