Multimodalność przekazów medialnych – główne założenia analizy tekstów audiowizualnych na przykładzie telewizyjnej prognozy pogody. Perspektywa germanistyczna

Agnieszka Mac

Uniwersytet Rzeszowski


Аннотация

Artykuł szkicuje główne założenia multimodalnej lingwistyki tekstu w perspektywie
badań nad dzisiejszymi przekazami medialnymi. W badaniach językoznawczych konieczne
jest całościowe spojrzenie na formę i treść tekstu, obejmujące nie tylko płaszczyznę
językową, ale również pozostałe systemy znaków (obraz, muzykę, odgłosy i wszystkie ich
kombinacje), co umożliwia właściwą analizę tekstów multimodalnych. W pierwszej części
artykułu charakteryzuję przekazy medialne. W tym celu definiuję tekst multimodalny
i design tekstu oraz omawiam krótko koncepcje tworzenia znaczenia w multimodalnych
artefaktach. Ponadto wskazuję na badania na tym obszarze w literaturze germanistycznej.
Następnie przedstawiam elementy tekstu multimodalnego na przykładzie tekstów
telewizyjnych i na tej podstawie przeprowadzam w drugiej części artykułu analizę
telewizyjnej prognozy pogody. We wnioskach podkreślam, że analiza tekstów telewizyjnych
musi obejmować wszystkie wykorzystywane w procesie nadawczym systemy znaków
z uwzględnieniem powiązań między nimi, co stanowi podstawę generowania ich znaczenia.
Na końcu zwracam uwagę na możliwości i trudności nowych podejść badawczych.


Ключевые слова:

przekazy medialne, multimodalność, tekst audiowizualny, semiotyczny system znaków, prognoza pogody


Bucher H.-J. (2011): Multimodales Verstehen oder Rezeption als Interaktion. Theoretische und empirische Grundlagen einer systematischen Analyse der Multimodalität. [W:] Bildlinguistik. Theorien – Methoden – Fallbeispiele. Red. H. Diekmannshenke, M. Klemm, H. Stöckl. Berlin, s. 123–156.   Google Scholar

Dürscheid Ch. (2011): Medien in den Medien. Szenen im Bild. Eine pragmatische Kommunikat-Analyse. [W:] Medientheorien und Multimodalität. Ein TV-Werbespot – Sieben methodische Beschreibungsansätze. Red. J.G. Schneider, H. Stöckl. Köln, s. 88–108.   Google Scholar

Fix U. (red.) (2005): Hörfilm. Bildkompensation durch Sprache. Linguistisch-filmisch-semiotische Untersuchungen zur Leistung der Audiodeskription in Hörfilmen am Beispiel des Films „Laura, mein Engel“ aus der „Tatort“-Reihe. Berlin.   Google Scholar

Holly W. (2005): Audiovisualität und Politikvermittlung in der Demokratie. [W:] Sprache und Politik. Deutsch im demokratischen Staat. Red. J. Kilian. Mannheim, s. 278–293.   Google Scholar

Holly W. (2015): „Nadpisywanie obrazu“. W jaki sposób teksty mówione sprawiają, że filmy informacyjne stają się bardziej zrozumiałe (i odwrotnie). [W:] Lingwistyka mediów. Antologia tłumaczeń. Red. R. Opiłowski, J. Jarosz, P. Staniewski. Tłum. B. Mikołajczyk.   Google Scholar

Wrocław–Dresden, s. 139–161.   Google Scholar

Jäger L. (2002): Transkriptivität. Zur medialen Logik der kulturellen Semantik. [W:] Transkribieren – Medien / Lektüre. Red. L. Jäger, G. Stanitzek. München, s. 19–41.   Google Scholar

Janus-Konarska J. (2010): Parasol noś i przy pogodzie, czyli prognoza pogody jako tekst. „Dziennikarstwo i Media”. Vol. 1, s. 163–173.   Google Scholar

Kress G., van Leeuwen T. (1998): Front Pages. (The Critical) Analysis of Newspaper Layout. [W:] Approaches to media discourse. Red. A. Bell, P. Garrett. Oxford, s. 186–219.   Google Scholar

Kress G., van Leeuwen T. (2001): Multimodal discourse. The modes and media of contemporary communication. London.   Google Scholar

Van Leeuwen T. (2005): Introducing social semiotics. London–New York.
Crossref   Google Scholar

