Porównanie przedimka określonego w językach gockim i greckim: przypadek Ewangelii Marka
Abstrakt
W niniejszym artykule analizujemy użycie przedimka określonego w gockiej wersji
Ewangelii Marka oraz w równoległym greckim odpowiedniku, który służył jako podstawa
dla gockiego przekładu. Choć gocki tekst często jest uważany za dosłowne odzwierciedlenie
tekstu greckiego, nasze badania wykazują znaczące różnice pomiędzy tymi dwoma
językami, zwłaszcza w kontekście przedimka określonego. Różnice te dotyczą zarówno
ilości wystąpień, jak i przypadków gramatycznych, takich jak mianownik, dopełniacz,
celownik i biernik. Analiza Ewangelii Marka ukazuje następującą ogólną perspektywę.
W 421 przypadkach (co stanowi 20,83% wszystkich badanych miejsc, których jest 2021),
gocki odzwierciedla grekę poprzez użycie przedimków określonych w tych samych
pozycjach. Co więcej, w 737 przypadkach (co stanowi 36,46% tej samej całości), gocki
odzwierciedla grekę poprzez pominięcie przedimków określonych. Szczególnie istotne
jest, że spośród 2021 interesujących nas miejsc w Ewangelii Marka, gocki pomija
przedimek określony aż 863 razy, gdzie grecki go używa, co stanowi 42,70% całości.
Konkretnie, w przypadku gockich części mowy (zwykle rzeczowników) występujących
w mianowniku, przedimek jest pominięty 241 razy (27,92% z 863), w dopełniaczu 117 razy
(13,55% z 863), w celowniku 248 razy (28,73% z 863), a w bierniku 257 razy (29,77%
z 863). Łącznie, w 1158 przypadkach (57,29% całości) gocki wiernie naśladuje język
grecki albo poprzez użycie przedimków określonych (421 przypadków), albo poprzez ich
pominięcie (737 przypadków) w odpowiednich pozycjach, natomiast w 863 przypadkach
(42,70% całości) gocki odbiega od greckiego, gdyż nie używa przedimków określonych
w odpowiednich pozycjach. W celu przeprowadzenia tych badań, stworzyliśmy własny
korpus Biblii gockiej z ręcznymi adnotacjami, ponieważ nie istnieją korpusy języka
gockiego, które umożliwiałyby badanie tego zjawiska. Zatem niniejsze empiryczne badanie,
podobnie jak trzy poprzednie, opiera się na analizie korpusowej.
Słowa kluczowe:
gocki, grecki, przedimek określony, przypadki gramatyczne, analiza korpusowa, Ewangelia MarkaBibliografia
Andrews E.D. (2023): The history of how we got the Bible. Cambridge, Ohio. Google Scholar
Axel K. (2007): Studies in Old High German syntax. Amsterdam.
Crossref
Google Scholar
Bauer B.L.M. (2017): Nominal apposition in Indo-European. Its forms and functions, and its evolution in Latin-Romance. Berlin.
Crossref
Google Scholar
Bean M. (1983): The development of word order patterns in Old English. Totowa, New Jersey. Google Scholar
Berard S.A. (1993): Biblical Gothic and the configurationality parameter. “American Journal of Germanic Linguistics and Literatures” 5–2, pp. 111–162.
Crossref
Google Scholar
Eythórsson Th. (1995): Verbal Syntax in the early Germanic languages. A doctoral dissertation available at: http://www.academia.edu/1836851/Verbal_Syntax_in_the_Early_Germanic_Languages Google Scholar
Falluomini C. (2013): The Gothic version of the New Testament. [In:] The text of the New Testament in contemporary research. Essays on the status quaestionis. B.D. Ehrman and M.W. Holmes (eds). Leiden, pp. 329–350.
Crossref
Google Scholar
Falluomini C. (2019): The longer ending of Mark in Gothic. [In:] The New Testament in Antiquity and Byzantium. Traditional and digital approaches to its texts and editing. A Festschrift for Klaus Wachtel. H.A.G. Houghton, D.C. Parker and H. Strutwolf (eds). Berlin.
