Connotations of colour names in Silesian toponymy and hydronymy (black, white, green)
Danuta Lech-Kirstein
Uniwersytet OpolskiAbstract
Colours belong to the basic means of human orientation in the world. They convey information
about values followed by a given society, are an expression of individual and
collective identity, evoke various associations and emotions, and reflect the perception
of the surrounding reality. The subject of the paper are geographical names of Silesia
containing a colour element: black, white and green – the most characteristic colours
of Silesia. Both genetically Polish and German names were examined, as the history of Silesia and the natural linguistic and cultural symbiosis make it possible to treat them
equally. Research on the names of colours in both languages does not show any major
differences in the connotations and prototypes of these names. The first part of the paper
explains terms related to the topic, such as hue vs. colour, and connotations. Then, three
colour elements are presented , starting from the etymology of the words, through their
connotations resulting from the folk perception of the world, beliefs and traditions, ending
with the analysis of geographical names containing these elements. Compounds proper,
solid compounds and juxtapositions linking adjectives with nouns confirm the prototype
patterns of white, green and black, but they also introduce new, unknown connotations.
The names with a colour element create a specific image of Silesia as a land that is dark,
dusky and wild, on the one hand, but bright, clean and full of life, on the other hand.
Keywords:
connotations, geographical names, names of hues vs. colours, Silesian onomasticsReferences
Bartmiński J. (1988): Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji. [W:] Konotacja. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 169–183. Google Scholar
Biolik M. (2001a): Konotacje semantyczne oronimów Warmii i Mazur motywowanych nazwami ptaków. [W:] Polszczyzna Mazowsza i Podlasia. Cz. V. Frazeologia i składnia polszczyzny mówionej. Olsztyn, s. 211–219. Google Scholar
Biolik M. (2001b): Współczesne konotacje semantyczne oronimów motywowanych nazwami zwierząt na Warmii i Mazurach. [W:] Toponimia i oronimia. Red. A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch. Kraków, s. 333–341. Google Scholar
Bogdanowicz E. (2017): Konotacje nazw własnych (na materiale publicystyki prasowej). Białystok. Google Scholar
Boryś W. (2005): Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków. Google Scholar
Brückner A. (1989): Słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa. Google Scholar
Brzozowska M. (2009): Etymologia a konotacja słowa. Studia semantyczne. Lublin. Google Scholar
Czachorowska M., Stypa H. (2010): Porównania prototypowe barw w językach polskim i niemieckim. „Linguistica Bidgostiana”, s. 47–58. Google Scholar
Doroszewski W. (red.) (1958, 1961): Słownik języka polskiego. T. I, III. Warszawa. Google Scholar
Duden K. (2003): Deutsches Universalwörterbuch. Mannheim–Leipzig–Vien–Zürich. Google Scholar
Duma J. (2003): Nazwy rzek polskich ze słowiańskim przymiotnikowym określeniem barwy wody. [W:] Metodologia badań onomastycznych. Red. M. Biolik. Olsztyn, s. 385–409. Google Scholar
Gaponenko I. (2019): The Colour Names in Belarusian, Russian and Polish Toponymy: Frequency Ways of Implementation of Semantics, Ethnic Meaningful Characteristics. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. Sectio FF. Vol. XXXVII, s. 41–53. Google Scholar
Gonigroszek D. (2008): Językowy obraz świata barw i kolorów jako przykład kulturowych różnic w językach. „Językoznawstwo” nr 1(2), s. 91–99. Google Scholar
Jakus-Borkowa E. (1989): Przymiotniki właściwościowe w hydronimii polskiej. [W:] Hydronimia słowiańska. Materiały z IX Konferencji Komisji Onomastyki Słowiańskiej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów. Mogilany, 16.–18.09.86. Red. K. Rymut. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź, s. 141–149. Google Scholar
Jurek K. (2011): Znaczenie symboliczne i funkcje koloru w kulturze. „Kultura – Media – Teologia” nr 4, s. 68–80. Google Scholar
Lech-Kirstein D. (2011): Znaczenie konotacyjne i asocjacyjne nazw własnych (na przykładzie nazw drinków). „Паланістыка / Полонистика / Polonistyka” 2010, s. 315–334. Google Scholar
Libera Z. (1987): Semiotyka barw w polskiej kulturze ludowej. „Etnografia Polska”. T. XXXI, z. 1, s. 115–138. Google Scholar
Rospond S. (1970): Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska. T. I; Borek H., Rospond S. (red.) (1985, 1986). T. II–III; Borek H. (red.) (1988). T. IV. Warszawa–Wrocław; Google Scholar
Sochacka S. (red.) (1991–2016). T. V–XVII. Opole (skrót: NGŚ). Google Scholar
Różycka I. (2001): Mikrotoponimy motywowane przez nazwy kolorów w kartotece „Słownika nazw terenowych Polski”. [W:] Współczesna leksyka. Red. K. Michalewski. Cz. II. Łódź, s. 76–88. Google Scholar
Rutkowski M. (2012): Słownik metafor i konotacji nazw własnych. Olsztyn. Google Scholar
Tokarski R. (1995): Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie. Lublin. Google Scholar
Wierzbicka A. (1999): Znaczenie nazw kolorów i uniwersalia widzenia. [W:] Język – umysł – kultura. Red. J. Bartmiński. Warszawa, s. 405–449. Google Scholar
Zaręba A. (1954): Nazwy barw w historii i dialektach języka polskiego. Kraków. Google Scholar
Uniwersytet Opolski
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
