Funkcje antroponimów literackich w powieściach polskich

Anna Tyrpa

doi:10.31648/pj.6600

Funkcje antroponimów literackich w powieściach polskich

Anna Tyrpa

Instytut Języka Polskiego PAN w Krakowie

DOI: https://doi.org/10.31648/pj.6600

Abstract

The author presents first names and surnames of fictional characters which later appear
in texts written by other authors. It can be said that there are two objectives of such
a solution: 1. giving new characters the names and/or surnames of characters from other
works; 2. transferring metaphorical meanings that are carried by nomina propria known
from most renowned and recognisable literary texts. When it comes to the first objective,
the author shows the secondary use of surnames from S. Żeromski’s books in a crime
novel, taking over a name and a surname from A. Szklarski’s novel by the Kuźmińskis,
as well as references to the same names used both by older and more recent literary works.
As regards the second objective, the author presents literary use of anthroponyms that have gained metaphorical meanings: Cinderella, Don Quixote, Robinson, Faust,
Frankenstein, Romeo and Juliett, Werther, Alice (from Wonderland), Sherlock Holmes,
Anne (of Green Gables), Zagłoba, Wołodyjowski, Borejko. Literary contexts are compared
with some dictionaries: Słownik eponimów czyli wyrazów odimiennych [Dictionary
of Eponyms or Words Derived from Names], Słownik mitów i tradycji kultury [Dictionary
of Myths and Traditions of Culture], Skrzydlate słowa [Winged Words] and Alfabetyczny
wykaz onimów bazowych i ich derywatów [Alphabetical Index of Basic Proper Names and
Their Derivates] by B. Dereń.

Keywords:

intertextuality of literary anthroponyms, literary onomastics, eponym, winged word, proper name as a metaphor, function of literary personal names

References

Kania S. (1993): Kilka uwag o onomastyce literackiej w utworach dla dzieci Wojciecha Żukrowskiego. [W:] Onomastyka literacka. Red. M. Biolik. Olsztyn, s. 213–218. Google Scholar

Korzeniewska E. (red.) (1964): Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. III: R–Ż. Warszawa. Google Scholar

Kosyl C. (1978): Metaforyczne użycie nazw własnych. [W:] Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego. Red. M. Szymczak. Wrocław, s. 133–143. Google Scholar

Kosyl C. (1998): Nazwy własne w literaturze pięknej. [W:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia. Red. E. Rzetelska-Feleszko. Warszawa–Kraków, s. 363–387. Google Scholar

Krajewski L. (1993): Porównania z antroponimicznym komponentem. [W:] Onomastyka literacka. Red. M. Biolik. Olsztyn, s. 385–392. Google Scholar

Kuncewicz P. (1993): Agonia i nadzieja. T. III: Poezja polska od 1956. Warszawa. Google Scholar

Pietrzak M. (2009): O nagłówkach felietonów drugiej połowy XIX wieku. „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN” LIV, s. 127–138. Google Scholar

Rudnicka-Fira E. (1981): Nazewnictwo w „Dziadach” Adama Mickiewicza. „Język Artystyczny” 2, s. 145–170. Google Scholar

Siwiec A. (1998): Nazwy własne w prozie Michała Choromańskiego, Lublin. Google Scholar

Superczyńska J. (2004): Borejko z Wilna, Stryba z Poznania i Dmuchawiec z wyobraźni – o nazwiskach w Jeżycjadzie Małgorzaty Musierowicz. [W:] Językoznawstwo jako przedmiot zainteresowań studenckich kół naukowych. Studencka Międzynarodowa Konferencja Naukowa Łódź, 14–15 maja 2003. Red. I. Jaros. Łódź, s. 259–269. Google Scholar

Tyrpa A. (2016a): Źródła reproduktów w powieściach Moniki Szwai. [W:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich. Red. G. Dziamska-Lenart, J. Liberek. Poznań, s. 135–157. Google Scholar

Tyrpa A. (2016b): Polska literatura piękna źródłem reproduktów w powieściach Małgorzaty Musierowicz. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis” 210. „Studia Linguistica” XI, s. 119–136. Google Scholar

Tyrpa A. (2017): Współczesne powieści polskie łącznikiem między dawnymi i młodszymi laty (rocznicowe przypomnienie Henryka Sienkiewicza). [W:] Dialog pokoleń 3. Red. E. Wierzbicka-Piotrowska. Warszawa, s. 349–368. Google Scholar

Wilkoń A. (1970): Nazewnictwo w utworach Stefana Żeromskiego. Wrocław. Google Scholar

Download