Chińska konstrukcja 是……的 shì…de jako przykład konstrukcji ramowej
Sebastian Wielosz
Uniwersytet Jagielloński w KrakowieАннотация
Konstrukcja ramowa istnieje w wielu językach naturalnych, niezależnie od tego, do jakiej
grupy czy rodziny językowej należą. Mimo to jest ona w nich realizowana za pomocą
różnych rozwiązań syntaktycznych, co wynika z różnorodności typologicznej języków
świata. Większość dostępnych monografii i artykułów językoznawczych traktujących
o tej kwestii skupia się wyłącznie, bądź w dużej mierze, na języku angielskim. To w opisie
tego języka powstał bowiem termin cleft structure. Od lat lingwiści zauważają jednak,
że podobne konstrukcje istnieją również w innych językach. Jednym z nich jest współczesny
standardowy język chiński dysponujący taką strukturą zdania, która spełnia wszelkie
warunki, by mogła być nazywana konstrukcją ramową. Badacze zazwyczaj nazywają
ją po prostu konstrukcją 是……的 shì…de, często nie zauważając podobieństw z jej odpowiednikami
w innych językach. Pierwsza część artykułu poświęcona będzie informacjom
ogólnym dotyczącym konstrukcji ramowej w języku naturalnym. Druga natomiast będzie
omówieniem najważniejszych kwestii dotyczących tej struktury w języku chińskim.
Ключевые слова:
konstrukcja ramowa, zdania tematyczno-rematyczne, konstrukcje emfatyczne, konstrukcja ramowa w języku chińskimБиблиографические ссылки
Bogusławski A. (1973): O rozczłonkowaniu treściowym wypowiedzenia. [W:] Semiotyka i struktura tekstu. Red. M.R. Mayenowa. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, s. 63–70. Google Scholar
Bogusławski A. (1977): Problems of the Thematic-Rhematic Structure of Sentences. Warszawa. Google Scholar
Chafe W.L. (1976): Giveness, Contrastiveness, Definiteness, Subjects, Topics, and Point of View. [W:] Subject and Topic. Red. C.N. Li. New York–San Francisco–London, s. 25–56. Google Scholar
Collins P. (1991): Cleft and Pseudo-Cleft in Constructions in English. Londyn. Google Scholar
Fichtner E.G. (1993): Cleft sentences in English: A comprehensive view. “Word” 44(1), s. 1–30.
Crossref
Google Scholar
Fowler H.W. (1906): The King’s English. Oxford. Google Scholar
Haartman K., Veenstra T. (red.) (2012): Cleft structures. Amsterdam–Philadelphia.
Crossref
Google Scholar
Hedberg N. (2000): The Referential Status of Clefts. “Language” 76(4), s. 891–920.
Crossref
Google Scholar
Huddleston R., Pullum G.K. (2012): The Cambridge Grammar of the English Language. Cambridge. Google Scholar
Huszcza R. (1983): O pewnych uniwersaliach w tematyczno-rematycznej strukturze zdania. [W:] Tekst i zdanie. Zbiór studiów. Red. T. Dobrzyńska, E. Janus. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź, s. 97–124. Google Scholar
Huszcza R. (1990): Tematyczno-rematyczna struktura zdania w językach różnych typów. (Normalny podział tematyczno-rematyczny). [W:] Tekst w kontekście. Zbiór studiów. Red. T. Dobrzyńska. Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 55–96. Google Scholar
Jesperson O. (1937): Analytic Syntax. Chicago. Google Scholar
Kisiyarno H., Sarage J. (2015): English and Arabic Cleft Sentences as Subject Prominence. “International Journal on Studies in English Language and Literature” 3(12), s. 1–5. Google Scholar
Kiss K. (1998): Identificational Focus versus Informational Focus. “Language” 74(2), s. 245–274.
Crossref
Google Scholar
Künstler M.J. (2000): Języki chińskie. Warszawa. Google Scholar
Li C.N., Thompson S.A. (1976): Subject and Topic: A New Typology of Language. [W:] Subject and Topic. Red. C.N. Li. New York–San Francisco–London, s. 457–490. Google Scholar
Li C.N., Thompson S.A. (1989): Mandarin Chinese. A Functional Reference Grammar. Los Angeles. Google Scholar
Lin H.T. (2005): Essential Grammar For Modern Chinese. Boston. Google Scholar
Lin J.X., Shu Z.M. (2013): 华语文教学之汉语语法学论文 Huáyǔ wén jiàoxué zhī hànyǔ yǔyán xué gàilùn. Taibei. Google Scholar
Mathesius V. (1971): O tak zwanym aktualnym rozczłonkowaniu zdania. [W:] O spójności tekstu. Red. M.R. Mayenowa. Przekład M.R. Mayenowa. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, s. 7–12. Google Scholar
McCloskey J. (1979): Transformational Syntax and Model Theoretic Semantics: A Case Study in Modern Irish. London.
Crossref
Google Scholar
Menuzzi S., Teixeira M. (2015): Diverse exhaustiveness effects in cleft sentences: A descriptive study. “Alfa: Revista de Linguistica” 59(1), s. 61–91.
Crossref
Google Scholar
Nakamura C. (2004): On the cleft sentence and the nominalized sentence in Irish, “Kyoto University Linguistics Research” 23, s. 47–62. Google Scholar
Niimura M. (2007): A syntactic analysis of copular sentences, “Nanzan Linguistics: Special Issue 3” 1, s. 203–237. Google Scholar
Pelc J. (1991): Prace z pragmatyki, semantyki i metodologii semiotyki. Wrocław. Google Scholar
Polański K. (red.) (1993): Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Wrocław. Google Scholar
Sun C.F., Zhan F.Q. (2013): A Copula Analysis of shì in the Chinese Cleft Construction. “Language and Linguistics” 14(4), s. 755–789. Google Scholar
Tajsner P. (2015): On focus marking and predication. Evidence from Polish with some notes on Hausa. “Lingua Posnaniensis” 57(1), s. 113–138.
Crossref
Google Scholar
Traugott E.C., Zhan F.Q. (2015): The constructionalization of the Chinese cleft construction. “Studies in Language” 39(2), s. 459–491.
Crossref
Google Scholar
Zajdler E. (2010): Glottodydaktyka sinologiczna. Warszawa. Google Scholar
Zheng Y., Cao F.F. (2012): 华语句法新论, 下 Huáyǔ jùfǎ xīn lùn, xià. Taibei. Google Scholar
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