Lüger H.-H. (1995): Pressesprache. Tübingen.
Crossref   Google Scholar

Luginbühl M. (2007): Textdesign in Fernsehnachrichten. Multimodale Bedeutungskonstitution durch Sprache, Bild und Geräusch. [W:] Textdesign und Textwirkung in der massenmedialen Kommunikation. Red. K.S. Roth, J. Spitzmüller. Konstanz, s. 203–223.   Google Scholar

Luginbühl M. (2011): Vom kommentierten Realfilm zum multimodalen Komplex – Sprache-Bild-Beziehungen in Fernsehnachrichten im diachronen und internationalen Vergleich. [W:] Bildlinguistik. Theorien – Methoden – Fallbeispiele. Red. H. Diekmannshenke,   Google Scholar

M. Klemm, H. Stöckl. Berlin, s. 257–276.   Google Scholar

Luginbühl M. (2014): Medienkultur und Medienlinguistik. Komparative Textsortengeschichte(n) der amerikanischen „CBS Evening News“ und der Schweizer „Tagesschau“. Bern.
Crossref   Google Scholar

Mac A. (2017a): Textdesign und Bedeutungskonstitution im multimodalen Fernsehtext. Dramatisierungsstrategien in deutschen und polnischen Nachrichtensendungen. Frankfurt am Main.
Crossref   Google Scholar

Mac A. (2017b): Interdisziplinäre Analyseperspektiven auf einen multimodalen (Medien)Text am Beispiel von Fernsehnachrichten. [W:] Medienlinguistik und interdisziplinäre Forschung II. Kontrastive Ansätze im medial geprägten Kontext. Red. Z. Bilut-Homplewicz, H.H. Lüger, A. Hanus, A. Mac. Frankfurt am Main, s. 81–115.   Google Scholar

Opiłowski R. (2015): Der multimodale Text aus kontrastiver Sicht. Textdesign und Sprache-Bild-Beziehung in deutschen und polnischen Pressetexten. Wrocław–Dresden.   Google Scholar

Sandig B. (2006): Textstilistik des Deutschen. Berlin–New York.   Google Scholar

Schmitz U. (2005): Blind für Bilder. Warum sogar Sprachwissenschaftler auch Bilder betrachten müssen. „Osnabrücker Beiträge zur Sprachtheorie“ nr 69, s. 187–227.   Google Scholar

Schneider J.G., Stöckl H. (red.) (2011): Medientheorien und Multimodalität. Ein TV-Werbespot– Sieben methodische Beschreibungsansätze. Köln.   Google Scholar

Spillner B. (1983): Zur kontrastiven Analyse von Fachtexten – am Beispiel der Syntax von Wetterberichten. „Zeitschrift für Literaturwissenschaft und Linguistik“ 51/52, s. 110–123.   Google Scholar

Stöckl H. (2004): Typografie: Gewand und Körper des Textes – Linguistische Überlegungen zu typographischer Gestaltung. „Zeitschrift für Angewandte Linguistik“ nr 3–4, s. 5–48.   Google Scholar

Stöckl H. (2006): Zeichen, Text und Sinn – Theorie und Praxis der multimodalen Textanalyse. [W:] Textsemiotik. Studien zu multimodalen Medientexten. Red. E.M. Eckkrammer, G. Held. Frankfurt am Main, s. 11–36.   Google Scholar

Stöckl H. (2007): Hörfunkwerbung – »Kino für das Ohr«. Medienspezifika, Kodeverknüpfungen und Textmuster einer vernachlässigten Werbeform. [W:] Textdesign und Textwirkung in der massenmedialen Kommunikation. Red. K.S. Roth, J. Spitzmüller. Konstanz, s. 177–202.   Google Scholar

Stöckl H. (2012): Medienlinguistik. Zu Status und Methodik eines (noch) emergenten Forschungsfeldes. [W:] Pressetextsorten jenseits der ,News‘. Medienlinguistische Perspektiven auf journalistische Kreativität. Red. Ch. Grösslinger, G. Held, H. Stöckl. Frankfurt am   Google Scholar

Main, s. 13–34.   Google Scholar

Stöckl H. (2016): Multimodalität – Semiotische und textlinguistische Grundlagen. [W:] Handbuch Sprache im multimodalen Kontext. Red. N.-M. Klug, H. Stöckl. Berlin–New York, s. 3–35.
Crossref   Google Scholar


Опубликован
2022-12-15

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Mac, A. (2022). Multimodalność przekazów medialnych – główne założenia analizy tekstów audiowizualnych na przykładzie telewizyjnej prognozy pogody. Perspektywa germanistyczna. Prace Językoznawcze, 24(4), 81–98. https://doi.org/10.31648/pj.8164

Agnieszka Mac 
Uniwersytet Rzeszowski