On subjectivisation in the process of the intensifiers formation (on an example of Polish ogromnie [‘enormously’])

Magdalena Pastuch

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Kinga Wąsińska

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Barbara Mitrenga

Uniwersytet Śląski w Katowicach


Abstract

The article presents subjectivisation as the process that initiated changes that transformed
the adverb ogromnie (‘enormously’) into an intensifier. Subjectivisation is understood as
a process in which a sender communicates a message presenting object, features, activities
or processes situating them on his scale of values. The fixation of meaning in the semantic
structure of the unit of language whose source is the speaker’s evaluation is called
intersubjectivisation. The analysed linguistic material comes from the Electronic Corpus
of 17th- and 18th-century Polish Texts (up to 1772), the Polish Language Corpus 1830–1918
and the National Corpus of Polish. The study consisted in contextual analysis of linguistic
units’ semantic and syntactic properties in the form ogromnie. It was established that
even in the 16th century, the adverb ogromnie functioned in the meanings resulting from
its etymology, that is related to the meaning of the root -grom-. In the subsequent stages
of the development of Polish, there appeared a process of lexicalization, i.e. breaking
the semantic link between ogromnie and the base adverb. The intensifier expanded its
categorial connectivity compared to the adverb but limited its semantic connectivity, and
it coexists only with graded predicates. In contemporary it has entirely lost its connection
with its etymon and is an independent language unit belonging to the metatextual level
of language. The historical analysis of the intensifier ogromnie made it possible to draw
both detailed and more general conclusions relating to the role of subjectivisation in the
formation of the metatextual level of language. This change is semantic-pragmatic and
consists in fading of the lexical meaning and development of a general meaning related
to the speaker’s assessment of a given fragment of reality.


Keywords:

history of Polish, historical semantics, intensifier, subjectivisation, intersubjectivisation


Athanasiadou A. (2007): On the subjectivity of intensifiers. „Language Sciences” 29/4, s. 554–565.
Crossref   Google Scholar

Bałabaniak D. (2013): Polskie intensyfikatory leksykalne na tle wyrażeń gradacyjnych. Opole.   Google Scholar

Bałabaniak D. (2014): O użyciu wyrażeń przysłówkowych w pozycji intensyfikatora – problemy interpretacji. „Linguarum Silva”. T. 3, s. 29–40.   Google Scholar

Bałabaniak D., Mitrenga B. (2015): Polskie intensyfikatory w ujęciu historycznym. Katowice.   Google Scholar

Bilińska J., Derwojedowa M., Kwiecień M., Kieraś W. (2016): Mikrokorpus polszczyzny 1830–1918. „Komunikacja Specjalistyczna” 11, s. 149–161.   Google Scholar

Bolinger D. (1972): Degree Words. Berlin.
Crossref   Google Scholar

Dziwirek K. (2020): Escape from Etymology? A Corpus Study of Polish Adjectival Intensifiers. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. T. 5. Sectio N, s. 454–472.
Crossref   Google Scholar

Finegan E. (1995): Subjectivity and subjectivisation: an introduction. [W:] Subjectivity and subjectivisation: linguistic perspectives. Cambridge–New York, s. 1–16.
Crossref   Google Scholar

Grochowski M., Kisiel A., Żabowska M. (2018): Zasady opisu jednostek funkcyjnych w WSJP PAN. [W:] Wielki słownik języka polskiego PAN. Geneza, koncepcja, zasady opracowania. Red. P. Żmigrodzki, M. Bańko, B. Batko-Tokarz, J. Bobrowski, A. Czelakowska, M. Grochowski, R. Przybylska, J. Waniakowa, K. Węgrzynek. Kraków, s. 191–205.   Google Scholar

Gruszczyński W., Adamiec D., Ogrodniczuk M. (2013): Elektroniczny korpus tekstów polskich z XVII i XVIII w. (do 1772 r.). „Polonica” XXXIII, s. 311–318.   Google Scholar

Grzegorczykowa R. (1975): Funkcje semantyczne i składniowe polskich przysłówków. Wrocław.   Google Scholar

Grzegorczykowa R. (2013): O różnych rozumieniach pragmatyki w językoznawstwie. „Biuletyn PTJ” LXIX, s. 5–22.   Google Scholar

Huddleston R., Pullum G. (2002): Adjectives and Adverbs. [W:] The Cambridge Grammar of the English Language. Cambridge, s. 525–596.
Crossref   Google Scholar

