Opowiedzieć okrucieństwo – analiza zachowań niewerbalnych świadków zbrodni wojennych

Katarzyna Liber-Kwiecińska

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
https://orcid.org/0000-0001-5621-5826


Abstrakt

Przedmiotem zainteresowania autorki badania były zachowania niewerbalne świadków zbrodni wojennych towarzyszące werbalizacji traumatycznych wspomnień. Analizie poddano 55 zeznań złożonych przez świadków w sprawach dotyczących zbrodni popełnionych w Bośni i Hercegowinie w latach 1991–1995 oraz relacje zawarte w filmach dokumentalnych dotyczących wojny domowej w byłej Jugosławii. Celem badania było ustalenie, w których fragmentach zeznania gestykulacja świadków jest najintensywniejsza oraz wyodrębnienie głównych kategorii zachowań gestualnych, które przejawiają ofiary zbrodni wojennych, aby unaocznić odbiorcom swoje przeżycia i doprecyzować przekaz werbalny. Mając na uwadze ustalenia z zakresu psychologii traumy, autorka badania przyjęła, że w przypadku relacji dotyczących zbrodni wojennych gestykulacja może stanowić bezpośrednie przełożenie zakodowanych obrazów i wrażeń pozbawionych linearnej narracji oraz aktywnie wspomagać werbalizację urazowych doświadczeń, które ofiarom trudno ubrać w słowa. W artykule omówiono wyodrębnione w toku analizy kategorie gestów, które opatrzono materiałem fotograficznym z wybranych zeznań.


Słowa kluczowe:

gestykulacja, gesty, komunikacja niewerbalna, zbrodnie wojenne, trauma, zachowanie niewerbalne, wojna, stresor traumatyczny


Antas J. (2006): Gesty – obrazy pojęć i schematy myśli. [W:] Ikoniczność znaku: słowo – przedmiot – obraz – gest. Red. E. Tabakowska. Kraków, s. 181–212.   Google Scholar

Brocki M. (2001): Język ciała w ujęciu antropologicznym. Wrocław.   Google Scholar

Gawinecka M., Łucka I., Cebella A. (2008): Pamięć zdarzeń traumatycznych. „Psychiatria”. T. 5, nr 2, s. 65–69.   Google Scholar

Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne (2000). Red. tłum. S. Pużyński, J. Wciórki. Kraków–Warszawa.   Google Scholar

Knapp M.L., Hall J.A. (1997): Komunikacja niewerbalna w interakcjach międzyludzkich. Przekład A. Śliwa. Wrocław.   Google Scholar

Kubieniec D (2021): Komunikacja niewerbalna i wykorzystanie gestów w sporcie. „Media – Kultura – Komunikacja Społeczna”. T. 2, nr 16, s. 65–76.
Crossref   Google Scholar

Liber K. (2012): Tłumacz jako niewerbalny kłamca? Problem niewerbalnej wiarygodności tłumacza jako nadawcy komunikatu. „Lingua ac Communita”. Vol. 22, s. 137–168.   Google Scholar

Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) (2008). T. I.   Google Scholar

Orzechowski S.W. (2007): Komunikacja niejęzykowa a wiarygodność. Lublin.   Google Scholar

Osika G. (2008): Komunikacja niewerbalna. „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria: Organizacja i Zarządzanie” z. 43, nr kol. 1777, s. 147–167.   Google Scholar

Szpak A. (2010): Karanie zbrodni wojennych. „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” z. 1, s. 13–29.   Google Scholar

Załazińska A. (2000): Schematy myśli wyrażane w gestach: gesty metaforyczne obrazujące abstrakcyjne relacje i zasoby podmiotu mówiącego. Kraków.   Google Scholar

Zawadzki B., Strelau J. (2008): Zaburzenia pourazowe jako następstwo kataklizmu. „Nauka” nr 2, s. 47–55.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2023-12-20

Cited By /
Share

Liber-Kwiecińska, K. (2023). Opowiedzieć okrucieństwo – analiza zachowań niewerbalnych świadków zbrodni wojennych. Prace Językoznawcze, 25(4), 227–253. https://doi.org/10.31648/pj.9362

Katarzyna Liber-Kwiecińska 
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
https://orcid.org/0000-0001-5621-5826