Nominacja i predykacja jako narzędzia profilowania w dyskursie medialnym
Anna Hanus
Uniwersytet Rzeszowskihttps://orcid.org/0000-0001-5850-2511
Dorota Kaczmarek
Uniwersytet Łódzkihttps://orcid.org/0000-0002-1469-5865
Abstrakt
Artykuł koncentruje się na zjawisku profilowania jako koncepcji poznawczej i paradygmacie badawczym zaimplementowanym z obszaru badań kognitywistycznych do analiz z zakresu germanistycznej lingwistycznej analizy dyskursu. Celem artykułu jest zrekonstruowanie, w oparciu o polsko-niemieckojęzyczny korpus badawczy, profilowanych w prasie sylwetek dwóch kontrowersyjnych biografów – Artura Domosławskiego (autora książki o Kapuścińskim) i Gerharda Gnaucka (autora książki o Reichu-Ranickim). W tym ujęciu
profilowanie rozumiane jest jako dynamiczny proces konstruowania określonego wizerunku
postaci poprzez konfrontację konkurencyjnych i często ścierających się ze sobą punktów
widzenia dziennikarzy osadzonych w różnych kulturach. W oparciu o teoretyczne założenia
i specyfikę korpusu istotne stają się pytania o to, kto profiluje kogo, jaką perspektywę
przyjmuje i jakie praktyki językowe przy tym stosuje. W analizach zaprezentowanych
w niniejszym tekście wykorzystano badanie nominacji (formy referencyjne) i predykacji
(formy predykatywne) w kontekście ich potencjału do profilowania aktorów dyskursu,
a co za tym idzie do dyskursywnego profilowania wiedzy. Wybrane narzędzia pozwolą
na zrekonstruowanie nacechowanych kulturowo profili obu biografów.
Słowa kluczowe:
profilowanie, nominacja, predykacja, dyskurs medialny, aktor dyskursu, lingwistyczna analiza dyskursuBibliografia
Adamzik K. (2002): Interaktionsrollen. Die Textwelt und ihre Akteure. [In:] Texte, Diskurse, Interaktionsrollen. K. Adamzik (ed.). Tübingen, pp. 211–55. Google Scholar
Bartmiński J. (2009): Językowe podstawy obrazu świata. Lublin. Google Scholar
Busse D., Teubert W. (1994): Ist Diskurs ein sprachwissenschaftliches Objekt? Zur Methodenfrage der historischen Semantik. [In:] Begriffsgeschichte und Diskursgeschichte. Methodenfragen und Forschungsergebnisse der historischen Semantik. D. Busse, F. Hermanns, W. Teubert (eds). Wiesbaden, pp. 10–28. Google Scholar
Czachur W. (2011): Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji. „tekst i dyskurs – text und dyskurs” 4, pp. 79–97. Google Scholar
Evans V. (2009): Leksykon językoznawstwa kognitywnego. M. Buchta trans. Kraków. Google Scholar
Felder E. (2006): Semantische Kämpfe. Macht und Sprache in den Wissenschaften. Berlin– New York.
Crossref
Google Scholar
Fleischer W. (1989): Nomination und unfeste nominative Ketten. „Beiträge zur Erforschung der deutschen Sprache“ 9, pp. 13–27. Google Scholar
Gardt A. (2018): Wort und Welt. Konstruktivismus und Realismus in der Sprachtheorie. [In:] Wirklichkeit oder Konstruktion? Sprachtheoretische und interdisziplinäre Aspekte einer brisanten Alternative. E. Felder, A. Gardt (eds). Berlin–Boston, pp. 1–44.
Crossref
Google Scholar
Girnth H. (1993): Einstellung und Einstellungsbekundung in der politischen Rede. Eine sprachwissenschaftliche Untersuchung der Rede Philipp Jenningers vom 10. November 1988. Frankfurt am Main et al. Google Scholar
Hanus A. (2019): Linguistic structure of memory images in Polish and German language obituaries for Marcel Reich-Ranicki, as a media tool for the profiling of collective memory. „Humanities and Social Science” 26(2), pp. 27–45.
