Opowiedzieć okrucieństwo – analiza zachowań niewerbalnych świadków zbrodni wojennych
Katarzyna Liber-Kwiecińska
Uniwersytet Jagielloński w Krakowiehttps://orcid.org/0000-0001-5621-5826
Abstrakt
Przedmiotem zainteresowania autorki badania były zachowania niewerbalne świadków zbrodni wojennych towarzyszące werbalizacji traumatycznych wspomnień. Analizie poddano 55 zeznań złożonych przez świadków w sprawach dotyczących zbrodni popełnionych w Bośni i Hercegowinie w latach 1991–1995 oraz relacje zawarte w filmach dokumentalnych dotyczących wojny domowej w byłej Jugosławii. Celem badania było ustalenie, w których fragmentach zeznania gestykulacja świadków jest najintensywniejsza oraz wyodrębnienie głównych kategorii zachowań gestualnych, które przejawiają ofiary zbrodni wojennych, aby unaocznić odbiorcom swoje przeżycia i doprecyzować przekaz werbalny. Mając na uwadze ustalenia z zakresu psychologii traumy, autorka badania przyjęła, że w przypadku relacji dotyczących zbrodni wojennych gestykulacja może stanowić bezpośrednie przełożenie zakodowanych obrazów i wrażeń pozbawionych linearnej narracji oraz aktywnie wspomagać werbalizację urazowych doświadczeń, które ofiarom trudno ubrać w słowa. W artykule omówiono wyodrębnione w toku analizy kategorie gestów, które opatrzono materiałem fotograficznym z wybranych zeznań.
Słowa kluczowe:
gestykulacja, gesty, komunikacja niewerbalna, zbrodnie wojenne, trauma, zachowanie niewerbalne, wojna, stresor traumatycznyBibliografia
Antas J. (2006): Gesty – obrazy pojęć i schematy myśli. [W:] Ikoniczność znaku: słowo – przedmiot – obraz – gest. Red. E. Tabakowska. Kraków, s. 181–212. Google Scholar
Brocki M. (2001): Język ciała w ujęciu antropologicznym. Wrocław. Google Scholar
Gawinecka M., Łucka I., Cebella A. (2008): Pamięć zdarzeń traumatycznych. „Psychiatria”. T. 5, nr 2, s. 65–69. Google Scholar
Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne (2000). Red. tłum. S. Pużyński, J. Wciórki. Kraków–Warszawa. Google Scholar
Knapp M.L., Hall J.A. (1997): Komunikacja niewerbalna w interakcjach międzyludzkich. Przekład A. Śliwa. Wrocław. Google Scholar
Kubieniec D (2021): Komunikacja niewerbalna i wykorzystanie gestów w sporcie. „Media – Kultura – Komunikacja Społeczna”. T. 2, nr 16, s. 65–76.
Crossref
Google Scholar
Liber K. (2012): Tłumacz jako niewerbalny kłamca? Problem niewerbalnej wiarygodności tłumacza jako nadawcy komunikatu. „Lingua ac Communita”. Vol. 22, s. 137–168. Google Scholar
Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) (2008). T. I. Google Scholar
Orzechowski S.W. (2007): Komunikacja niejęzykowa a wiarygodność. Lublin. Google Scholar
Osika G. (2008): Komunikacja niewerbalna. „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria: Organizacja i Zarządzanie” z. 43, nr kol. 1777, s. 147–167. Google Scholar
Szpak A. (2010): Karanie zbrodni wojennych. „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” z. 1, s. 13–29. Google Scholar
Załazińska A. (2000): Schematy myśli wyrażane w gestach: gesty metaforyczne obrazujące abstrakcyjne relacje i zasoby podmiotu mówiącego. Kraków. Google Scholar
Zawadzki B., Strelau J. (2008): Zaburzenia pourazowe jako następstwo kataklizmu. „Nauka” nr 2, s. 47–55. Google Scholar
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
https://orcid.org/0000-0001-5621-5826
