Fluencja werbalna dzieci sześcioletnich na podstawie kategorii semantycznej rośliny
Abstract
Tematem artykułu jest badanie fluencji werbalnej dzieci sześcioletnich w kategorii semantycznej rośliny. W artykule dokonano analizy zebranego materiału pod kątem liczby poprawnych i błędnych odpowiedzi oraz liczby skupień i przełączeń. Wśród generowanych klastrów można wymienić przykłady sklasyfikowane w podgrupy: owoce, warzywa, kwiaty, zboża. Łącznie utworzonych zostało 27 klastrów semantycznych zgodnych z kryterium, w tym 17 utworzonych przez chłopców i 10 przez dziewczynki. Odnotowano także 116 przełączeń semantycznych, w tym 60 wygenerowanych przez dziewczynki i 56 przez chłopców, oraz 148 przełączeń fonetycznych, w tym 71 utworzonych przez dziewczynki i 77 przez chłopców. Na podstawie wyników badań można wnioskować m.in. o jakości procesów językowych, bogactwie słownictwa leksykalnego oraz poziomie pamięci semantycznej.
Schlagworte:
fluencja słowna, fluencja semantyczna, funkcje poznawczeLiteraturhinweise
Arends R. (1994): Uczymy się nauczać. Przekład K. Kruszewski. Warszawa. Google Scholar
Benton A.L. (1968): Differential behavioural effects in frontal lobe disease. „Neuropsychologia” 6, s. 53–60.
Crossref
Google Scholar
Benton A.L., Hamsher S.K., Sivan A.B. (1983): Controlled Oral Word Association Test (COWAT).
Crossref
Google Scholar
Biechowska D., Kaczmarek I., Witkowska M., Steinborn B. (2012): Przydatność prób fluencji słownej w diagnozie różnicowej zaburzeń neurologicznych u dzieci i młodzieży. „Neurologia Dziecięca” 21(42), s. 45–51. Google Scholar
Gawda B., Szepietowska E.M. (2011): Fluencja słowna i jej uwarunkowania. „Psychologia–Etologia–Genetyka” 23, s. 63–90. Google Scholar
Gelman S.A., Taylor M. (1984): How two-year-old children interpret proper and common names for unfamiliar objects. „Child Development”, s. 1535–1540.
Crossref
Google Scholar
Gliwa-Patyńska R. (2021): Test fluencji słownej semantycznej w logopedycznej diagnozie otępienia alzheimerowskiego – wybrane aspekty. „Logopaedica Lodziensia” 5, s. 35–57.
Crossref
Google Scholar
Hall D.G. (2009): Proper names in early word learning: Rethinking a theoretical account of lexical development. „Mind & Language” 24(4), s. 404–432.
Crossref
Google Scholar
Heim S., Eickhoff S.B., Amunts K. (2008): Specialization in Broca’s region for semantic, phonological, and syntactic fluency? „Neuroimage” 40(3), s. 1362–1368.
Crossref
Google Scholar
Higgins Ch., King D., Levine D., Wheelock V., Khampkay N., Sigvard K. (2003): The relationship between executive function and verbal memory in Parkinson’s disease. „Brain and Cognition” 52, s. 343–352.
Crossref
Google Scholar
Jodzio K. (2008): Neuropsychologia intencjonalnego działania. Koncepcje funkcji wykonawczych. Warszawa. Google Scholar
Kielar-Turska M., Byczewska-Konieczny K. (2014): Specyficzne właściwości posługiwania się językiem przez osoby w wieku senioralnym. [W:] Biomedyczne podstawy logopedii. Red. S. Milewski, J. Kuczkowski, K. Kaczorowska-Bray. Gdańsk, s. 429–441. Google Scholar
Koren R., Kofman O., Berger A. (2005): Analysis of word clustering in verbal fluency of school-aged children. „Archives of Clinical Neuropsychology” 20(8), s. 1087–1104.
Crossref
Google Scholar
Lezak M.D., Howieson D.B., Bigler E.D., Tranel D. (2012): Neuropsychological assessment. Oxford. Google Scholar
Łojek E., Stańczak J. (2010): Podręcznik do Kalifornijskiego Testu Uczenia się Językowego CVLT D.C. Delisa, J.H. Kramera, E. Kaplan i B. Ober. Polska normalizacja. Warszawa. Google Scholar
Łuczywek E., Fersten E. (1992): Poziom fluencji słownej przy różnych uszkodzeniach mózgu. „Studia Psychologiczne” 30(1–2), s. 89–98. Google Scholar
Macnamara J. (1982): Names for things. Cambridge. Google Scholar
Marchak K., Hall D. (2022): Children’s understanding of proper names and descriptions. „Journal of Child Language” 49(6), s. 1295–1306.
Crossref
Google Scholar
Markman E.M., Jaswal V.K. (2004): Acquiring and using a grammatical form class: Lessons from the proper-count distinction. [W:] Weaving a Lexicon. Red. D.G. Hall, S.R. Waxman. Cambridge, s. 371–409.