Crossref
Google Scholar
Heinemann W. (1997): Zu Nominationsproblem im Bereich der Verwaltungskommunikation. [In:] Nominationsforschung im Deutschen. Festschrift für Wolfgang Fleischer zum 75. Geburtstag. I. Barz, M. Schröder (eds). Frankfurt am Main u.a., pp. 441–457. Google Scholar
Herbig A., Sandig B. (1994): Das kann doch wohl nur ein Witz sein! Argumentieren, Bewerten und Emotionalisieren im Rahmen persuasiver Strategien. [In:] Überredung in der Presse. Texte, Strategien, Analysen. M. Moilanen (ed.). Berlin–New York, pp. 59–98.
Crossref
Google Scholar
Langacker R. (2008): Cognitive Grammar: A Basic Introduction. Oxford.
Crossref
Google Scholar
Miller D. (2014): Emotionalität und Wertung im Diskurs. Eine kontrastive Analyse deutscher und polnischer Pressetexte zum EU-Beitritt Polens. Frankfurt am Main.
Crossref
Google Scholar
Pappert S., Czachur W. (2019): Visueller Populismus: Eine Analyse multimodaler Praktiken anhand von Wahlplakaten aus Deutschland und Polen. „Osnabrücker Beiträge zur Sprachtheorie (OBST)“ 95, pp. 103–127. Google Scholar
Pappert S., Roth K.S. (2016): Diskursrealisationen in Online-Foren. „Zeitschrift für Angewandte Linguistik“ 65/1, pp. 37–66.
Crossref
Google Scholar
Pędzisz J. (2012): Diskursthema und Themen im Diskurs. Zur thematischen Profilierung der diskursiven Wirklichkeit. „tekst i dyskurs – text und diskurs“ 5, pp. 231–247. Google Scholar
Reisigl M. (2007): Nationale Rhetorik in Fest- und Gedenkeden. Eine Diskursanalytische Studie zum „österreichischen Millennium“ in den Jahren 1946 und 1996. Tübingen. Google Scholar
Reisigl M. (2011): Analiza retoryki politycznej. [In:] Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych. R. Wodak, M. Krzyżanowski (eds), D. Przepiórkowska trans. Warszawa, pp. 151–183. Google Scholar
Spieß C. (2011): Diskurshandlungen. Theorie und Methode linguistischer Diskursanalyse am Beispiel der Bioethikdebatte. Berlin–Boston.
Crossref
Google Scholar
Spitzmüller J., Warnke I.H. (2011): Diskurslinguistik. Eine Einführung in Theorien und Methoden der transtextuellen Sprachanalyse. Berlin–Boston.
Crossref
Google Scholar
Verbytska A. (2017): Metaphorical profile of distress in English media discourse. „Topics in Linguistics“ 18(2), pp. 48–62, , accessed: 23.03.2023.
Crossref
Google Scholar
Warnke I. (2009): Die sprachliche Konstituierung von geteiltem Wissen in Diskursen. [In:] Wissen durch Sprache. Theorie, Praxis und Erkenntnisinteresse des Forschungsnetzwerks. E. Felder, M. Müller (eds). Berlin–New York, pp. 113–140.
Crossref
Google Scholar
Wodak R. (2005): Sprache und Politik – Sprache in der Politik – Sprache/Sprechen über (Sprache in/und) Politik: Möglichkeiten und Grenzen diskursanalytischer Vorgehensweisen. „Aptum“ 2, pp.135–153.
Crossref
Google Scholar
Wojtak M. (2010): Głosy z teraźniejszości. O języku współczesnej polskiej prasy. Lublin. Google Scholar
Ziem A. (2008): Frames und sprachliches Wissen. Kognitive Aspekte der semantischen Kompetenz. Berlin–New York. Google Scholar
Ziem A., Fritsche B. (2018): Von der Sprache zur (Konstruktion von) Wirklichkeit: Die konstruktivistische Perspektive der Kognitiven Linguistik. [In:] Wirklichkeit oder Konstruktion. Sprachtheoretische und interdisziplinäre Aspekte einer brisanten Alternative. E. Felder, A. Gardt (eds). Berlin, pp. 243–276.
Crossref
Google Scholar
