Tempo czytania radiowych programów informacyjnych
Анотація
Badania płaszczyzny językowej wypowiedzi radiowych są liczne i mają długą tradycję. Jednak ich warstwa foniczna analizowana jest znacznie rzadziej, a jedynie wyjątkowo podejmowane są badania realizacji prozodii wypowiedzi w polskich rozgłośniach. W niniejszym artykule zostanie poddany analizie zaledwie jeden element wybranego, konkretnego gatunku dziennikarskich wypowiedzi w radiu: jest nim tempo czytanych serwisów radiowych. Tempo można zmierzyć i porównać do informacji podawanych w pracach z zakresu językoznawstwa (zwłaszcza fonetyki i mediolingwistyki) oraz logopedii (głównie logopedii medialnej), odnoszących się do płaszczyzny realizacji i odbioru wypowiedzi. Przeprowadzenie badań tempa mówienia przy pomocy programów do analizy dźwięku jest istotne zarówno ze względu na zupełny brak takich analiz, jak i zauważane w wielu opracowaniach przyspieszenie na przestrzeni lat tempa mówienia w mediach, w tym w radiu. Pomiary te warto ocenić, biorąc pod uwagę także możliwości percepcyjne słuchaczy w zakresie rozumienia tekstów mówionych lub czytanych w określonym tempie. Ponadto tempo czytania serwisów informacyjnych, które reprezentują oficjalny poziom polszczyzny, powinno wiązać się z poprawnością i wyrazistością mówienia. W osiąganiu lub utrzymywaniu takiej sprawności mogą pomagać logopedzi medialni.
Ключові слова:
tempo mówienia, radiowy program informacyjny, logopedia medialnaПосилання
Bauer Z. (2000): Gatunki dziennikarskie. [W:] Dziennikarstwo i świat mediów. Red. Z. Bauer, E. Chudziński. Kraków, s. 143−173. Google Scholar
Bloch J. (2013): Intonacja współczesnych serwisów informacyjnych – zmiany, tendencje rozwojowe. [W:] Kultura zachowań językowych Polaków. Materiały z VIII Forum Kultury Słowa, Rzeszów, 20–22 października 2011. Red. M. Krauz, K. Ożóg. Rzeszów, s. 208−213. Google Scholar
Bloch J. (2018): Telewizyjne serwisy informacyjne. Zmiany w sposobie czytania od czasów PRL do III RP. Warszawa. Google Scholar
Bloch J., Wasilewski J. (2011): Rola serwisów informacyjnych w tworzeniu wspólnoty z odbiorcą. [W:] Radio i społeczeństwo. Red. G. Stachyra, E. Pawlak-Hejno. Lublin, s. 201−216. Google Scholar
Boniecka B., Panasiuk J. (2001): O języku audycji radiowych. Lublin. Google Scholar
Bończykowa M. (2016): Praca logopedyczna z dziennikarzami. [W:] Logopedia artystyczna. Red. B. Kamińska, S. Milewski. Gdańsk, s. 526−535. Google Scholar
Bończykowa M., Kozicka E. (2020): Prozodia w praktyce dydaktycznej – wystąpienia publiczne i medialne. [W:] Prozodia. Przyswajanie, badanie, zaburzenia, terapia. Red. M. Wysocka, B. Kamińska, S. Milewski. Gdańsk, s. 563−584. Google Scholar
Dunaj B. (2015): Gramatyka współczesnego języka polskiego. Cz. 1: Fonetyka i fonologia. Tarnów. Google Scholar
Dybalska R. (2004): Realizacja różnych płaszczyzn komunikacyjnych w wybranych gatunkach wypowiedzi radiowych. [W:] Przemoc w języku mediów? Analiza semantyczna i pragmatyczna audycji radiowych. Red. R. Dybalska, D. Kępa-Figura, P. Nowak. Lublin, s. 145−182. Google Scholar
Gajda S. (2000): Media – stylowy tygiel współczesnej polszczyzny. [W:] Język w mediach masowych. Red. J. Bralczyk, K. Mosiołek-Kłosińska. Warszawa, s. 19−27. Google Scholar
Habrajska G., Satkiewicz H. (1999): Język w mediach. [W:] Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci. Red. W. Pisarek. Kraków, s. 181−196. Google Scholar
Hermanowski M. (2018): Radiofonia w Polsce. Zarys dziejów. Poznań. Google Scholar
Janicka K., Kudra B. (2004): Autoprezentacja wybranych rozgłośni radiowych (Analiza porównawcza rozgłośni PR 1 i RMF). [W:] Współczesne odmiany języka narodowego. Red. K. Michalewski. Łódź, s. 216−223. Google Scholar
Jarosz-Mackiewicz E. (2011): Komunikat radiowy jako wtórna wizualizacja. Foniczna i lingwistyczna analiza komunikatu radiowego. [W:] Radio i społeczeństwo. Red. G. Stachyra, E. Pawlak-Hejno. Lublin, s. 369−376. Google Scholar
Jędrzejewski S. (1997): Radio renesans od monopolu do konkurencji. Warszawa. Google Scholar
Jędrzejewski S. (2006): Format radiowy. [W:] Słownik terminologii medialnej. Red. W. Pisarek. Kraków, s. 5960. Google Scholar
