Fleksja nominalna współczesnej polszczyzny – upraszczanie się czy początki rozpadu systemu przypadkowego
Halina Kurek
Uniwersytet Jagielloński w KrakowieAbstrakt
Przełom wieków XX i XXI przyniósł ogromne, nienotowane dotąd przeobrażenia polskiej
fleksji nominalnej, zwłaszcza w kategorii rzeczowników i liczebników. Celem artykułu jest
więc odpowiedź na pytanie, czy jest to tylko upraszczanie się systemu przypadkowego języka,
czy już początki jego rozpadu? Zanalizowany obszerny materiał badawczy obejmujący
zarówno wyrazy pospolite, jak i nazwy własne zapisanej i mówionej odmiany polszczyzny
oraz masowość zjawiska pozwalają postawić tezę, że jesteśmy świadkami kształtowania
się nowego wzorca polskiej fleksji nominalnej, a trwające obecnie upraszczanie systemu
przypadkowego języka jest początkiem szerszego procesu oraz gruntownych zmian
w systemie fleksyjnym polszczyzny i w przyszłości skutkować będzie odejściem od deklinacji.
Słowa kluczowe:
polska fleksja nominalna, zmiana językowa, upraszczanie deklinacjiBibliografia
Bereda T., Dolacka M., Marszałek H., Podracki J., Strzałkowska A., Wodiczko M. (1993): Polszczyzna płata nam figle. Poradnik językowy dla każdego. Red. J. Podracki. Warszawa. Google Scholar
Buttler D., Kurkowska H., Satkiewicz H. (1973): Kultura języka polskiego. Zagadnienia poprawności gramatycznej. Warszawa. Google Scholar
Dunaj B. (1989): Język mieszkańców Krakowa. Cz. I: Zagadnienia teoretyczne, fonetyka, fleksja. Warszawa. Google Scholar
Furdal A. (1965): W sprawie zasięgu niektórych właściwości polskiego dialektu kulturalnego. „Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego” V, s. 233–254. Google Scholar
Handke K. (2008): Socjologia języka. Warszawa. Google Scholar
Karolak S. (1993): Rząd (składnia rządu, rekcja). [W:] Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Red. K. Polański. Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 462–464. Google Scholar
Kołodziejek E. (2010): Walczymy z bykami. Poradnik językowy PWN. Warszawa. Google Scholar
Kreja B. (1995): Językowe i pozajęzykowe przyczyny nieodmienności polskich nazwisk. „Język Polski” LXXV, z. 1, s. 1–22. Google Scholar
Kurek H. (2019): Przemiany fleksji nominalnej w polszczyźnie przełomu wieków XX i XXI (na przykładzie imion i nazwisk oraz appellativów). Kraków. Google Scholar
Laskowski R. (1984): Kategorie morfologiczne języka polskiego – charakterystyka funkcjonalna. [W:] Morfologia. Red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel. Warszawa, s. 121–169. Google Scholar
Łuczyński E. (2007): Wołacz we współczesnej polszczyźnie. „Język Polski” LXXXVII, z. 2, s. 149–156. Google Scholar
Markowski A. (2008): Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne. Warszawa. Google Scholar
Perlin J. (2004): Metodologia językoznawstwa diachronicznego. Warszawa. Google Scholar
Pisarek W. (2013): Dwa zwierzęta. [W:] Mówię więc jestem. Rozmowy o współczesnej polszczyźnie. Red. M. Milewska-Stawiany, E. Rogowska-Cybulska. Gdańsk, s. 194–195. Google Scholar
Polański K. (1978): Przypadek – funkcje składniowe. [W:] Encyklopedia wiedzy o języku polskim. Red. S. Urbańczyk. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk. Google Scholar
Satkiewicz H. (2001): Rozwój fleksji w polszczyźnie XX wieku. [W:] Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju. Red. S. Dubisz, S. Gajda. Warszawa, s. 95–101. Google Scholar
Sieczkowski A. (1964): Kategoria gramatyczna wołacza w językach zachodniosłowiańskich. „Prace Filologiczne” XVIII/2, s. 239–262. Google Scholar
Witalisz A. (2009): Czy nowe polskie zestawienia determinatywne powielają wzór angielski? [W:] Język żyje. Rzecz o współczesnej polszczyźnie. Red. K. Ożóg. Rzeszów, s. 87–97. Google Scholar
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
