Struktura językowa zagranicznych niemieckich tekstów prasowych na przykładzie czasopisma młodzieżowego „Antidotum”
Abstrakt
W celu zachowania swojej autonomii językowo-kulturowej oraz przekazywania kolejnym pokoleniom wartości ważnych dla jej tożsamości mniejszość niemiecka w Polsce szeroko korzysta z możliwości, jakie dają współczesne media. Ważną rolę wśród tych ostatnich odgrywa prasa z jedną z jej gałęzi – prasą młodzieżową. Struktura językowa artykułów publikowanych w czasopiśmie młodzieżowym „Antidotum” wynika przede wszystkim z faktu, że teksty te pisane są przez młodych ludzi dla młodych ludzi w sytuacji mniejszościowej. Celem badania jest ukazanie językowych cech i osobliwości tejże
struktury oraz odniesienie ich do kontekstu, w którym czasopismo powstaje i jest przez
czytelników odbierane.
Słowa kluczowe:
Deutsch als Minderheitensprache, Pressesprache, Mehrsprachigkeit, Sprachregister, TextgestaltungBibliografia
Bachofer W. (2003): Charakteristika der deutschen Jugendsprache(n) – Charakteristika der gesprochenen deutschen Umgangssprache. [In:] Jugendsprachen – Spiegel der Zeit. Internationale Fachkonferenz 2001 an der Bergischen Universität Wuppertal. E. Neuland (Hrsg.). Frankfurt am Main, S. 61–69. Google Scholar
Bellmann G. (1965): Schlesischer Sprachatlas. Bd. 2: Wortatlas. Marburg. Google Scholar
Bellmann G. (1967): Schlesischer Sprachatlas. Bd. 1: Laut- und Formenatlas. Marburg. Google Scholar
Bußmann H. (1990): Lexikon der Sprachwissenschaft. Stuttgart. Google Scholar
Duden Universalwörterbuch (2019). Berlin. Google Scholar
Földes Cs. (2001): Wo die „Boys” noch „Jungen”, die „Girls” noch „Mädchen” und die „Kids” noch „Kinder” heißen. Anmerkungen zur Sprache der Rubrik „Jugend” in einem Minderheitenblatt. [In:] Mediensprache – Medienkritik. U. Breuer, J. Korhonen (Hrsg.). Frankfurt am Main, S. 103–120. Google Scholar
Földes Cs. (2003): Zur Problematik sprachlicher und kommunikativer Normen im Kontext von Zwei- bzw. Mehrsprachigkeit und Transkulturalität. „Neuphilologische Mitteilungen“ 104/1, S. 61–83. Google Scholar
Hentschel G. (2018a): Das Schlesische: weder Dialekt noch Sprache? „Jahrbuch des Bundesinstituts für Kultur und Geschichte der Deutschen im östlichen Europa“. Bd. 26, S. 183–204. Google Scholar
Hentschel G. (2018b): Śląski – gwara – dialekt – język? Spojrzenie z zewnątrz. [In:] Polonistyka na początku XXI wieku – diagnozy, koncepcje, perspektywy. Bd. IV: Pogranicza, mniejszości, regiony, etnolingwistyka. J. Tambor (Hrsg.). Katowice, S. 41–66. Google Scholar
Jurasz A. (1999): Die Möglichkeiten der Femininmarkierung im Deutschen und im Polnischen. Eine Skizze. „Orbis Linguarum“. Vol. 14, S. 201–209. Google Scholar
Kappel P., Tichy E. (2010): Minderheiten und Minderheitenmedien in Ungarn. [In:] Minderheiten und Medien. Die Repräsentanz der ungarndeutschen Minderheit in den Medien. E. Tichy (Hrsg.). Hamburg, S. 14–26. Google Scholar
Księżyk F. (2022): Dialektmerkmale des Deutschen in den sprachbiographischen Interviews der bilingualen Oberschlesier. „Zeitschrift für Literaturwissenschaft und Linguistik“. Vol. 52, S. 147–164. Google Scholar
Lasatowicz M.K. (2002): Zur Dynamik sprachlicher Wirklichkeiten im Raum Oberschlesien. [In:] Literatur im Zeugenstand: Beiträge zur deutschsprachigen Literatur- und Kulturgeschichte. Festschrift zum 65. Geburtstag von Hubert Orłowski. E. Białek, M. Durzak, Google Scholar
M. Zybura (Hrsg.). Frankfurt am Main, S. 773–788. Google Scholar
Lüger H.-H. (1995): Pressesprache. Tübingen. Google Scholar