Kamińska B. (2019): O tempie mowy w podręcznikach akademickich z zakresu fonetyki i fonologii języka polskiego. „Logopedia”. T. 48/2, s. 257−274. Google Scholar
Kania J.T. (2001): O trzech stylach wymowy. [W:] tegoż: Szkice logopedyczne. Lublin, s. 31−45. Google Scholar
Kurzowa Z. (red.) (1985): Badania nad językiem telewizji polskiej. Warszawa. Google Scholar
Lubaś W. (1981): Problemy badawcze języka radia i telewizji. Katowice. Google Scholar
Luboń J. (2014): Rola prozodii – jej wpływ na rozumienie i odbiór tekstu. [W:] Językowy przekaz medialny. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Polskie Radio S.A. i Radę Języka Polskiego przy Prezydium PAN, pod patronatem przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji Jana Dworzaka. Warszawa, s. 59−62. Google Scholar
Luboń J. (2016): Głos i jego rola w mediach elektronicznych. [W:] Logopedia artystyczna. Red. B. Kamińska, S. Milewski. Gdańsk, s. 536−541. Google Scholar
Łuczyński E. (1976): Z obserwacji języka w radiu. „Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego UG, Prace Językoznawcze” 4, s. 92–99. Google Scholar
Markowski A. (2014): Norma językowa obowiązująca w mediach. [W:] Językowy przekaz medialny. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Polskie Radio S.A. i Radę Języka Polskiego przy Prezydium PAN, pod patronatem przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji Jana Dworzaka. Warszawa, s. 33−36. Google Scholar
Mayen J. (1981): O komunikatywności dziennika radiowego. Wrocław. Google Scholar
Michalewski K. (2004): Eklektyzm tekstów medialnych. [W:] Współczesne odmiany języka narodowego. Red. K. Michalewski. Łódź, s. 92−98. Google Scholar
Pisarek W. (2000): Język w mediach, media w języku. [W:] Język w mediach masowych. Red. J. Bralczyk, K. Mosiołek-Kłosińska. Warszawa, s. 9−18. Google Scholar
Pisarek W. (red.) (2006): Słownik terminologii medialnej. Kraków. Google Scholar
Podracki J. (2000): Potoczne elementy językowe w polszczyźnie radia i telewizji. [W:] Język w mediach masowych. Red. J. Bralczyk, K. Mosiołek-Kłosińska. Warszawa, s. 135−142. Google Scholar
Podracki J. (2014): Język pisany w wypowiedziach ustnych. [W:] Językowy przekaz medialny. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Polskie Radio S.A. i Radę Języka Polskiego przy Prezydium PAN, pod patronatem przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji Jana Dworzaka. Warszawa, s. 65−70. Google Scholar
Podracki J., Walczak B. (1975): Język w radiu i w telewizji. „Poradnik Językowy” 6, s. 310−317. Google Scholar
Rocławski B. (1986): Zarys fonetyki, fonologii, fonotaktyki i fonostatystyki współczesnego języka polskiego. Gdańsk. Google Scholar
Sieczkowski A. (1967): O wymowie naszych spikerów. „Poradnik Językowy” 4, s. 191−194. Google Scholar
Skowronek B. (2013): Mediolingwistyka. Wprowadzenie. Kraków. Google Scholar
Stachyra G. (2008): Gatunki audycji w radiu sformatowanym. Lublin. Google Scholar
Stachyra G. (2018): Współczesne gatunki radiowe jako konglomeraty i kolekcje. [W:] Język w radiu. Antologia. Red. M. Kita, I. Loewe. Katowice, s. 109−127. Google Scholar
Steciąg M. (2006): Informacja, wywiad, felieton. Sposób istnienia tradycyjnych gatunków w radiu komercyjnym. Zielona Góra. Google Scholar
Toczyska B. (2008): Ruch w głosie (Ćwiczenia nie tylko dla dziennikarzy). Gdańsk. Google Scholar
Wagner A. (2017). Rytm w mowie i języku w ujęciu wielowymiarowym. Warszawa. Wierzchowska B. (1971): Wymowa polska. Warszawa. Google Scholar
Wysocka M. (2016). Prozodia mowy – problemy opisu. [W:] Logopedia artystyczna. Red. B. Kamińska, S. Milewski. Gdańsk, s. 213−231. Google Scholar
Milewski S. Hasło „tempo mówienia” w internetowej Encyklopedii logopedii, , dostęp: 25.03.2024. Google Scholar
Pieniowska K. (2019): Narzędzia do analizy mowy – przegląd dostępnych programów i bibliotek. „Językoznawstwo” nr 1(13), s. 215−225, , dostęp: 20.10.2022.
Crossref
Google Scholar
Ustawa o radiofonii i telewizji z 29.12.1992 r. – tekst ujednolicony z 2022 r., , dostęp: 29.09.2023. Google Scholar
, dostęp: 28.01.2019. Google Scholar
Ліцензія
Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution 4.0 International License.
