O chrematonimach w reportażach Melchiora Wańkowicza z tomu Anoda i katoda
Аннотация
Przedmiotem artykułu są chrematonimy w reportażach Melchiora Wańkowicza z tomu
Anoda i katoda. Celem niniejszego opracowania jest prezentacja różnorodności tej kategorii
onimicznej. Chrematonimy przyporządkowano pięciu kategoriom: nazwy przedsięwzięć
kulturowych, nazwy instytucji, nazwy firm, nazwy pojazdów oraz nazwy produktów.
W obrębie poszczególnych kategorii rozróżniono liczne podkategorie, np. wśród nazw
przedsięwzięć kulturowych występują w dziele M. Wańkowicza m.in.: tytuły książek, czasopism,
artykułów w czasopismach, tytuły felietonów samego autora. Z kolei w nazwach
różnych rodzajów instytucji wymienia się m.in.: nazwy instytucji związanych z kulturą,
instytucji finansowych. W nazwach organizacji, towarzystw wyróżniono przykładowo:
organizacje rolnicze, wojskowe, pomocowe i wiele innych. Poświęcono także uwagę kategorii
przejściowej między toponimią a chrematonimią, czyli nazwom budynków oraz
nazwom odznaczeń – falaronimom. Ponadto założeniem niniejszego szkicu jest ukazanie,
jaką funkcję pełnią chrematonimy w analizowanych tekstach. Największy zbiór stanowią
nazwy przedsięwzięć kulturowych. W tej grupie dominują tytuły książek. Chrematonimy
w Anodzie i katodzie najczęściej pełnią trzy podstawowe funkcje: funkcję lokalizacji
w przestrzeni, funkcję socjologiczną oraz informacyjną.
Ключевые слова:
chrematonimy, Melchior Wańkowicz, tytuły utworów, nazwy instytucji, nazwy firmБиблиографические ссылки
Afeltowicz B. (2011): Kilka uwag na temat współczesnych falaronimów polskich. [W:] Chrematonimia jako fenomen współczesności. Red. M. Biolik, J. Duma. Olsztyn, s. 11–21. Google Scholar
Breza E. (1998): Nazwy obiektów i instytucji związanych z nowoczesną cywilizacją (chrematonimy). [W:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia. Red. E. Rzetelska-Feleszko. Warszawa–Kraków, s. 343–362. Google Scholar
Cieślikowa A. (1993): Nazwy własne w różnych gatunkach tekstów literackich. [W:] Onomastyka literacka. Red. M. Biolik. Olsztyn, s. 33–39. Google Scholar
Cieślikowa A. (2001): Nazwa w tekście a tekst w nazwie. [W:] Semantyka tekstu artystycznego. Red. A. Pajdzińska, R. Tokarski. Lublin, s. 99–108. Google Scholar
Dobrzyński W. (1988): Z badań nad rozwojem polskich deminutywów. II. Apelatywne spieszczenia dezintegralne. Warszawa–Wrocław. Google Scholar
Domaciuk I. (2003): Nazwy własne w prozie Stanisława Lema. Lublin. Google Scholar
Gajda S. (1987): Społeczne determinacje nazw własnych tekstów (tytułów). „Socjolingwistyka” 6, s. 79–89. Google Scholar
Gałkowski A. (2008): Chrematonimy w funkcji kulturowo-użytkowej. Onomastyczne studium porównawcze na materiale polskim, francuskim, włoskim. Łódź. Google Scholar
Gorzycka D. (2014): Nacechowanie emocjonalne deminutywów – semantyka czy pragmatyka? [W:] Semantyczne i pragmatyczne aspekty komunikacji. Od deminutywów do gestów. Red. W. Pskit. Łódź, s. 11–26. Google Scholar
Górny H. (2013): Nazwy własne w piśmiennictwie pamiętnikarskim XIX wieku. Kraków. Google Scholar
Graf M. (2015a): Literackie nie-nazywanie. Onomastykon polskiej prozy współczesnej. Poznań. Google Scholar
Graf M. (2015b): Nazwa własna – nazwa nie-własna („Mercedes Benz. Z listów do Hrabala” Pawła Huellego). [W:] Odkrywanie słowa – historia i współczesność. Red. U. Sokólska. Białystok, s. 231–242. Google Scholar
Jadanowska K. (2014): Czy nazwy firm są chrematonimami? „Onomastica” LVIII, s. 321–330. Google Scholar
Jakus-Borkowa E. (1987): Nazewnictwo polskie. Opole. Google Scholar