Crossref
Google Scholar
Fourquet J. (1938): L’ordre des éléments de la phrase en germanique ancien. Études de syntaxe de position. Strasbourg. Google Scholar
Heinrichs H.M. (1954): Studien zum bestimmten Artikel in den germanischen Sprachen. Gießen. Google Scholar
Kida I. (2009): Syntactic differences between Gothic and Greek in Wulfila’s translation of the Bible. [In:] Studia językoznawcze dedykowane Profesorowi Kazimierzowi Polańskiemu. W kręgu teorii. H. Fontański et al. (eds). Katowice, pp. 117–124. Google Scholar
Kida I. (2014a): Gothic analytic structures in place of Greek synthetic ones. [In:] Slovenski jezik na stičišču več kultur. M. Jesenšek (ed.). Maribor, pp. 329–343. Google Scholar
Kida I. (2014b): Greek New Testament text types and earliest translations. “Studia Methodologica” 36, pp. 5–9. Google Scholar
Kida I. (2015a): Differences between Gothic and Greek in terms of the definite article – the case of the Gospel of Matthew. [In:] Inność/Różnorodność w języku, interakcji i kulturze. E. Bogdanowska-Jakubowska (ed.). Katowice, pp. 29–42. Google Scholar
Kida I. (2015b): A history of the Greek New Testament – from the beginnings to the invention of printing. “Linguistica Silesiana” 36, pp. 57–66. Google Scholar
Kida I. (2019): Differences and similarities between Gothic and Greek in the area of the definite article – the case of the Gospel of John. “Linguistica Silesiana” 40, pp. 55–71. Google Scholar
Kida I. (2023): Differences and similarities between Gothic and Greek in the domain of the definite article – the case of the Gospel of Luke. “Linguistica Silesiana” 44, pp. 7–24. Google Scholar
Kotin M.L. (2019): Die Ausbildung der Artikelfunktion im Gotischen aus der Sicht der Theorien des kontaktbedingten Sprachwandels. “Bulletin de la Société Polonaise de Linguistique” 75, pp. 59–71.
Crossref
Google Scholar
Kovari G. (1984): Studien zum germanischen Artikel. Entstehung und Verwendung des Artikels im Gotischen. Wien. Google Scholar
Leppänen V. (2017): Gothic evidence for Greek historical phonology. [In:] Ancient Greek linguistics. New approaches, insights, perspectives. F. Logozzo and P. Poccetti (eds). Berlin, pp. 35–56.
Crossref
Google Scholar
Levin S. (1995): Semitic and Indo-European. Vol. I: The Principal Etymologies with Observations on Afro-Asiatic. Amsterdam.
Crossref
Google Scholar
McKnight G. (1897): The primitive Teutonic order of words. “Journal of English and Germanic Philology” 1, pp. 136–219. Google Scholar
Miller G. (2019): The Oxford Gothic Grammar. Oxford.
Crossref
Google Scholar
Roberts I. (2021): Diachronic Syntax. New York. Google Scholar
Snædal M. (2015): Gothic contacts with Greek. Loan translations and a translation problem. [In:] Early Germanic languages in contact. J.O. Askedal and H.F. Nielsen (eds). Amsterdam, pp. 75–90.
Crossref
Google Scholar
Sternemann R. (1995): Gedanken zum “Artikel” im Gotischen. [In:] Wie redet der Deudsche man inn solchem fall? Festschrift anläßlich des 65. Geburtstages von Erwin Arndt.G. Brandt and R. Hünecke (eds). Stuttgart, pp. 151–172. Google Scholar
Streitberg W. (1919): Der gotische Text und seine griechische Vorlage. Mit Einleitung, Lesarten und Quellennachweisen sowie den kleineren Denkmälern als Anhang. Heidelberg. Google Scholar
Vilutis J. (1977): Zum Problem des (bestimmten) Artikels im Gotischen. “Kalbotyra” 28(4), pp. 50–56.
Crossref
Google Scholar
Wulfila Project. The Gothic Bible, available at: http://www.wulfila.be/gothic/browse/ Greek text-types, available at: https://biblehub.com Google Scholar
