Kondolencje internetowe składane bliskim zmarłych osób niepublicznych. Rekonesans badawczy

Ilona Kulak

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
https://orcid.org/0000-0002-4229-6087


Анотація

Artykuł stanowi pierwszą część planowanego cyklu dotyczącego komentarzy internetowych zamieszczanych w mediach społecznościowych pod informacjami użytkowników o śmierci ludzi im bliskich, niebędących osobami publicznymi. Jego celem jest wprowadzenie
w tematykę wpisów kondolencyjnych – zjawiska stosunkowo nowego i nie w pełni zbadanego. Materiał wyekscerpowano z Facebooka (z profili osób zamieszkujących południowo-zachodnią Małopolskę). W pracy zarysowano stan badań nad językowymi rytuałami okołopogrzebowymi, ze szczególnym uwzględnieniem studiów dotyczących tekstów z portali internetowych. Następnie omówiono propozycje wykorzystania dorobku metodologicznego pragmalingwistyki, socjolingwistyki, etnolingwistyki i aksjolingwistyki do analizy zgromadzonych wypowiedzi. Nakreślono również typy swoistych internetowych nekrologów wywołujących lawinę komentarzy. Wyszczególniono ponadto elementy wchodzące w skład kondolencyjnych wpisów kondolencyjnych, pojmowanych jako grzecznościowe akty mowy przybierające formę pisaną, a więc kondolencje (współodczuwanie), konsolację (pocieszenie), wyrażenie uczuć przez nadawcę, pozytywne odniesienie się do osoby zmarłej i/lub jej życia, wiadomość skierowaną do zmarłego, modlitwę. Dokonano też krótkiego przeglądu środków ikonicznych oraz językowych stosowanych przez internautów.


Ключові слова:

kondolencje, akt mowy, gatunek wypowiedzi, komentowanie postów, media społecznościowe, internet


Austin J.L. (1993): Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne. Przekład, wstęp i przypisy B. Chwedeńczuk. Warszawa.   Google Scholar

Bartmiński J. (1988): Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji słowa. [W:] Konotacja. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 169–183.   Google Scholar

Bartmiński J. (2007): Językowe podstawy obrazu świata. Lublin.   Google Scholar

Borejszo M. (2002): Językowy kształt nekrologów. [W:] Język a komunikacja. T. 4. Red. G. Szpila. Kraków, s. 123–132.   Google Scholar

Chlebda W. (1993): Z badań nad frazeologią gatunków mowy (rosyjski nekrolog prasowy). „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Powstańców Śląskich w Opolu. Filologia Rosyjska” 31, s. 49–62.   Google Scholar

Dijk van T.A. (1992): Text and Context. Explorations in the Semantics and Pragmatics of Discourse. London.   Google Scholar

Domaciuk I. (2008): Wartościowanie w nekrologach „Naszego Dziennika”. „Roczniki Humanistyczne” LVI, z. 6, s. 37–48.   Google Scholar

Dziedzic J. (2009): Żałoba po śmierci Jana Pawła II. Analiza ilościowo-jakościowa Księgi Kondolencyjnej „Internauci w hołdzie papieżowi Janowi Pawłowi II”. Kraków.   Google Scholar

Forst K. (2017): Facebook we współczesnym świecie komunikacji społecznej. [W:] Media społecznościowe. Dialog w cyberprzestrzeni. T. 2. Red. K. Doktorowicz. Katowice, s. 37–55.   Google Scholar

Goćkowski J. (1984): Autorytety świata uczonych. Warszawa.   Google Scholar

Gorer G. (1979): Pornografia śmierci. „Teksty” nr 3, s. 197–203.   Google Scholar

Grabias S. (2019): Język w zachowaniach społecznych. Podstawy socjolingwistyki i logopedii. Lublin.   Google Scholar

Grice H.P. (1977): Logika a konwersacja. Przekład J. Wajszczuk. Warszawa.   Google Scholar

Grzesiak R. (1991): O sposobach wyrażania wartości w tekstach nekrologów. [W:] „Język a Kultura”. T. III: Wartości w języku i tekście. Red. J. Puzynina, J. Anusiewicz. Wrocław, s. 75–84.   Google Scholar

Hodalska M. (2011): Emocje i wartości w nekrologach ofiar katastrofy pod Smoleńskiem. „Zeszyty Prasoznawcze” 54, nr 1–2, s. 26–40.   Google Scholar

Kaptur E. (2008): Językowy kształt współczesnych nekrologów prasowych. Poznań.   Google Scholar

Kaptur E., Narloch A. (2014): Rosyjskie internetowe wpisy kondolencyjne (cz. 1). „Acta Neophilologica” 16/1, s. 53–64.   Google Scholar

Kaptur E., Narloch A. (2016): Rosyjskie internetowe wpisy kondolencyjne (cz. 2). „Acta Neophilologica” 18/1, s. 15–27.   Google Scholar

Klimowicz T. (1996a): Nekrolog. [W:] tegoż: Przewodnik po współczesnej literaturze rosyjskiej i jej okolicach (1917–1996). Wrocław, s. 180–187.   Google Scholar

Klimowicz T. (1996b): Wprowadzenie do nekrokultury (nekrologi w piśmie „Litieraturnaja gazeta”). „Studia Litteraria Polono-Slavica” 2, s. 161–181.   Google Scholar

Kolberová U. (2016): Językowy obraz psa zawarty w inskrypcjach nagrobnych na wirtualnych cmentarzach zwierzęcych. „Poradnik Językowy” nr 9, s. 48–57.   Google Scholar

Kolbuszewski J. (1997): Z głębokim żalem… O współczesnej nekrologii. Wrocław.   Google Scholar

Kściuczyk J. (2005): Nekrolog prasowy – medium pomiędzy żywymi a umarłymi. „Poradnik Językowy” z. 9, s. 19–30.   Google Scholar

Leszczyńska E. (2019): Polacy w sieci. Analiza przemian użytkowników Internetu. Lublin.   Google Scholar

Lotfollahi B., Eslami-Rasekh A. (2011): Speech act of condolence in Persian and English. A cross-cultural study. „Studies in Literature and Language” 3, nr 3, s. 139–145.   Google Scholar

Marcjanik M. (1997): Polska grzeczność językowa. Kielce.   Google Scholar

Morady Moghaddam M., Tommerdahl J. (2023): ‘I Hope You Can Rise Again’: Linguistic Variation in Online Condolences. „Journal of Psycholinguistic Research” 52, s. 2793–2809.
Crossref   Google Scholar

[Narloch A.] Нарлох A. (2011): Образ Польши и поляков глазами русских в контексте писем-соболезнований. „Acta Polono-Ruthenica” 16, s. 371–383.   Google Scholar

Narloch A. (2013): Идентификация и образ адресата в интернет-соболезнованиях. „Studia Rossica Posnaniensia” 38, s. 181–191.
Crossref   Google Scholar

Rak M. (2010): Czym nie jest językowy obraz świata? [W:] Symbole grammaticae in honorem Boguslai Dunaj. Red. R. Przybylska, J. Kąś, K. Sikora. Kraków, s. 485–495.   Google Scholar

Rogalska M. (2015): Kondolencje w polszczyźnie. Definicja – kontekst pragmatyczny – wzorzec gatunkowy. „Etnolingwistyka” 27, s. 185–200.
Crossref   Google Scholar

Searle J.R. (1969): Speech acts. An essay in the philosophy of language. London–New York.
Crossref   Google Scholar

Sierociuk J. (2002): O niektórych różnicach językowych pomiędzy Poznaniem, Krakowem i Warszawą (na przykładzie nekrologów i kondolencji prasowych). „Slavia Occidentalis” 59, s. 71–78.   Google Scholar

Szczepankowska I. (2011): Semantyka i pragmatyka językowa. Słownik podstawowych pojęć z zadaniami i literaturą przedmiotu. Białystok.   Google Scholar

Szwecow-Szewczyk M. (1974): Tabu i eufemizmy językowe dawniej i dziś. „Poradnik Językowy” nr 6, s. 285–293.   Google Scholar

Ścigała B. (2008): Wypowiedzi żałobne w Internecie. Analiza językowo-stylistyczna. „Język Polski” 88, z. 4–5, s. 318–328.   Google Scholar

Trysińska M. (2021): Językowe rytuały pogrzebowe w komentarzach internautów. „Prace Językoznawcze” XXII/4, s. 219–234.
Crossref   Google Scholar

Żmigrodzka B. (2018): Modlitwa za wiernych zmarłych w modlitewnikach przełomu XX i XXI wieku. Obecność, tytuł, lokalizacja. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” 13, s. 161–174.
Crossref   Google Scholar

„Facebook”, , dostęp: 1.11.2021–31.10.2023.   Google Scholar

Modlitwy za konających i zmarłych, , dostęp: 13.11.2023.   Google Scholar

Weiss M. (oprac.). (1902): Pieśni żałobne i modlitwy za Dusze Zmarłych. Warszawa. Biblioteka internetowa CRISPA,, dostęp: 17.09.2024.   Google Scholar

##plugins.themes.libcom.download##


Опубліковано
2025-03-22

##plugins.themes.libcom.cytowania##
Crossref
0
Scopus
0

Kulak, I. (2025). Kondolencje internetowe składane bliskim zmarłych osób niepublicznych. Rekonesans badawczy. Prace Językoznawcze, 27(1), 283–298. https://doi.org/10.31648/pj.10959

Ilona Kulak 
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
https://orcid.org/0000-0002-4229-6087



Ліцензія

Creative Commons License

Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution 4.0 International License.

https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.uk