Profilowanie pojęć we współczesnym polskim dyskursie publicznym na przykładzie wybranych wartości kolektywnych

Beata Żywicka

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach


Abstrakt

W tekście zaprezentowano podstawowe założenia dotyczące koncepcji profilowania oraz
pokazano przydatność tej metody do badań na gruncie dyskursu publicznego. Wykorzystanie
koncepcji profilowania pojęć przedstawiono, rekonstruując wyspecyfikowane obrazy
społeczeństwa i narodu. Pojęcia te określono jako nazwy wartości kolektywnych,
ponieważ funkcjonują one jako pewne określone „kompleksy zbiorowości” uzależnione od
czynników społecznych, politycznych, kulturowych, etnicznych i ekonomicznych, natomiast
ich struktura semantyczna opiera się na dominantach leksykalnych podkreślających
wspólnotowość i jedność. Udowodniono, że w określonym typie dyskursu uaktywnia się
określony podmiot społeczny, reprezentowany przez jednostki, grupy społeczne, partie,
instytucje i organizacje. Pozyskana baza materiałowa opiera się na tekstach wyekscerpowanych
przede wszystkim z wysokonakładowych i opiniotwórczych gazet oraz dzienników
reprezentujących zróżnicowane opcje polityczne.


Słowa kluczowe:

profilowanie, profil, wartości kolektywne, dyskurs


Bartmiński J. (1990): Punkt widzenia, perspektywa interpretacyjna, językowy obraz świata. [W:] Językowy obraz świata. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 109–127.   Google Scholar

Bartmiński J. (2006): Niektóre problemy i pojęcia etnolingwistyki lubelskiej. „Etnolingwistyka” 18, s. 77–90.   Google Scholar

Bartmiński J. (2010): Język IV RP, czyli o karierze przecieku. Problem wiarygodności dyskursu publicznego. [W:] Język IV Rzeczypospolitej. Red. M. Czerwiński, P. Nowak, R. Przybylska. Lublin, s. 7–31.   Google Scholar

Bartmiński J., Niebrzegowska S. (1998): Profile a podmiotowa interpretacja świata. [W:] Profilowanie w języku i w tekście. Red. J. Bartmiński, R. Tokarski. Lublin, s. 211–224.   Google Scholar

Bartmiński J., Żuk G. (2009): Pojęcie równości i jego profilowanie we współczesnym języku polskim. „Etnolingwistyka” 21, s. 47–67.   Google Scholar

Bednarczuk M. (2009): Rozumienie narodu i jego profilowanie we współczesnym języku polskim. „Etnolingwistyka” 21, s. 85–101.   Google Scholar

Burgoński P. (2014): Koncepcja narodu w ujęciu katolickiej nauki społecznej. „Studia Gdańskie” 35, s. 125–135.   Google Scholar

Ciesek B. (2018): Dyskursy dyskryminacji i tolerancji w przestrzeni publicznej współczesnej Polski (wartości, postawy, strategie). Katowice.   Google Scholar

Grabias S. (2019): Język w zachowaniach społecznych. Podstawy socjolingwistyki i logopedii. Lublin.   Google Scholar

Grzegorczykowa R. (1998): Profilowanie a inne pojęcia opisujące hierarchiczną strukturę znaczenia. [W:] Profilowanie w języku i w tekście. Red. J. Bartmiński, R. Tokarski. Lublin, s. 9–17.   Google Scholar

Jan Paweł II (1986): W imię przyszłości kultury. Przemówienie w UNESCO. Paryż 2 czerwca 1980. [W:] tenże: Wiara i kultura. Dokumenty, przemówienia, homilie. Rzym.   Google Scholar

Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów. Red. J. Bartmiński i in. (2015–) T. 1–5. Lublin.   Google Scholar

Mosiołek-Kłosińska K. (1998): Profile pojęcia komunizm (na podstawie wypowiedzi z okresu kampanii wyborczej 1995). [W:] Profilowanie w języku i w tekście. Red. J. Bartmiński, R. Tokarski. Lublin, s. 289–304.   Google Scholar

Mosiołek-Kłosińska K. (2012): Etyczny i pragmatyczny. Polskie dyskursy polityczne po 1989 roku. Warszawa.   Google Scholar

Niebrzegowska-Bartmińska S. (2020): Definiowanie i profilowanie pojęć w (etno)lingwistyce. Lublin.   Google Scholar

Puzynina J. (1997): Słowo – wartość – kultura. Lublin.   Google Scholar

Wyszyński S. (1998): Bądźcie dumni z waszej przeszłości. W: tegoż: Z rozważań nad kulturą ojczystą. Warszawa.   Google Scholar

Znaniecki F. (1973): Socjologia wychowania. Warszawa.   Google Scholar

Żywicka B. (2015): Obraz narodu w dyskursie publicznym po roku 1989. [W:] Współczesne media. Medialny obraz świata. T. 2: Studium przypadku. Red. I. Hofman, D. Kępa-Figura. Lublin, s. 139–156.   Google Scholar

Żywicka B. (2016): Językowy obraz społeczeństwa w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. „Socjolingwistyka” 30, s. 147–172.
Crossref   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2022-12-15

Cited By /
Share

Żywicka, B. . (2022). Profilowanie pojęć we współczesnym polskim dyskursie publicznym na przykładzie wybranych wartości kolektywnych. Prace Językoznawcze, 24(4), 159–176. https://doi.org/10.31648/pj.8174

Beata Żywicka 
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach