Space of homeland, space of language. Polish immigrants in northern France on their first and second homeland

Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
https://orcid.org/0000-0003-0008-8690


Abstract

The Polish understanding of homeland has a concentric structure: it progresses
centrifugally from “little” homeland (linked with one’s family, neighbourhood, or region)
to the national, European, and global homeland. In this way, various profiles of homeland
and patriotism arise, underlain by values. This study reports on the reverse, centripetal
direction of mental scanning, performed “from outside” by immigrants living in a foreign
country and missing their home. This first homeland (one’s native land, country of origin)
functions as a remembered impression, a reminiscence. An immigrant constantly travels
in the new “socio-semantic space” between two worlds, and a major role in the process
is played by one’s native and second language. New rules for the range of usage of both
languages are being negotiated. The key aspect in that process is the reverse viewing
perspective of one’s native country: the image of the lost homeland, viewed from afar,
is highly selective, minimized, emotional. In this study, I focus on the accounts of Polish
immigrants to northern France.


Keywords:

homeland, native country, second homeland, native language, second language, immigrant accounts, oral history


Bartmiński J. (1987): Ojczyzna. Projekt fragmentu hasła do słownika aksjologicznego. [W:] Co badania filologiczne mówią o wartości. Materiały z sesji naukowej 17–21 listopada 1986 r. Red. A. Bogusławski, K. Byrski, Z. Lewicki przy współpracy z J. Krzywickim.   Google Scholar

Warszawa, s. 133–168.   Google Scholar

Bartmiński J. (1989): Jak biegną drogi ojczyzny. „Ethos” 2(5), s. 165–171.   Google Scholar

Bartmiński J. (1993a): Polskie rozumienie ojczyzny i jego warianty. [W:] Pojęcie ojczyzny w językach europejskich. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 23–48.   Google Scholar

Bartmiński J. (1993b), Wprowadzenie. [W:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. T. 2: Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński. Wrocław, s. 13–23.   Google Scholar

Bartmiński J. (1998): Dynamika polskiego pojęcia ojczyzny. „Prace Filologiczne” 43, s. 53–60.   Google Scholar

Bartmiński J. (2002): Jak biegną drogi ojczyzny? Z Karolem Wojtyłą myśląc Ojczyzna. Red. W. Chudy. Lublin, s. 41–49.   Google Scholar

Bartmiński J. (2015) DOM – koncept uniwersalny i specyficzny kulturowo. [W:] Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów. Red. J. Bartmiński, I. Bielińska-Gardziel, B. Żywicka. Lublin, s. 15–33.   Google Scholar

Dubisz S. (1983): Z metodologii badań języka środowisk polonijnych. „Poradnik Językowy” 5, s. 292–301.   Google Scholar

Dubisz S. (1990): O dialektach polonijnych. „Poradnik Językowy” 7, s. 490–495.   Google Scholar

Gogolewski E. (1978): Polska emigracja zarobkowa we Francji przed drugą wojną światową. „Literatura Ludowa” 1, s. 7–23.   Google Scholar

Kłoskowska A. (1991): Kultura narodowa. [W:] Encyklopedia kultury polskiej. Pojęcia i problemy wiedzy o kulturze. Red. A. Kłoskowska. Wrocław, s. 51–62.   Google Scholar

Kopeć J. (1978): Uwagi o języku emigracji polskiej zamieszkałej w północnej Francji. „Literatura Ludowa” 1, s. 46–47.   Google Scholar

Kurowiak E. (1978): Uroczystość Bożego Ciała w miejscowości Houdain. „Literatura Ludowa” 1, s. 84.   Google Scholar

Kurpiel A. (2018): Polscy „Francuzi”. Francuska struktura odczuwania w powojennej dolnośląskiej rzeczywistości. [W:] Na swoim? U siebie? Wśród swoich? Pierwsze lata na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Red. K. Bock-Matuszyk, W. Kucharski, P. Zubowski. Wrocław, s. 227–245.   Google Scholar

Niebrzegowska S. (1999): To jest moja druga ojczyzna. Polscy emigranci z północnej Francji o sobie. Lublin.   Google Scholar

Ożóg K. (1994a): Język polski w departamentach Nord i Pas-de-Calais w północnej Francji, jego ewolucja i zanik. „Przemiany współczesnej polszczyzny” XXIV, z. 4–5. Red. S. Gajda. Opole, s. 173–180.   Google Scholar

Ożóg K. (1994b): Polskie teksty gwarowe z północnej Francji. „Język Polski” LXXIV, z. 4–5, s. 304–309.   Google Scholar

Ożóg K., Śrutek J. (1994): Komentarz historyczny. [W:] A. Taront: Wspomnienia emigranta polskiego z północnej Francji. Do druku przygotowali i komentarzami opatrzyli: D. Beauvois, K. Ożóg, J. Śrutek. Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 87–109.   Google Scholar

Porayski-Pomsta J. (1993): Wybór tekstów polonijnych z Francji. Wstęp i opracowanie J. Porayski-Pomsta. Warszawa.   Google Scholar

Rusinek A. (1978): Kronika z życia Polaków przy polskiej parafii kościoła św. Józefa, cité la chapelle, na terenie w zagłębiu górniczym w Oignies-Ostricourt 1922–1959. „Literatura Ludowa” 1, s. 57–69.   Google Scholar

Taront A. (1994): Wspomnienia emigranta polskiego z północnej Francji. Do druku przygotowali i komentarzami opatrzyli: D. Beauvois, K. Ożóg, J. Śrutek. Wrocław–Warszawa–Kraków.   Google Scholar

Tischner J. (1985): Polska jest Ojczyzną. W kręgu filozofii pracy. Paris.   Google Scholar

Walczak B. (1993): Język polski na Zachodzie. [W:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. T. 2: Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński. Wrocław, s. 537–545.   Google Scholar

Waliński M. (1978): Przyczynek do znajomości polonii francuskiej. „Literatura Ludowa” 1, s. 24–33.   Google Scholar

Wierzbicka A. (1990): Podwójne życie człowieka dwujęzycznego. [W:] Język polski w świecie. Zbiór studiów. Red. W. Miodunka. Warszawa, s. 71–104.   Google Scholar


Published
2023-09-30

Cited by

Niebrzegowska-Bartmińska, S. . (2023). Space of homeland, space of language. Polish immigrants in northern France on their first and second homeland. Prace Językoznawcze, 25(3), 117–132. https://doi.org/10.31648/pj.9186

Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska 
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
https://orcid.org/0000-0003-0008-8690