Janus E. (1981): Wykładniki intensywności cechy (na materiale polskim i rosyjskim). Wrocław.   Google Scholar

Kleszczowa K. (2015): U źródeł polskich partykuł. Derywacja funkcjonalna, przemiany, zaniki. Katowice.   Google Scholar

Langacker R. (1999): Losing control: grammaticization, subjectification, and transparency. [W:] Historical Semantics and Cognition. Red. A. Blank, P. Koch. Berlin, s. 147–176.
Crossref   Google Scholar

Lyons J. (1982): Deixis and Subjectivity: Loquor, Ergo Sum? [W:] Speech, Place, and Action: Studies in Deixis and Related Topics. Red. R. Jarvella, W. Klein, J. Wiley. Chichester–New York, s. 101–124.   Google Scholar

Misz H. (1967): Opis grup syntaktycznych dzisiejszej polszczyzny pisanej. Bydgoszcz.   Google Scholar

Mitrenga B. (2014): Wykładniki intensywności typu strasznie, potwornie, przeraźliwie w historii polszczyzny. [W:] Wyrażenia funkcyjne w perspektywie diachronicznej, synchronicznej i porównawczej. Red. K. Kleszczowa, A. Szczepanek. Katowice, s. 91–107.   Google Scholar

Pastuch M., Mitrenga B. (2021): Kształtowanie się parametrycznego znaczenia przymiotnika ogromny – ogląd diachroniczny. „Język Polski” z. 4, s. 32–44.
Crossref   Google Scholar

Pastuch M., Mitrenga B., Wąsińska K. (w druku): Corpus-based research in diachronic linguistics on the example of Polish words okrutnie [cruelly], strasznie [terribly] and szalenie [madly]: from adverb to intensifier.   Google Scholar

Peters H. (1994): Degree adverbs in Early Modern English. [W:] Studies in Early Modern English. Red. D. Kastovsky. Berlin–Boston, s. 269–288.
Crossref   Google Scholar

Pęzik P. (2012): Wyszukiwarka PELCRA dla danych NKJP. [W:] Narodowy Korpus Języka Polskiego. Red. A. Przepiórkowski, M. Bańko, R.L. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk. Warszawa, s. 14–273.   Google Scholar

Przepiórkowski A., Bańko M., Górski R.L., Lewandowska-Tomaszczyk B. (red.) (2012): Narodowy Korpus Języka Polskiego. Warszawa.   Google Scholar

Siemund P. (2000): Intensifiers in English and German: A Comparison. London–New York.   Google Scholar

Sojda S. (2018): Lingwistyczna kategoria intensywności w językoznawstwie polskim i słowackim. „Slavica Slovaca” 53/2, s. 118–125.   Google Scholar

Stange U. (2017): „You’re So Not Going to Believe This”: The Use of GenX so in Constructions with Future going to in American English. „American Speech” 92(4), s. 487–524.
Crossref   Google Scholar

Stein D., Wright S. (1995): Subjectivity and subjectivisation: linguistic perspectives. Cambridge–New York.
Crossref   Google Scholar

Traugott E. (1989): On the Rise of Epistemic Meanings in English: An Example of Subjectification in Semantic Change. „Language” 65/1, s. 31–55.
Crossref   Google Scholar

Traugott E. (1995): Subjectification in grammaticalization. [W:] Subjectivity and subjectivisation: linguistic perspectives. Red. D. Stein, S. Wright. Cambridge–New York, s. 31–54.
Crossref   Google Scholar

Wajszczuk J. (2005). O metatekście. Warszawa.   Google Scholar

Witczak K.T. (2020): Rozważania nad etymologią gromu. „Poradnik Językowy” z. 10, s. 9–19.
Crossref   Google Scholar

Żmigrodzki P., Bańko M., Batko-Tokarz B., Bobrowski J., Czelakowska A., Grochowski M., Przybylska R., Waniakowa J., Węgrzynek K. (red.) (2018): Wielki słownik języka polskiego PAN. Geneza, koncepcja, zasady opracowania. Kraków.
Crossref   Google Scholar


Published
2022-09-30

Cited by

Pastuch, M. ., Wąsińska, K., & Mitrenga, B. (2022). On subjectivisation in the process of the intensifiers formation (on an example of Polish ogromnie [‘enormously’]). Prace Językoznawcze, 24(3), 27–44. https://doi.org/10.31648/pj.7911

Magdalena Pastuch 
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Kinga Wąsińska 
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Barbara Mitrenga 
Uniwersytet Śląski w Katowicach