Chińska konstrukcja 是……的 shì…de jako przykład konstrukcji ramowej

Sebastian  Wielosz

doi:10.31648/pj.7045

Chińska konstrukcja 是……的 shì…de jako przykład konstrukcji ramowej

Sebastian Wielosz

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

DOI: https://doi.org/10.31648/pj.7045

Abstrakt

Konstrukcja ramowa istnieje w wielu językach naturalnych, niezależnie od tego, do jakiej
grupy czy rodziny językowej należą. Mimo to jest ona w nich realizowana za pomocą
różnych rozwiązań syntaktycznych, co wynika z różnorodności typologicznej języków
świata. Większość dostępnych monografii i artykułów językoznawczych traktujących
o tej kwestii skupia się wyłącznie, bądź w dużej mierze, na języku angielskim. To w opisie
tego języka powstał bowiem termin cleft structure. Od lat lingwiści zauważają jednak,
że podobne konstrukcje istnieją również w innych językach. Jednym z nich jest współczesny
standardowy język chiński dysponujący taką strukturą zdania, która spełnia wszelkie
warunki, by mogła być nazywana konstrukcją ramową. Badacze zazwyczaj nazywają
ją po prostu konstrukcją 是……的 shì…de, często nie zauważając podobieństw z jej odpowiednikami
w innych językach. Pierwsza część artykułu poświęcona będzie informacjom
ogólnym dotyczącym konstrukcji ramowej w języku naturalnym. Druga natomiast będzie
omówieniem najważniejszych kwestii dotyczących tej struktury w języku chińskim.

Słowa kluczowe:

konstrukcja ramowa, zdania tematyczno-rematyczne, konstrukcje emfatyczne, konstrukcja ramowa w języku chińskim

Bibliografia

Bogusławski A. (1973): O rozczłonkowaniu treściowym wypowiedzenia. [W:] Semiotyka i struktura tekstu. Red. M.R. Mayenowa. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, s. 63–70. Google Scholar

Bogusławski A. (1977): Problems of the Thematic-Rhematic Structure of Sentences. Warszawa. Google Scholar

Chafe W.L. (1976): Giveness, Contrastiveness, Definiteness, Subjects, Topics, and Point of View. [W:] Subject and Topic. Red. C.N. Li. New York–San Francisco–London, s. 25–56. Google Scholar

Collins P. (1991): Cleft and Pseudo-Cleft in Constructions in English. Londyn. Google Scholar

Fichtner E.G. (1993): Cleft sentences in English: A comprehensive view. “Word” 44(1), s. 1–30.
Crossref Google Scholar

Fowler H.W. (1906): The King’s English. Oxford. Google Scholar

Haartman K., Veenstra T. (red.) (2012): Cleft structures. Amsterdam–Philadelphia.
Crossref Google Scholar

Hedberg N. (2000): The Referential Status of Clefts. “Language” 76(4), s. 891–920.
Crossref Google Scholar

Huddleston R., Pullum G.K. (2012): The Cambridge Grammar of the English Language. Cambridge. Google Scholar

Huszcza R. (1983): O pewnych uniwersaliach w tematyczno-rematycznej strukturze zdania. [W:] Tekst i zdanie. Zbiór studiów. Red. T. Dobrzyńska, E. Janus. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź, s. 97–124. Google Scholar

Huszcza R. (1990): Tematyczno-rematyczna struktura zdania w językach różnych typów. (Normalny podział tematyczno-rematyczny). [W:] Tekst w kontekście. Zbiór studiów. Red. T. Dobrzyńska. Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 55–96. Google Scholar

Jesperson O. (1937): Analytic Syntax. Chicago. Google Scholar

Kisiyarno H., Sarage J. (2015): English and Arabic Cleft Sentences as Subject Prominence. “International Journal on Studies in English Language and Literature” 3(12), s. 1–5. Google Scholar

Kiss K. (1998): Identificational Focus versus Informational Focus. “Language” 74(2), s. 245–274.
Crossref Google Scholar

Künstler M.J. (2000): Języki chińskie. Warszawa. Google Scholar

Li C.N., Thompson S.A. (1976): Subject and Topic: A New Typology of Language. [W:] Subject and Topic. Red. C.N. Li. New York–San Francisco–London, s. 457–490. Google Scholar

Li C.N., Thompson S.A. (1989): Mandarin Chinese. A Functional Reference Grammar. Los Angeles. Google Scholar

Lin H.T. (2005): Essential Grammar For Modern Chinese. Boston. Google Scholar

Lin J.X., Shu Z.M. (2013): 华语文教学之汉语语法学论文 Huáyǔ wén jiàoxué zhī hànyǔ yǔyán xué gàilùn. Taibei. Google Scholar

Mathesius V. (1971): O tak zwanym aktualnym rozczłonkowaniu zdania. [W:] O spójności tekstu. Red. M.R. Mayenowa. Przekład M.R. Mayenowa. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, s. 7–12. Google Scholar

McCloskey J. (1979): Transformational Syntax and Model Theoretic Semantics: A Case Study in Modern Irish. London.
Crossref Google Scholar

Menuzzi S., Teixeira M. (2015): Diverse exhaustiveness effects in cleft sentences: A descriptive study. “Alfa: Revista de Linguistica” 59(1), s. 61–91.
Crossref Google Scholar

Nakamura C. (2004): On the cleft sentence and the nominalized sentence in Irish, “Kyoto University Linguistics Research” 23, s. 47–62. Google Scholar

Niimura M. (2007): A syntactic analysis of copular sentences, “Nanzan Linguistics: Special Issue 3” 1, s. 203–237. Google Scholar

Pelc J. (1991): Prace z pragmatyki, semantyki i metodologii semiotyki. Wrocław. Google Scholar

Polański K. (red.) (1993): Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Wrocław. Google Scholar

Sun C.F., Zhan F.Q. (2013): A Copula Analysis of shì in the Chinese Cleft Construction. “Language and Linguistics” 14(4), s. 755–789. Google Scholar

Tajsner P. (2015): On focus marking and predication. Evidence from Polish with some notes on Hausa. “Lingua Posnaniensis” 57(1), s. 113–138.
Crossref Google Scholar

Traugott E.C., Zhan F.Q. (2015): The constructionalization of the Chinese cleft construction. “Studies in Language” 39(2), s. 459–491.
Crossref Google Scholar

Zajdler E. (2010): Glottodydaktyka sinologiczna. Warszawa. Google Scholar

Zheng Y., Cao F.F. (2012): 华语句法新论, 下 Huáyǔ jùfǎ xīn lùn, xià. Taibei. Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2021-12-10

Cited By /
Share

Wielosz, S. . (2021). Chińska konstrukcja 是……的 shì…de jako przykład konstrukcji ramowej. Prace Językoznawcze, 23(4), 249–262. https://doi.org/10.31648/pj.7045