Nazwy osób we współczesnej polszczyźnie (na materiale Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego)

Joanna Senderska

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach


Abstrakt

Celem artykułu jest analiza nazw osób pod kątem wskazania najbardziej wyrazistych
tendencji związanych ze wzbogacaniem słownictwa polskiego, tj. z tworzeniem nowych
jednostek leksykalnych oraz z zapożyczaniem ich, albo tylko ich znaczeń, z innych
języków. Materiał źródłowy pochodzi ze stron Obserwatorium Językowego Uniwersytetu
Warszawskiego, na których rejestrowana jest najnowsza leksyka polska. Nazwy osób
stanowią ok. 690 jednostek leksykalnych, przy czym przeważającą większość (ok. 630 jednostek)
stanowią neologizmy leksykalne, tj. nowe derywaty i composita oraz zapożyczenia
i kalki leksykalne. Pozostałe jednostki to neologizmy semantyczne (neosemantyzmy
i zapożyczenia semantyczne) oraz frazeologiczne (nowe frazeologizmy i kalki frazeologiczne).
Obserwacja wyekscerpowanych neologizmów potwierdza niesłabnące oddziaływanie
języka angielskiego na współczesną polszczyznę, nie tylko w zakresie leksyki, lecz także
w zakresie systemu słowotwórczego.


Słowa kluczowe:

nazwy osób, współczesna polszczyzna, neologizmy, zapożyczenia leksykalne, zapożyczenia strukturalne


Bańko M. (2019): Jeszcze o roli przyrostka -k- w adaptacji zapożyczeń w polszczyźnie. „Język Polski” XCIX, nr 3, s. 32–43.
Crossref   Google Scholar

Biesaga M. (2016): Drugie życie leminga we współczesnej polszczyźnie. „Polonica” XXXVI, s. 43–54.
Crossref   Google Scholar

Burkacka I. (2012): Kombinatoryka sufiksalna w polskiej derywacji odrzeczownikowej. Warszawa.   Google Scholar

Burkacka I. (2013): Czy polszczyznę mogą wzbogacić nowe typy struktur słowotwórczych?. „LingVaria” VIII, nr 2 (16), s. 113–135.
Crossref   Google Scholar

Burkacka I. (2020): Janusze, halyny, sebixy i karyny. Memy internetowe jako źródło nowych eponimów. „Poradnik Językowy” 4, s. 21–35.
Crossref   Google Scholar

Buttler D. (1978). Rozwój semantyczny wyrazów polskich. Warszawa.   Google Scholar

Dunaj B. (red.) (1996): Słownik współczesnego języka polskiego. Warszawa.   Google Scholar

Dyszak A. (2019): Z badań nad zjawiskami słowotwórczymi i adaptacyjnymi w „najmłodszej polszczyźnie”. „Język Polski” XCIX, nr 3, s. 18–31.
Crossref   Google Scholar

Grabias S. (2003). Język w zachowaniach społecznych. Wyd. 2 poprawione. Lublin.   Google Scholar

Górnicz M. (2019): Wewnątrzjęzykowe uwarunkowania zapożyczeń technolektalnych w języku polskim. Warszawa.   Google Scholar

Grzegorczykowa R., Puzynina J. (1999): Rzeczownik. [W:] Gramatyka języka polskiego. Morfologia. Red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel. Warszawa, s. 389–468.   Google Scholar

Jadacka H. (2009): Nieporozumienia wokół nazw żeńskich. [W:] W kręgu języka. Materiały konferencji „Słowotwórstwo − słownictwo – polszczyzna kresowa” poświęconej pamięci Profesor Zofii Kurzowej, Kraków 16−17 maja 2008. Red. M. Skarżyński, M. Szpiczakowska.   Google Scholar

Kraków, s. 277–284.   Google Scholar

Jadacka H. (red.) (2001): Słownik gniazd słowotwórczych współczesnego języka ogólnopolskiego. T. II: Gniazda odrzeczownikowe. Kraków.   Google Scholar

Kaczerzewska J. (2018): Stabilność ekspresywna leksemu janusz i jego jednostki derywowane. „Orbis Linguarum” LI, s. 85–119.   Google Scholar

Kaproń-Charzyńska I. (2005): Derywacja ujemna we współczesnym języku polskim. Rzeczowniki i przymiotniki. Toruń.   Google Scholar

Kaproń-Charzyńska I. (2007a): O nowych odczasownikowych i odrzeczownikowych nazwach subiektów. „Polonica” XXVIII, s. 105–120.   Google Scholar

Kaproń-Charzyńska I. (2007b): Pragmatyczna funkcja formantów w opisie derywatów. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXIII, s. 147–156.   Google Scholar

Kaproń-Charzyńska I. (2008): Klasyfikacja derywatów ze względu na funkcje formantów. [W:] Varia XV. Red. S. Ondrejovič. Bratysława, s. 280–286.   Google Scholar

Kleszczowa K. (2007): Na straży niezmienności modeli słowotwórczych. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXIII, s. 115–124.   Google Scholar

Mańczak-Wolhfeld E. (1991): Tamersi – nowa tendencja w języku polskim? „Poradnik Językowy” 9–10, s. 429–431.   Google Scholar

Markowski A. (2012): Wykłady z leksykologii. Warszawa.   Google Scholar

Nagórko A. (2000): Zarys gramatyki polskiej (ze słowotwórstwem). Warszawa.   Google Scholar

Pędzich B. (2012): Jak powstaje socjolekt? Studium słownictwa paralotniarzy. Warszawa.
Crossref   Google Scholar

Senderska J. (2017): „Maniaczki” w Sieci. O języku i komunikacji wybranych kobiecych społeczności online. Kielce.   Google Scholar

Sękowska E. 2012: Neologizmy słowotwórcze we współczesnej polszczyźnie (wybrane tendencje). „Eslavística Complutense” 12, s. 97–103.
Crossref   Google Scholar

Siuciak M. (2013): Niestabilność fleksyjna rzeczowników zapożyczonych w polszczyźnie dawnej i współczesnej. [W:] Sztuka to rzemiosło. Nauczyć Polski i polskiego. Red. J. Tambor, A. Achtelik. Katowice, s. 39–48.   Google Scholar

Smółkowa T. (2001): Neologizmy we współczesnej leksyce polskiej. Kraków.   Google Scholar

Waszakowa K. (1993): Zapożyczenia jako przedmiot badań słowotwórstwa synchronicznego. „Z polskich studiów slawistycznych”.Seria 8, s. 255–261.   Google Scholar

Waszakowa K. (2018): Nowe derywaty jako wymierne skutki zróżnicowanych oddziaływań zapożyczeń leksykalnych na słowotwórstwo polszczyzny XXI wieku. „Jazykovedný časopis” LVIX, nr 3, s. 536–548.
Crossref   Google Scholar

Waszakowa K. (2019): Internacjonalizacja w słowotwórstwie polszczyzny przełomu XX i XXI wieku jako przykład jednostronnych kontaktów językowych. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXXV, s. 179–193.
Crossref   Google Scholar

Wileczek A. (2018): Kod młodości. Młodomowa w kontekstach społeczno-kulturowych. Warszawa.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2021-09-30

Cited By /
Share

Senderska, J. (2021). Nazwy osób we współczesnej polszczyźnie (na materiale Obserwatorium Językowego Uniwersytetu Warszawskiego). Prace Językoznawcze, 23(3), 25–53. https://doi.org/10.31648/pj.6835

Joanna Senderska 
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach