Językowe wykładniki humoru w tekstach utworów zespołu Nocny Kochanek
Małgorzata Karczewska
Uniwersytet ZielonogórskiАннотация
Rozważania dotyczące humoru towarzyszą człowiekowi od starożytności. Również obecnie
pojawiają się publikacje poświęcone tej tematyce. Humor badany jest przez filozofów,
kulturoznawców i socjologów, w artykule istotna jest jednak perspektywa językoznawcza.
Jedną z klasyfikacji zjawiska dowcipu językowego jest podział zaproponowany przez
Danutę Buttler (1968/2001), która wyróżniła kilka podstawowych mechanizmów, na których
opiera się dowcip językowy. Są to rozmaite zniekształcenia formy wyrazów, określone
zestawienia słów, w tym powiązanie słów z różnych rejestrów języka, rymy i neologizmy.
Zabiegi te mają na celu zaskoczyć odbiorcę, czasem wykreować nierzeczywisty świat,
co może mieć efekt komiczny. W artykule przeanalizowano przykłady dowcipów językowych
poszczególnych kategorii, jakie pojawiły się w tekstach utworów polskiej grupy heavymetalowej
Nocny Kochanek. Analiza wykazała, że w tekstach zespołu można odnaleźć
przykłady wszystkich typów dowcipu językowego wyróżnionych w teorii Buttler, choć
wydają się przeważać mechanizmy ogólnokomiczne, związane z użyciem słów potocznych
lub wulgarnych, co jest związane z tematyką badanych utworów.
Ключевые слова:
humor językowy , heavy metal, żart, popkultura, teksty utworówБиблиографические ссылки
Bąba S., Liberek J. (2001): Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny. Warszawa. Google Scholar
Brzozowska D. (2000): O dowcipach polskich i angielskich. Aspekty językowo-kulturowe. Opole. Google Scholar
Buttler D. (1968/2001): Polski dowcip językowy. Warszawa. Google Scholar
Bystroń J. (1939): Komizm. Lwów–Warszawa. Google Scholar
Carroll N. (2018): Humor. Przeł. J. Halbersztat. Łódź. Google Scholar
Chłopicki W. (1995): O humorze poważnie. Kraków. Google Scholar
Chłopicki W. (2014): Przegląd polskich badań nad humorem w filozofii, literaturze i językoznawstwie. [W:] Humor polski. Red. D. Brzozowska i W. Chłopicki. Kraków, s. 629–646. Google Scholar
Chudzik A. (2018): Komizm Jana Stanisława Bystronia w świetle współczesnych teorii humoru. [W:] Komizm historyczny II. Red. T. Korpysz i A. Krasowska. Warszawa, s. 33–45. Google Scholar
Dziemidok B. (2011): O komizmie – od Arystotelesa do dzisiaj. Gdańsk. Google Scholar
Freud S. (1993): Totem i tabu. Przeł. J. Prokopiuk i M. Poręba. Warszawa. Google Scholar
Grabowski D. (2019): Sigmunda Freuda teoria dowcipu, humoru i komiki. Kraków. Google Scholar
Hurley M. M., Dennett D. C., Adams Jr. R. B. (2017): Filozofia dowcipu. Humor jako siła napędowa umysłu. Przekład R. Śmietana. Kraków. Google Scholar
Kamocki P. (2014): Komizm w literaturze staropolskiej. [W:] Humor polski. Red. D. Brzozowska i W. Chłopicki. Kraków, s. 39–57. Google Scholar
Karwatowska M. (2013): Stereotyp studenta w dowcipach internetowych. [W:] Humor w perspektywie kulturowo-językowej. Red. M. Karwatowska i L. Tymiakin. Lublin, s. 67–79. Google Scholar
Lebda R (2005): Nowy słownik frazeologiczny. Kraków. Google Scholar
Lemann N. (2014a): Humor w polskiej prozie do 1918 roku. [W:] Humor polski. Red. D. Brzozowska i W. Chłopicki. Kraków, s. 15–38. Google Scholar
Lemann N. (2014b): Humor w polskiej prozie współczesnej. [W:] Humor polski. Red. D. Brzozowska i W. Chłopicki. Kraków, s. 123–142. Google Scholar
Lemann N. (2014c): Humor w polskiej literaturze fantasy. [W:] Humor polski. Red. D. Brzozowska i W. Chłopicki. Kraków, s. 143–170. Google Scholar
Leszczyński Z. (1998): Szkice o tabu językowym. Lublin. Google Scholar
Tokarz M. (2000): Komizm strukturalny w komunikacji językowej. [W:] Świat humoru. Red. S. Gajda i D. Brzozowska. Opole, s. 63–70. Google Scholar
Wewiór Ł. (2019): Czujemy się buntownikami. Wywiad z Krzysztofem Sokołowskim. „Teraz Rock” 2(192), s. 14–16. Google Scholar
Wieczorek K. (2000): Poczucie humoru a filozofia. [W:] Świat humoru. Red. S. Gajda i D. Brzozowska. Opole, s. 13–25. Google Scholar
Ziomek J. (2000): Rzeczy komiczne. Poznań. Google Scholar
Żygulski K. (1985): Wspólnota śmiechu. Studium socjologiczne komizmu. Warszawa. Google Scholar
Uniwersytet Zielonogórski