Crossref
Google Scholar
Moritz S., Birkner Ch., Klos M., Jahn H., Haud J., Haasen Ch., Krausz M. (2002): Executive functioning in OCD, unipolar depression, and schizophrenia. „Archives of Clinical Neuropsychology” 17, s. 477–483.
Crossref
Google Scholar
Ostberg P., Fernaeus S.E., Hellström A., Bogdanović N., Wahlund L.O. (2005): Impaired verbal fluency: A sign of mild cognitive impairment. „Brain and Language” 95(2), s. 273–279.
Crossref
Google Scholar
Pąchalska M. (2007): Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu. Warszawa. Google Scholar
Piatt A.L., Fields J.A., Paolo A.M., Tröster A.I. (2004): Action verbal fluency normative data for the elderly. „Brain and Language” 89(3), s. 580–583.
Crossref
Google Scholar
Piskunowicz M., Bieliński Z., Zgliński A., Borkowska A. (2013): Testy fluencji słownej – zastosowanie w diagnostyce neuropsychologicznej. „Psychiatria Polska” XLVI/3, s. 475–485. Google Scholar
Ponichtera-Kasprzykowska M., Sobów T. (2014): Adaptacja i wykorzystanie testu fluencji słownej na świecie. „Psychiatria i Psychologia Kliniczna” 14(3), s. 178–187.
Crossref
Google Scholar
Porayski-Pomsta J. (1994): Umiejętności komunikacyjne u dzieci w wieku przedszkolnym. Studium psycholingwistyczne. Warszawa. Google Scholar
Potocka-Pirosz K. (2023): Fluencja semantyczna u dzieci w wieku przedszkolnym na przykładzie kategorii zwierzęta. „Prace Filologiczne” 78, s. 265–277.
Crossref
Google Scholar
Riva D., Nichelli F., Devoti M. (2000): Developmental Aspects of Verbal Fluency and Confrontation Naming in Children. „Brain and Language” 71(2), s. 267–284.
Crossref
Google Scholar
Ross T.P. (2003): The reliability of cluster and switch scores for the Controlled Oral Word Association Test. „Archives of Clinical Neuropsychology” 18(2), s. 153–164.
Crossref
Google Scholar
Ross T.P., Calhoun E., Cox T., Wenner C., Kono W., Pleasant M. (2007): The reliability and validity of qualitative scores for the Controlled Oral Word Association Test. „Archives of Clinical Neuropsychology” 22, s. 475–488.
Crossref
Google Scholar
Rossell S. (2006): Category fluency performance in patients with schizophrenia and bipolar disorder: the influence of affective categories. „Schizophrenia Research” 82, s. 135–138.
Crossref
Google Scholar
Rutkiewicz-Hanczewska M. (2016): Neurobiologia nazywania. O anomii proprialnej i apelatywnej. Poznań. Google Scholar
Sitek E.J., Konkel A., Międzobrodzka E., Sołtan W., Barczak A., Sławek J. (2014): Kliniczne zastosowania prób fluencji słownej w chorobie Huntingtona. „Hygeia Public Health” 49(2), s. 215–221. Google Scholar
Strauss E., Sherman E.M.S., Spreen O. (2006): A Compendium of Neuropsychological Tests: Administration, Norms, and Commentary. New York. Google Scholar
Szepietowska E.M., Gawda M. (2011): Ścieżkami fluencji słownej. Lublin. Google Scholar
Talarowska M., Zboralski K., Gałecki P. (2011): Wykonanie testu fluencji słownej przez chorych z depresją i organicznymi zaburzeniami depresyjnymi. „Current Problems of Psychiatry” 12(4), s. 397–403. Google Scholar
Troyer A.K., Moscovitch M., Winocur G. (1997): Clustering and switching as two components of verbal fluency: Evidence from younger and older healthy adults. „Neuropsychology” 11, s. 138–146.
Crossref
Google Scholar
Zając E. (2019): Porównanie fluencji słownej w zakresie nazw własnych i wyrazów pospolitych dzieci przedszkolnych i uczniów szkoły podstawowej. „Poradnik Językowy” 8, s. 83–92. Google Scholar
Zając E. (2021): Fluencja werbalna na podstawie wybranych kategorii nazw własnych – badania na grupie dzieci 5-letnich. „Logopedia” 50(2), s. 27–52. Google Scholar
Zając E. (2022): Fluencja czasownikowa dzieci 5-letnich – wyniki badań własnych. [W:] Miscellanea lingwistyczne i varia. Polszczyzna w różnych jej aspektach. Red. K. Kołatka. Bydgoszcz, s. 301–315. Google Scholar
Zalewska S. (2002–2003): Psychopedagogiczne uwarunkowania rozwoju mowy u dziecka. „Studia Gdańskie” XV–XVI, s. 173–179. Google Scholar
Żmudzka M. (2020): Wybrane aspekty procesu nabywania i rozumienia pojęć przez dzieci w wieku przedszkolnym. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Gospodarki” 36(5), s. 53–72. Google Scholar
