Od mikrokazań do memów. O małych formach kaznodziejskich ks. Eugeniusza Burzyka
Renata Bizior
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowiehttps://orcid.org/0000-0003-3216-4037
Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie komunikacyjno-kulturowego fenomenu nowych form kaznodziejskich: kazań tryptykowych (mikrokazań) i memów z kazaniami, a także sposobów ich funkcjonowania w perspektywie genologii lingwistycznej. Charakterystyka form gatunkowych, które są przekształceniami pewnych wzorców gatunkowych, osadzona jest we współczesnym kontekście kulturowym. Za istotne czynniki kontekstowe kształtowania form gatunkowych, zwanych burzykami, uznaję: współczesne przekształcenia komunikacyjno-kulturowe determinowane przez najnowsze technologie komunikacyjne, a także założenia realizowanego przez Kościół programu nowej ewangelizacji połączone z postawą otwartego katolicyzmu prezentowaną przez ich autora ks. Eugeniusza Burzyka. Artykuł omawia przydatność modelu krótkich kazań tryptykowych oraz adaptację konwencji memów internetowych w kontekście nowej ewangelizacji. Badane teksty kaznodziejskie są prezentowane jako okazy zrywające z kanonicznym wzorcem gatunkowym, przekraczające granice gatunku, hybrydyczne, a tym samym podejmujące polemikę z tradycją gatunkową kazania. W pracy zostały scharakteryzowane specyficzne cechy obydwu powiązanych ze sobą form gatunkowych.
Słowa kluczowe:
gatunek wypowiedzi, antygatunek, współczesne kazania, mem internetowy, komunikacja w internecie, nowa ewangelizacja, inkulturacjaBibliografia
Bełch K. (2011): Nowa ewangelizacja w kulturze postmodernistycznej. „Studia Pastoralne”, nr 7, s. 336-350. Google Scholar
Burkacka I. (2016): Intertekstualność współczesnej komunikacji. Memy a teksty kultury. „Poznańskie Spotkania Językoznawcze” (32), s. 75-91. Google Scholar
Bizior R. (2014): Strategie ekonomizacji wypowiedzi – na przykładzie współczesnych mikrokazań zwanych „burzykami”. [W:] Mechanizmy ekonomizacji języka. Pod red. R. Bizior, D. Suskiej. Częstochowa, s. 103-120. Google Scholar
Bizior R. (2015): Mikrokazania tryptykowe – od gatunkowej hybrydy do antygatunku. „Poradnik Językowy” nr 9, s. 41-51. Google Scholar
Grzenia J. (1999): Język poetycki jako struktura polifoniczna. Na materiale poezji polskiej XX wieku. Katowice. Google Scholar
Jan Paweł II (1993): Veritatis splendor, Watykan. Online dostęp: 1.02.2018. Google Scholar
Johnson Ch. (2010): Microstyl. The Art of Whiting Little. New York-London. Kamińska M. (2011): Niecne memy. Dwanaście wykładów o kulturze Internetu. Poznań. Google Scholar
Kołodziejczyk J. (1995): Postmodernistyczna koncepcja kazania. [W:] Postmodernizm. Wyzwanie dla chrześcijaństwa. Pod red. Z. Sareły, Poznań, s. 83-89. Google Scholar
Kołowiecki W. (2012): Memy internetowe jako nowy język Internetu. “Kultura i Historia”, nr 21. Online: dostęp: 20.12. 2018. Google Scholar
Nowa ewangelizacja dla przekazu wiary chrześcijańskiej. Lineamenta (2011).Watykan. Online: dostęp: 1.03.2018. Google Scholar
Nowa ewangelizacja dla przekazu wiary chrześcijańskiej. Instrumentum laboris (2012). Watykan. Online: dostęp: 3.03.2018. Google Scholar
Niekrewicz A.A. (2014): Słowo a obraz. Memetyczne sposoby wyrażania poglądów społeczno-politycznych. [W:] Mechanizmy ekonomizacji języka. Pod red. R. Bizior, D. Suskiej. Częstochowa, s. 12-24. Google Scholar
Niekrewicz A.A. (2015): Od schematyzmu do kreacjonizmu. Język memów internetowych. Gorzów Wielkopolski. Google Scholar
Ojciec Święty Franciszek (2013): Adhortacja apostolska. Evangelii gaudium. O głoszeniu Ewangelii w dzisiejszym świecie. Watykan. Online: <2.vatican.va /content/francesco/pl/apost_exhortations/documents/papa-francesco_esortazione-ap_ 20131124_evangelii-gaudium.html> dostęp: 2.11.2017. Google Scholar
Rauer B. (2009): Tak – tak, nie – nie. (Z księdzem Eugeniuszem Burzykiem rozmawia Bogusław Rauer). [W:] E. Burzyk, Kazania mikuszowickie: wygłoszone w zabytkowym kościele świętej Barbary w Bielsku-Białej Mikuszowicach Krakowskich. Bielsko-Biała, s. 11-16. Google Scholar
Sikora J. (2008): Od Słowa do słowa. Literackość współczesnych kazań. Warszawa. Google Scholar
Sikora J. (2012): Twórczość kaznodziejska ks. Józefa Tischnera. Studium literacko-ho-miletyczne. Warszawa. Google Scholar
Sławiński H. (2009): Potrzeba urozmaicenia modelu homilii. „Studia Włocławskie” (11), s. 90-97. Google Scholar
Sławkowa E. (2004): Antygatunek i metagatunek a struktura tekstu (kilka wybranych zagadnień). [W:] Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 2. Tekst a gatunek. Pod red. D. Ostaszewskiej, Katowice, s. 333-339. Google Scholar
Walkiewicz A. (2013): Czym są memy internetowe? Rozważania z perspektywy memetycznej. „Teksty z Ulicy. Zeszyt Memetyczny”, nr 14, s. 50–69. Online: dostęp: 20.12.2018. Google Scholar
Wiggins B.E., Bowers G.B. (2014): Memes as genre: a structurational analysis of the memescape. “Media & Society”, May, s. 1-21. Google Scholar
Witosz B. (2005): Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki. Katowice. Google Scholar
Wojtak M. (2004a): Gatunki prasowe, Lublin. Google Scholar
Wojtak M. (2004b): Styl religijny w perspektywie genologicznej. [W:] Język religijny dawniej i dziś. Pod red. S. Mikołajczaka, T. Węcławskiego, Poznań, s. 104-113. Google Scholar
Wojtak M. (2014): Genologiczna analiza tekstu. „Prace Językoznawcze” XVI/3, s. 63-71. Google Scholar
Zając M. (2010): Nowa ewangelizacja. [W:] Encyklopedia katolicka, t. 14. Pod red. E. Gigilewicza. Lublin, kol. 13-14. Google Scholar
Zdunkiewicz-Jedynak D. (2016a): Intertekstualność współczesnej komunikacji internetowej. Intertekstualne odwołania wewnątrzgatunkowe w memach. „Poznańskie Studia Językoznawcze” (32), s. 57-73. Google Scholar
Zdunkiewicz-Jedynak D. (2016b): Czy zagraża nam język popchrześcijaństwa? O nowych zjawiskach w polskim dyskursie religijnym pierwszych dekad XXI wieku. „Artes Humanae” 1, s. 125-140. Google Scholar
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie
https://orcid.org/0000-0003-3216-4037
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
