Madka i madkizm. O stereotypizacji w „antymadkowych” społecznościach internetowych
Anna Wileczek
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w KielcachPiotr Raczyński
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w KielcachАннотация
Niniejszy artykuł służy przybliżeniu mechanizmów procesu współczesnej stereotypizacji
na przykładzie stereotypu madki i szerzej traktowanego – madkizmu, których geneza ma
charakter internetowy. Ich źródłem są internetowe grupy/ społeczności określane jako
„antymadkowe”, które reprodukują treści (komunikaty) nawiązujące do uproszczonych
i jednostronnych umysłowych reprezentacji dotyczących tej kategorii społecznej. Materiał
badawczy pochodzi z empirycznego rekonesansu przeprowadzonego wśród członków
grup zamkniętych oraz na publicznych stronach facebookowych wskazanych zagadnień.
W celach analitycznych złożono podkorpus z 500 screenshotami, wskazano kluczowe
obszary leksykalno-semantyczne, stworzono w ich obrębie listy frekwencyjne oraz dokonano
interpretacji znaczeń w ramach głównych profili (biologicznego, społecznego,
psycho-emocjonalnego, bytowego, religijnego). Rekonesans badawczy ujawnił powtarzalność
i schematyzację treści określanych jako madkowe, których upowszechnieniu przez
społeczności antymadkowe towarzyszyły motywacje ludyczne. Niniejszy artykuł omawia
wskazane zjawisko w aspekcie językowym i społeczno-kulturowym.
Библиографические ссылки
Bachtin M. (1970): Problemy poetyki Dostojewskiego. Przeł. N. Modzelewska. Warszawa. Google Scholar
Bachtin M. (1975): Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa Średniowiecza i Renesansu. Przeł. A. i A. Goreniowie. Kraków. Google Scholar
Balbus S. (1993): Między stylami. Kraków. Google Scholar
Bartmiński J. (1998): Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji. [W:] Konotacja. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 169–183. Google Scholar
Bartmiński J. (2008): Polski stereotyp „matki”, „Postscriptum Polonistyczne” 1(1), s. 33–53. Google Scholar
Bauer Z. (2009): Dziennikarstwo wobec nowych mediów. Historia. Teoria. Praktyka. Kraków. Google Scholar
Bełkot A. (2008): Karnawalizacja jako pojęcie ludyczne. „Homo communicativus” 2, s. 45–57. Google Scholar
Chlebda W. (1998): Stereotyp jako jedność języka, myślenia i działania. [W:] Stereotyp jako przedmiot lingwistyki: teoria, metodologia, analizy empiryczne. Wrocław, s. 31–41. Google Scholar
Dziemidok B. (2011): O komizmie. Od Arystotelesa do dzisiaj. Gdańsk. Google Scholar
Gajda S. (2001): Współczesna polska sytuacja językowa. Opole. Google Scholar
Grzegorczykowa R. (2012): Świat widziany przez słowa. Szkice z semantyki leksykalnej. Warszawa. Google Scholar
Hewstone M., Macrae N., Stangor Ch. (1999): Stereotypy i uprzedzenia. Najnowsze ujęcie. Przeł. M. Majchrzak i in. Gdańsk. Google Scholar
Jemielnik D. (2019): Socjologia internetu. Warszawa. Google Scholar
Kamińska-Szamaj I. (2007): Agresja językowa w życiu publicznym. Leksykon inwektyw politycznych 1918–200. Wrocław. Google Scholar
Maffesoli M. (2000): Le temps des tribus. Le déclin de l’individualisme dans les sociétés postmodernes. Paris. Google Scholar
Marcjanik M. (2001): W kręgu grzeczności. Wybór prac z zakresu polskiej etykiety językowej. Kielce. Google Scholar
Nowak W. (2000): Teoretyczne i metodologiczne problemy badań stereotypów. Cz. II. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia z Nauk Społecznych” 15, s. 23–36. Google Scholar
Ożóg K. (2001): Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia. Rzeszów. Google Scholar
Palmore E. (1962): Ethnophaulisms and ethnocentrism. „American Journal of Sociology” 67, s. 442–445.
Crossref
Google Scholar
Peisert M. (2004): Formy i funkcje agresji werbalnej. Próba typologii. Wrocław. Google Scholar
Pisarkowa K. (1976): Pragmatyczne spojrzenie na akt mowy. „Polonica” 1, s. 265–275. Google Scholar
Ranoszek M. (2017): Współczesny Karnawał – o humorze „krańców internetu”. „Literatura Ludowa” 2, s. 25–37. Google Scholar
Reszke I. (1995): Niektóre kontrowersje wokół teorii stereotypów grup społecznych. „Kultura i Społeczeństwo” 39 (3), s. 83–97. Google Scholar
Rumińska M. (2007): Michała Bachtina teoria karnawalizacji języka. [W:] Humor i karnawalizacja we współczesnej komunikacji językowej. Red. J. Mazur, M. Rumińska. Lublin, s. 181–202. Google Scholar
Senderska J. (2017): „Maniaczki” w sieci. O języku i komunikacji wybranych kobiecych społeczności online. Kielce. Google Scholar
Siuda P. (2006): Społeczności wirtualne. O wspólnotowości w społeczeństwie sieciowym. [W:] Ob.licza Internetu. Internet w przestrzeni komunikacyjnej XXI wieku. Red. M. Sokołowski. Elbląg, s. 179–186. Google Scholar
Stubbs M. (2004): Language Corpora. [W:] Handbook of Applied Linguistics. Red. A. Davies, C. Elder. Oxford, s. 106–132.
Crossref
Google Scholar
Tambor J. (2008): Stereotyp i prototyp. Znaczenie terminów. „Postscriptum Polonistyczne” 1 (1), s. 23–29. Google Scholar
Wileczek A. (2020): Język i komunikacja. Wprowadzenie dla pedagogów. Warszawa. Google Scholar
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach