Between politeness and effectiveness. Teachers’ negation acts used during oral Matura exams

Anna Tabisz

Uniwersytet Opolski


Abstract

The article presents results of qualitative analysis of negation acts used by examiners
during oral Polish language school-leaving (Matura) exams. The text is divided into three
parts, the first one describing the Matura exam in the Polish language, and discussing
genre determinants of the examination conversation, recognizing that one of them is
politeness. In the next part, politeness in the teacher – student relationship is characterized,
referring to the Polish model of politeness and two basic principles: autonomy
and kindness. In the third part, results of the analysis of negation acts are presented,
including answers to the questions: What acts of negation do examiners use? How are
they expressed? Are these acts of negation polite? The material is based on 48 oral Matura exams (in total nearly 200 minutes of recordings) recorded during an oral mock Matura exam in the Polish language.


Keywords:

Matura exam conversation, genre, language politeness, eacher – student relationship, act of negation


Ajdukiewicz K. (1934): Logiczne podstawy nauczania. Warszawa.   Google Scholar

Awdiejew A. (1987): Pragmatyczne podstawy interpretacji wypowiedzi. Kraków.   Google Scholar

Awdiejew A. (2004): Gramatyka interakcji werbalnej. Kraków.   Google Scholar

Dąbrowska A. (1992): Akty etykiety językowej wyrażające brak zgody z opinią rozmówcy. [W:] „Język a kultura”. T. 6: Polska etykieta językowa. Red. J. Anusiewicz, M. Marcjanik. Wrocław, s. 115–120.   Google Scholar

Dąmbska I. (1963): Milczenie jako wyraz i jako wartość. „Roczniki Filozoficzne”. T. XI, z. 1, s. 73–79.   Google Scholar

Dąmbska I. (1973): O funkcjach semiotycznych milczenia. [W:] Znaki i myśli. Wybór pism z semiotyki, teorii nauki i historii filozofii. Red. I. Dąmbska. Warszawa–Poznań–Toruń, s. 93–104.   Google Scholar

Duszak A. (1998): Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa. Warszawa.   Google Scholar

Gajda S. (1982): Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym. Warszawa–Wrocław.   Google Scholar

Grębowiec J. (2013): Mówić i działać. Wykłady z pragmatyki języka. Wrocław.   Google Scholar

Grice H. P. (1975/1980): Logika a konwersacja. Przekład B. Stanosz. [W:] Język w świetle nauki. Red. B. Stanosz. Warszawa, s. 91–114.   Google Scholar

Horecka A. (2015): Geneza i rozwój Ajdukiewiczowskiej teorii pytań. Erotetyka Kazimierza Ajdukiewicza a erotetyki Bernarda Bolzana, Kazimierza Twardowskiego i Romana Ingardena. „Filo-Sofija” nr 28, s. 165–202.   Google Scholar

Kalisz R. (1993): Pragmatyka językowa. Gdańsk.   Google Scholar

Kita M. (1999): „…porozmawiajmy o rozmowie”. Kryteria typologii rozmowy jako interakcji werbalnej. „Stylistyka” VIII, s. 119–131.   Google Scholar

Lakoff R. (1977): Politeness, pragmatics and performatives. [W:] Proceedings of the Texas Conference on performatives, presuppositions and implicatures. R ed. A . R ogers i i n. Arlington, s. 79–106.   Google Scholar

Leech G. N. (1983): Principles of pragmatics. London.   Google Scholar

Marcjanik M. (2009): Mówimy uprzejmie. Poradnik językowego savoir-vivre’u. Warszawa.   Google Scholar

Nęcki Z. (1996): Komunikacja międzyludzka. Kraków.   Google Scholar

Ożóg K. (2011): Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia. Rzeszów.   Google Scholar

Tabisz A. (2019): „Perhaps you remember…?”. About students’ strategies of remembering the forgotten during secondary school final examination interviews. „Stylistyka” XXVIII, s. 409–427.
Crossref   Google Scholar

Trysińska M. (2015): Akty mowy jako klucz do interpretacji postaw rodzicielskich. Warszawa.   Google Scholar

Żydek-Bednarczuk U. (1994): Struktura tekstu rozmowy potocznej. Katowice.   Google Scholar


Published
2021-09-30

Cited by

Tabisz, A. (2021). Between politeness and effectiveness. Teachers’ negation acts used during oral Matura exams. Prace Językoznawcze, 23(3), 165–176. https://doi.org/10.31648/pj.6843

Anna Tabisz 
Uniwersytet Opolski