Jakus-Borkowa E. (1988): Nazwy własne w przekładach powieści Heinricha Bölla. [W:] Język osobniczy jako przedmiot badań lingwistycznych. Red. J. Brzeziński. Zielona Góra, s. 249–257. Google Scholar
Kacperczyk R. (2012): Środki transportu. Warszawa. Google Scholar
Karaś M. (1968): Nazwy budynków. „Język Polski” XLVIII, s. 252–265. Google Scholar
Kęsikowa U. (2011): Chrematonimy w literaturze (na przykładzie współczesnej powieści kryminalnej). [W:] Chrematonimia jako fenomen współczesności. Red. M. Biolik, J. Duma. Olsztyn, s. 243–250. Google Scholar
Kosyl Cz. (1978): Metaforyczne użycie nazw własnych. [W:] Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego. Red. M. Szymczak. Wrocław, s. 133–143. Google Scholar
Kosyl Cz. (1981): Z problematyki nazw will, pensjonatów i domów wczasowych. „Onomastica” XXVI, s. 103–117. Google Scholar
Kosyl Cz. (1998): Nazwy własne w literaturze pięknej. [W:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia. Red. E. Rzetelska Feleszko. Warszawa, s. 363–387. Google Scholar
Kurzyna M. (1977): O Melchiorze Wańkowiczu – nie wszystko. Warszawa. Google Scholar
Kwapień E. (2014): Między słowami a rzeczywistością – wybrane nazwy środków transportu w dziewiętnastowiecznej polszczyźnie. „Rozprawy Komisji Językowej” LX, s. 165–181. Google Scholar
Łobodzińska R. (2011): Imiona w różnych klasach chrematonimów. [W:] Chrematonimia jako fenomen współczesności. Red. M. Biolik, J. Duma. Olsztyn, s. 301–309. Google Scholar
Łuc I. (2007): Nazwy własne w literaturze dziecięco-młodzieżowej Małgorzaty Musierowicz. Katowice. Google Scholar
Munia H. (2011): Chrematonimy we współczesnej prozie rosyjskiej (na materiale wybranych powieści Darii Doncowej). [W:] Chrematonimia jako fenomen współczesności. Red. M. Biolik, J. Duma. Olsztyn, s. 331–337. Google Scholar
Myszka A. (2015): „Mieszkała na ul. Polnej na Pobitnie, tuż obok Kopca Tatarskiego” – głos w sprawie wewnętrznych podziałów urbanonimów. „Onamastica” LIX, s. 209–221. Google Scholar
Nübling D. et al. (2015): Namen. Eine Einführung in die Onomastik. Tübingen. Google Scholar
Przybylska R. (2017): O nazwach nagród współcześnie przyznawanych w Polsce, czyli lauronimach. „Onamastica” LXI/1, s. 211–223. Google Scholar
Rejter A. (2015): Peerelowski wampir Marek z warszawskiej Pragi pod rękę z egipską boginią Bastet. Nazwy własne w prozie Andrzeja Pilipiuka. [W:] Odkrywanie słowa – historia i współczesność. Red. U. Sokólska. Białystok, s. 319–335. Google Scholar
Sarnowska-Giefing I. (1984): Nazewnictwo w nowelach i powieściach polskich okresu realizmu i naturalizmu. Poznań. Google Scholar
Sarnowska-Giefing I. (2003): Onomastyka literacka – integracja językoznawstwa i literaturoznawstwa? [W:] Metodologia badań onomastycznych. Red. M. Biolik. Olsztyn, s. 435–446. Google Scholar
Szewczyk Ł. M. (2000): Chrematonimy w Słowniku Adama Mickiewicza. [W:] Onomastyka polska a nowe kierunki językoznawcze. Red. M. Czachorowska, Ł. M. Szewczyk. Bydgoszcz, s. 299–310. Google Scholar
Walczak B. (2000): Nazwy firmowe: priopria czy appellativa? [W:] Onomastyka polska a nowe kierunki językoznawcze. Red. M. Czachorowska, Ł. M. Szewczyk. Bydgoszcz, s. 113–122. Google Scholar
Wańkowicz M. (2011): Anoda i katoda. Warszawa. Google Scholar
Woźniak P. (2009): Funkcje nazw własnych w „Fimfárum” Jana Wericha. „Bohemistyka” 4, s. 279–298. Google Scholar
Ziółkowska-Boehm A. (2009): Na tropach Wańkowicza po latach. Warszawa. Google Scholar
, dostęp: 31.07.2019. Google Scholar
, dostęp: 3.08.2019. Google Scholar
, dostęp: 28.09.2019. Google Scholar
, dostęp: 17.09.2019. Google Scholar
, dostęp: 30.10.2019. Google Scholar
, dostęp: 16.09.2019. Google Scholar
, dostęp: 16.09.2019. Google Scholar