Matuschek H.(1994): Zapożyczenia i interferencje językowe w kontekście dwujęzyczności na Śląsku Opolskim. [In:] Śląsk – pogranicze kultur. Materiały z sesji popularnonaukowej zorganizowanej w dniu 15 listopada 1993 roku. Opole, S. 27–71. Google Scholar
Matuschek H. (2021): Das Slawoschlesische. Von den Eigenheiten einer kleinen Slawine. Mainz. Google Scholar
Miller D. (2005): Jugendliche Sprechweisen in deutschen und polnischen Jugendzeitschriften. Ein Vergleich. [In:] Entwicklungen und Innovationen in der Regionalpresse. F. Hammer, H.-H. Lüger (Hrsg.). Landau, S. 269–284. Google Scholar
Neuland E. (2008): Jugendsprache. Eine Einführung. Tübingen–Basel. Google Scholar
Pelka D. (im Druck a): Pressesprache im deutsch-polnischen Kulturkontakt: das Beispiel „Antidotum“. [In:] Auslandsdeutsche Pressesprache in Europa, Asien und Nordamerika. Cs. Földes (Hrsg.). Berlin–Boston. Google Scholar
Pelka D. (im Druck b): Norm, Fehler und Innovation im Kontext von Deutsch als Minderheitensprache. Überlegungen am Beispiel der auslandsdeutschen Presse. „Studia Neophilologica“. Google Scholar
Przymuszała L., Świtała-Trybek D. (2021): Leksykon dziedzictwa kulinarnego Śląska. Opole. Google Scholar
Riggins S.H. (1992): The Media Imperative: Etnic Minority Survival in the Age of Mass Communication. [In:] Ethnic minority media. An international perspective. S.H. Riggins, (Hrsg.). Newbury Park u.a., S. 1–20. Google Scholar
Schneller R. (2009): Veränderungen im Sprachgebrauch von Jugendlichen, untersucht an Schülerzeitungen als Printmedium und in den Neuen Medien. Trier. Google Scholar
Tambor J. (Hrsg.) (2008): Śląsko godka. Materiały z konferencji „Śląsko godka – jeszcze gwara czy jednak już język” z 30 czerwca 2008 roku. Katowice. Google Scholar
Tichy E. (2010): Die Bedeutung der Minderheitenmedien für junge Ungarndeutsche – Ergebnisse einer Befragung. [In:] Minderheiten und Medien. Die Repräsentanz der ungarndeutschen Minderheit in den Medien. E. Tichy (Hrsg.). Hamburg, S. 191–205. Google Scholar
Urbán P. (2017): Mehrsprachige Zeitschriften in Bratislava der Zwischenkriegszeit. [In:] Interkulturelle Linguistik als Forschungsorientierung in der mitteleuropäischen Germanistik. Cs. Földes (Hrsg.). Tübingen, S. 241–250. Google Scholar
Urban R. (o.J.): Media mniejszości niemieckiej w Polsce. [In:] Interakcje. Leksykon komunikowania polsko-niemieckiego, , Zugang: 02.06.2022. Google Scholar
Wiesinger P. (1983): Die Einteilung der deutschen Dialekte. [In:] Dialektologie. Ein Handbuch zur deutschen und allgemeinen Dialektforschung. Bd. 2. W. Besch, U. Knoop, W. Putschke, H.E. Wiegand (Hrsg.). Berlin–New York, S. 801–900. Google Scholar
Wyderka B. (2004): Język, dialekt czy kreol? [In:] Nadciągają Ślązacy. Czy istnieje narodowość śląska? L.M. Nijakowski (Hrsg.). Warszawa, S. 187–215. Google Scholar
Ogiolda K. (2021a): Program szkoleniowy „Antidotum”. Zgłoś się jeszcze dzisiaj. „Heimat – mała ojczyzna, Beilage zur Nowa Trybuna Opolska”. 10.03.2021, S. 11. Google Scholar
Ogiolda K. (2021b): W Związku Młodzieży Mniejszości Niemieckiej nie ma nudy. „Heimat – mała ojczyzna, Beilage zur Nowa Trybuna Opolska”. 17.03.2021, S. 10. Google Scholar
Polański A. (2021): Frischer Wind im Antidotum. „Wochenblatt.pl“. Nr. 11/1510. 12.–18.03.2021, S. 9. Google Scholar
, Zugang: 04.09.2023. Google Scholar
, Zugang: 02.04.2023. Google Scholar
, Zugang: 02.04.2023. Google Scholar
, Zugang: 08.04.2023. Google Scholar
, Zugang: 08.04.2023. Google Scholar
